Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Danh Thái giải thích có nhiều nguyên nhân dẫn tới cảnh ùn ứ xe container chở dưa hấu, thanh long tại cửa khẩu Tân Thanh.
“Cứ đến dịp lễ Thanh minh, Trung Quốc có nhu cầu nhập khẩu hoa quả. Đây cũng là thời điểm thu hoạch dưa hấu, thanh long. Hơn nữa, năm nay, sản lượng dưa hấu, thanh long tăng 15% so với cùng kỳ năm 2014, vì thế số lượng xe lên Tân Thanh rất nhiều”, ông Thái nói.
Ông Thái cho biết, hiện mỗi ngày có khoảng 800 xe container đổ về, trong khi hàng ngày chỉ làm thủ tục thông quan khoảng 300-350 xe.
“Hàng thanh long xuất khẩu tại Tân thanh đa số là hàng tiểu ngạch, không có hợp đồng thương mại ràng buộc giữa người mua, người bán. Dẫn đến được mùa thì mất giá”, lãnh đạo Tổng cục Hải quan đánh giá.
“Mỗi khi xe qua cửa khẩu Tân Thanh tới Pò Chài (Trung Quốc), người ta thực hiện lựa chọn từng thùng dưa hấu, bảo quản lau chùi rất mất thời gian cho xử lý từng xe. Điều đó phụ thuộc vào năng lực người ta (Trung Quốc), không phụ thuộc vào năng lực hải quan”, ông Thái phân tích.
Đại diện Tổng cục Hải quan cũng cho rằng, mùa thu hoạch, khả năng tiêu thụ nội địa ít, trong khi ngành chế biến “hầu như không có gì” mà Trung Quốc chỉ nhập qua cửa khẩu Pò Chài, nên hàng hóa dồn hết sang cửa khẩu Tân Thanh.
Dù lượng trước tình hình và bố trí tối đa lực lượng hải quan làm việc từ 7h sáng đến 20h cũng như phối hợp với UBND tỉnh Lạng Sơn thành lập tổ liên ngành điều hành xuất khẩu nông sản, nhưng vẫn xảy ra tình trạng xe container xếp hàng chờ đợi dài cả km.
Thừa nhận tình trạng tồn đọng hàng, nhưng lãnh đạo Tổng cục Hải quan khẳng định không có hiện tượng ùn tắc trong khâu làm thủ tục cũng như không có cảnh mất trật tự.
“Toàn bộ xe chưa xuất được lực lượng điều phối bố trí từ ga Đồng Đăng dọc Quốc lộ 4A lên cửa khẩu Tân Thanh. Khi nào cửa khẩu có khả năng tiếp nhận mới cho xe lên. Có ùn đọng, nhưng ko mất trật tự và luôn đảm bảo an ninh trật tự cho người, xe và hàng”, ông Thái khẳng định.
Tổng cục Hải quan đã nhiều lần kiến nghị các cơ quan ban ngành nghiên cứu chiến lược dài hơi, như quy hoạch các vùng trồng rau quả; điều phối theo nhu cầu thực tế tránh tự phát; phát triển công nghệ chế biến với thanh long; nâng cấp cơ sở cửa khẩu Tân Thanh theo hướng rộng hơn, to hơn và có khu bảo quản hàng hóa.
Tuy nhiên, ông Thái khẳng định rằng, đó là những kiến nghị mang tính chất lâu dài, vì thế tình trạng có thể diễn ra các năm tiếp theo.
“Điều quan trọng là tỉnh Lạng Sơn và các cơ quan chức năng thực sự vào cuộc để tránh xảy ra tình trạng lộn xộn tại cửa khẩu biên giới”, ông Thái cho hay.
