 |
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp tại Osaka, năm 2019. (Ảnh: Reuters) |
Nói chuyện với các phóng viên trên chiếc Không lực Một khi trở về từ Florida ngày 17/3, Tổng thống Trump cho biết cuộc điện đàm của ông với Tổng thống Putin vào ngày 18/3 sẽ tập trung vào “những vùng đất và tài sản” mà Nga sẽ giữ lại trong bất kỳ lệnh ngừng bắn nào với Ukraine.
Các trợ lý Nhà Trắng đã nói rõ rằng Nga chắc chắn sẽ giữ lại bán đảo Crimea.
Dù các quan chức chính quyền Mỹ xác nhận đã thông báo đầy đủ cho các đối tác Ukraine và châu Âu về những trao đổi của họ với Nga, nhưng chỉ có ông Trump và ông Putin tham gia cuộc điện đàm.
Không rõ liệu Ukraine hay các cường quốc châu Âu có đồng ý với bất kỳ điều gì mà lãnh đạo Nga – Mỹ sẽ nhất trí với nhau trong cuộc trao đổi ngày 18/3 hay không.
Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff gần đây đã có nhiều trao đổi với Tổng thống Putin tại Mátxcơva để chuẩn bị cho cuộc điện đàm.
"Tôi nghĩ chúng tôi đang làm khá tốt với Nga. Chúng tôi có cơ hội rất tốt để đạt được lệnh ngừng bắn”, ông Trump nói. Khi được hỏi về những gì Ukraine có thể phải từ bỏ, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết: "Tôi nghĩ chúng ta sẽ nói về đất đai, đó là rất nhiều đất đai".
"Nó khác rất nhiều so với trước xung đột. Chúng tôi sẽ nói về đất đai. Chúng tôi sẽ nói về các nhà máy điện", Tổng thống Trump nói, dường như muốn nhắc đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
Tổng thống Trump không tiết lộ nhiều những phần lãnh thổ nào của Ukraine mà ông sẽ trao đổi với Nga, hay liệu ông có hạn chế mong muốn của Tổng thống Putin hay không.
Chính quyền Trump thừa nhận Nga sẽ yêu cầu công nhận vùng đất mà quân đội của họ đang kiểm soát, khoảng 20% diện tích Ukraine.
Tháng trước, các trợ lý của Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky lo ngại ông Trump có thể đáp ứng những điều kiện khác của Nga, có thể bao gồm cả cảng biển Odessa.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Michael Waltz phát biểu trong các chương trình truyền hình vừa qua rằng kết quả quan trọng nhất của tiến trình đàm phán là chấm dứt chiến sự.
Ông Waltz và các trợ lý khác của Tổng thống Trump nói rất ít về các điều kiện đi kèm với lệnh ngừng bắn, nhưng cho rằng chúng chỉ là thứ yếu so với nhiệm vụ lớn hơn.
Nỗi lo về trật tự mới
Pháp và Anh đã đề nghị đưa quân vào Ukraine, có thể cùng với các cường quốc châu Âu khác, nhưng không rõ liệu Tổng thống Putin có đồng ý với lực lượng gìn giữ hòa bình hay không. Lực lượng như vậy sẽ là một phần bảo đảm an ninh cho Ukraine, dù không rõ quân đội châu Âu có thể hoạt động hiệu quả hay không nếu không có sự hỗ trợ từ Mỹ.
Có những dấu hiệu khác cho thấy Tổng thống Trump sẽ nhượng bộ Nga. Bộ Tư pháp Mỹ đã thông báo với châu Âu rằng họ sẽ rút khỏi một nhóm đa quốc gia đang điều tra các nhà lãnh đạo liên quan trực tiếp đến chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, bao gồm Tổng thống Putin.
Chính quyền Mỹ cũng sẽ thu hẹp công việc của Bộ Tư pháp nhằm buộc những người liên quan đến chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine phải chịu trách nhiệm.
Monica Duffy Toft, một giáo sư về chính trị quốc tế tại Đại học Tufts, viết trong bài đăng trên trang Foreign Affairs gần đây rằng "bối cảnh địa chính trị ngày nay đặc biệt giống thời điểm kết thúc Thế chiến II", vì "các cường quốc đang tìm cách đàm phán với nhau về một trật tự toàn cầu mới, giống như các lãnh đạo phe Đồng minh đã làm khi họ vẽ lại bản đồ thế giới" tại hội nghị Yalta.
Trong một cuộc phỏng vấn, GS Toft nói rằng mở rộng lãnh thổ là điều Nga muốn, và cũng là điều ông Trump muốn – với Greenland, Panama và Canada.
Bà cho rằng kết quả của các cuộc đàm phán Nga – Mỹ sẽ mang hàm ý lớn đối với vấn đề Đài Loan (Trung Quốc).
