Yêu cầu dinh dưỡng đối với người bệnh tăng huyết áp là: ăn uống hợp lý, đủ chất, bảo đảm cho tim mạch hoạt động tốt, tránh hoặc hạn chế các bệnh gây tăng huyết áp như: vữa xơ động mạch, cholesterol máu cao, tiểu đường, suy gan, thận...
Những thực phẩm người tăng huyết áp nên dùng
Tỏi
Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), hợp chất allicin trong tỏi có thể giúp giảm huyết áp. Allicin được giải phóng khi tỏi được đập dập hoặc băm nhỏ. Tuy nhiên, các bác sĩ không khuyến khích sử dụng thực phẩm bổ sung tỏi vì có rất ít nghiên cứu về hiệu quả của chúng đối với bệnh tăng huyết áp.
Sữa chua ít béo hoặc không béo
Các sản phẩm từ sữa ít béo là nguồn cung cấp canxi tuyệt vời, là một trong những hợp chất chính giúp chống lại bệnh cao huyết áp.
Quả mọng
Các loại quả mọng, đặc biệt là quả việt quất chứa nhiều oxit nitric giúp tăng lưu lượng máu, do đó làm giảm huyết áp.
Một nghiên cứu của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng cho thấy rằng thậm chí ít hơn 28 gram quả việt quất mỗi ngày có thể giúp giảm huyết áp đáng kể.
Rau lá xanh
Các loại rau xanh bao gồm cải xoăn, rau bina, rau cải thìa, rau arugula, rau diếp,... là những nguồn cung cấp kali tuyệt vời.
Khoai lang
Khoai lang giàu kali và magiê là một phần thiết yếu của việc tuân theo chế độ ăn giảm huyết áp. Khoai lang cũng giàu chất xơ rất tốt cho tim mạch của bạn.
Cá hồi
Cá béo như cá hồi và cá thu có nhiều axit béo omega-3, giúp giảm viêm và có thể giúp giảm huyết áp. Chúng cũng là một nguồn cung cấp vitamin D tuyệt vời, giúp cơ thể hấp thụ canxi, chống trầm cảm và điều hòa huyết áp.
Trái bơ
Trái bơ là một nguồn cung cấp canxi, magiê và kali tuyệt vời. Một quả bơ chứa khoảng 975 miligam kali, chiếm khoảng 25% lượng tiêu thụ hàng ngày của bạn.
Quả kiwi
Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Oslo, ăn ba quả kiwi mỗi ngày đã được chứng minh là làm giảm huyết áp đáng kể.
Tất nhiên, không có loại trái cây hoặc rau quả thần kỳ nào giúp bạn thoát khỏi các vấn đề về huyết áp, nhưng thêm nhiều kiwi vào chế độ ăn uống của bạn có thể là một lựa chọn tốt.
Bông cải xanh
Loại rau họ cải như bông cải xanh có chứa nhiều canxi, kali, magie và vitamin C có thể giúp giảm huyết áp.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều rau họ cải đã làm giảm mức độ bệnh tim và kéo dài tuổi thọ.
Ớt chuông đỏ
Ớt chuông đỏ giúp giảm huyết áp cao với sự giúp đỡ của kali và vitamin A. Chúng cũng giàu chất xơ và vitamin C, làm cho nó trở thành một món ăn nhẹ lành mạnh để bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày, theo Men's Health.
Thực phẩm người cao huyết áp không nên hoặc nên hạn chế ăn
Muối
Muối là cái tên đầu tiên trong danh sách người cao huyết áp không nên ăn gì, thực sự nó gây tác động rất tiêu cực đến bệnh lý này. Lời khuyên của các chuyên gia y tế là người bị cao huyết áp cần kiểm soát lượng muối sử dụng mỗi ngày dưới 1.500mg.
Không chỉ muối gia vị trong chế biến thực phẩm, cần kiểm soát cả muối có sẵn trong thực phẩm đóng gói. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ đã tuyên bố, 75% lượng muối người dân nước này tiêu thụ hàng ngày đến từ thực phẩm đóng gói. Ở Việt Nam, xu hướng sử dụng thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn ngày càng tăng, cảnh báo nguy cơ nạp muối quá mức gây ra bệnh cao huyết áp và tim mạch.
Thịt nguội
Nếu bạn thắc mắc cao huyết áp không nên ăn gì thì câu trả lời là thịt nguội.
Thịt nguội đã được xử lý, ướp gia vị đảm bảo người dùng có thể sử dụng ngay không cần chế biến, vô cùng tiện lợi. Tuy nhiên, thịt nguội được bảo quản bằng lượng muối lớn nên thời gian sử dụng dài. Trung bình, một phần 60g thịt nguội chứa đến 500mg muối natri, chiếm đến 1/3 lượng muối nên tiêu thụ mỗi ngày.
Vì thế hãy hạn chế loại thực phẩm này, dù những bữa ăn đơn giản với thịt nguội cùng phô mai, bánh mì rất tiện lợi và dễ ăn.
Bánh Pizza
Bánh Pizza, đặc biệt là Pizza đông lạnh là thực phẩm không nên ăn của người bệnh cao huyết áp bởi nó chứa lượng Natri rất lớn. Muối có cả trong thịt ướp, phô mai, sốt cà chua cùng lớp vỏ bánh. Hơn nữa để tăng thêm hương vị cho bánh, nhà sản xuất còn dùng thêm muối khi chế biến bánh.
Một phần Pizza phô mai thịt có thể khiến cơ thể bạn nạp vào tới 700mg muối, bánh càng nhiều lớp phủ phô mai thì hàm lượng Natri càng cao.
Dưa muối
Đây là loại thực phẩm được nhiều người Việt Nam yêu thích, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon hay để ăn kèm. Thế nhưng dưa muối hay bất cứ thực phẩm nào muối cũng đều cần dùng lượng muối rất lớn để ngăn chặn sự phân hủy của thực phẩm.
Dưa muối càng bảo quản lâu, chúng càng ngậm nhiều muối. Một miếng dưa muối có thể ngậm đến 390mg Natri, một bữa ăn bạn thường nạp vào nhiều hơn như thế.
Sản phẩm ăn liền đóng hộp như: cháo, súp, ...
Văn hóa thực phẩm phương Tây rất ưa chuộng các loại súp đóng hộp, nhiều bạn trẻ Việt Nam cũng thích sử dụng loại thực phẩm này. Song người bệnh cao huyết áp nên hạn chế tối đa súp đóng hộp vì nó chứa nhiều natri. Một khẩu phần ăn với súp đóng hộp có thể chứa tới 900mg muối.
Đường
Nhiều người cho rằng đường chỉ nên hạn chế ở những người thừa cân béo phì, thế nhưng đường cũng là một trong những nguyên nhân gây tăng huyết áp. Hội Tim Mạch Hoa Kỳ đã khuyến cáo, người bình thường muốn giữ huyết áp ổn định nên kiểm soát lượng đường nạp vào mỗi ngày như sau:
Phụ nữ: tối đa 24g mỗi ngày.
Nam giới: tối đa 36g mỗi ngày.
Da gà và thực phẩm chứa nhiều chất béo xấu
Người cao huyết áp cần kiểm soát lượng chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa có trong thực phẩm mà cơ thể nạp vào mỗi ngày. Nhóm thực phẩm này bao gồm: da gà, thịt đỏ, bơ, sữa béo,…
Việc hấp thụ quá nhiều chất béo xấu này làm tăng LDL trong máu, khiến tình trạng cao huyết áp tồi tệ hơn. Bệnh nhân còn phải đối mặt với nguy cơ phát triển bệnh tim mạch như: xơ vữa động mạch, tắc hẹp động mạch, nhồi máu cơ tim,…
Thức uống chứa cồn
Tại sao thức uống chứa cồn luôn nằm trong danh sách nên hạn chế của nhiều chế độ dinh dưỡng trị bệnh? Nếu sử dụng với lượng vừa phải hàng ngày, loại thức uống này có thể có lợi cho sức khỏe. Thế nhưng hầu hết người bệnh lạm dụng thức uống chứa cồn, nó không những gây tăng huyết áp mà còn ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể như: gan, thận, dạ dày,…
Hơn nữa, thức uống chứa cồn cũng làm giảm hiệu quả điều trị cao huyết áp bằng thuốc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng rượu trong điều trị bệnh.
Lưu ý trong thực đơn hàng ngày của người cao huyết áp
Bên cạnh những thực phẩm cần tránh, dinh dưỡng hợp lý với những thực phẩm tốt sẽ giúp bạn kiểm soát huyết áp ổn định hơn. Đầu tiên, trong thực đơn hàng ngày bạn cần đảm bảo cung cấp:
Năng lượng: 35Kcal/Kg cân nặng/ngày. Người thừa cân và béo phì thì cần ít hơn để giảm cân vì giảm cân là một yếu tố hạ huyết áp rất có hiệu quả.
Chất đạm (protein): 0.8 - 1g/kg cân nặng/ngày: Cá là thức ăn tốt đối với hệ tim mạch vì có những chất bảo vệ tim hiệu quả. Tuy nhiên để thay đổi khẩu vị nên dùng cả thịt và cá cho bữa ăn hằng ngày. Nên dùng thịt nạc của gia súc gia cầm như thịt trâu, bò, dê, lợn, gà, vịt, ngan ngỗng... Chú ý dùng nhiều các loại đạm thực vật như đậu nành, đậu đen, đậu xanh, vừng, lạc... Nếu đã có biến chứng suy thận thì cần giảm xuống 0,4 - 0,6g/kg cân nặng/ngày.
Chất bột đường (glucid): Là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, cần ăn đủ theo nhu cầu lao động và sinh hoạt. Tránh ăn nhiều quá sẽ tăng cân, nhưng cũng không nên ăn ít quá, không đủ năng lượng để sống và làm việc sẽ bị gầy sút, suy dinh dưỡng, dễ mắc nhiều bệnh khác. Nên dùng các hạt ngũ cốc như gạo tẻ, gạo nếp, khoai củ. Cần hạn chế các loại đường vì có thể gây hại cho răng, cho tụy, nhất là ở người bệnh đái tháo đường. Mật ong cũng nên hạn chế như các loại đường khác, chỉ dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Chất béo (lipid): 15 - 20% năng lượng. Ăn ít mỡ, bơ dùng dầu từ cá, đậu tương, lạc, vừng là tốt nhất. Bỏ thức ăn chứa nhiều cholesterol như óc, lòng, tim, gan, ăn ít trứng.
Rau và trái cây: Là những thức ăn rất cần thiết cho người bị tăng huyết áp cũng như bị các bệnh tim mạch khác nhờ các ưu điểm: chứa nhiều kali và hầu như không có natri, rất có lợi cho tim mạch; rau, trái cây tươi chứa nhiều vitamin thiên nhiên và nhiều chất chống ôxy hóa, góp phần chống lão hóa; có nhiều chất xơ, cần thiết cho hoạt động tiêu hóa và giúp thải trừ cholesterol ra ngoài...
Muối khoáng: Có lợi cho sức khỏe như kali, magiê, canxi, trừ natri. Nếu ăn nhiều natri sẽ gây tăng huyết áp, chỉ ăn dưới 5g/ngày bao gồm cả lượng muối được nêm trong thức ăn và nước chấm. Nhiều nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn giàu kali sẽ làm giảm huyết áp. Canxi có vai trò kích thích co cơ trơn thành mạch làm mạch máu co giãn đàn hồi tốt. Canxi có nhiều trong thức ăn là xương động vật, cá, nghêu, sò, ốc, hến.
Ngoài ra, người tăng huyết áp không nên dùng các loại gia vị như ớt, hạt tiêu, không hút thuốc lá, thuốc lào, tránh dùng rượu, cà phê, chè đặc vì kích thích thần kinh làm tăng huyết áp. Tăng cường hoạt động thể lực ở mức thích hợp với người bệnh (đi bộ khoảng 30-45 phút/ngày). Tránh căng thẳng thần kinh.
