Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Mỹ chiều 1/8, thay mặt các nước ASEAN, Bộ trưởng Ngoại giao Lào, Saleumxay Kommasith, nước điều phối quan hệ ASEAN-Mỹ, khẳng định quan hệ ASEAN-Mỹ tiếp tục củng cố và tăng cường trên cơ sở hợp tác cùng có lợi, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực.
Chia sẻ nhận định này, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đánh giá cao cam kết của Mỹ đối với ASEAN và khu vực, hoan nghênh Mỹ tiếp tục đóng góp tích cực và xây dựng cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, ủng hộ đoàn kết và vai trò trò trung tâm của ASEAN.
Hai bên nhất trí đẩy mạnh quan hệ thương mại, đầu tư, hợp tác phát triển, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), hợp tác biển, đảm bảo an ninh mạng, chống khủng bố và bạo lực cực đoan, quản trị tốt, kết nối số, hợp tác thành phố thông minh, năng lượng, giáo dục, giao lưu nhân dân, hợp tác tiểu vùng Mê Công…
Trao đổi về tình hình thế giới và khu vực, các Bộ trưởng trao đổi về những diễn biến phức tạp gần đây ở khu vực, trong đó tình hình Biển Đông. Một mặt ghi nhận tiến triển trong đàm phán COC, các nước cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến trên thực địa, trong đó có việc quân sự hoá và các họat động đơn phương đi ngược lại luật pháp quốc tế, làm xói mòn lòng tin, tác động bất lợi đến hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
Các nước ASEAN và Mỹ nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy tin cậy, tăng cường xây dựng lòng tin, đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông; tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố DOC và hướng đến hoàn tất Bộ quy tắc COC hiệu quả, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Ngoại trưởng Pompeo Mỹ khẳng định luôn là bạn và là đối tác tin cậy của ASEAN, ủng hộ các nỗ lực của ASEAN đóng góp duy trì hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Ngoại trưởng Mỹ cũng nhấn mạnh các nước trong khu vực cần có tiếng nói kiên quyết, không nên lảng tránh những vấn đề phức tạp.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chia sẻ đánh giá của các nước ASEAN về ý nghĩa và tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ, khẳng định sẽ phối hợp cùng các nước ASEAN thúc đẩy quan hệ đối tác và hợp tác giữa hai bên thực chất, nhất là đẩy mạnh trao đổi thương mại-đầu tư, đổi mới công nghệ và sáng tạo, thích ứng cách mạng công nghiệp 4.0, năng lượng, phát triển hạ tầng v.v.
Về tình hình Biển Đông, Phó thủ tướng nêu rõ quan ngại về diễn biến phức tạp trên thực địa ở Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của tăng cường lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, xâm phạm chủ quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, không quân sự hoá, kiềm chế, không sử dụng vũ lực và đe doạ sử dụng vũ lực, tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982, sớm hoàn tất COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Cam kết của Nhật Bản
Sáng 1/8, là nước điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản giai đoạn 2018-2021, Phó Thủ tướng, Phạm Bình Minh cùng Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono đã đồng chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Nhật Bản.
Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ghi nhận tiến triển trong quan hệ ASEAN-Nhật Bản, đánh giá cao sự hỗ trợ tích cực và hợp tác hiệu quả mà Nhật Bản dành cho ASEAN trong xây dựng cộng đồng, kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển.
Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono khẳng định ASEAN là một trong những trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản, khẳng định lại cam kết thúc đẩy quan hệ đối tác và hợp tác thực chất, hiệu quả và toàn diện với ASEAN.
Nhật Bản hoan nghênh ASEAN thông qua Tài liệu Quan điểm chung của ASEAN về Ấn Độ-Thái Bình Dương, mong muốn hai bên sẽ đẩy mạnh hợp tác, phù hợp với nguyên tắc cơ bản của ASEAN và Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở của Nhật Bản.
Nhật Bản nhấn mạnh tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với ASEAN trên các lĩnh vực thuộc quan tâm và lợi ích chung như hợp tác biển, phát triển bền vững, kết nối và phát triển hạ tầng, phát triển thành phố thông minh, biến đổi khí hậu v.v.
Trao đổi về tình hình thế giới và khu vực, các nước ghi nhận tiến triển trong đàm phán COC song cũng chia sẻ quan ngại sâu sắc về diễn biến phức tạp trên thực địa, nhất là quân sự hóa và các hoạt động đơn phương làm phức tạp tình hình, dẫn đến xói mòn lòng tin, tác động bất lợi đến hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
Hai bên khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở các vùng biển khu vực, bao gồm Biển Đông; nhấn mạnh mọi tranh chấp cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982; nhấn mạnh thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC và khuyến khích các nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.
Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hoan nghênh tiếng nói xây dựng, tích cực của Nhật Bản đối với các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, mong muốn Nhật Bản tiếp tục ủng hộ lập trường của ASEAN về Biển Đông, cùng đóng góp xây dựng khu vực Biển Đông hòa bình, ổn định vì hợp tác và phát triển.
