Số ca bệnh đồng loạt tăng vọt
Tại Thái Lan, các giường bệnh nhanh chóng được lấp đầy sau khi làn sóng COVID-19 mới bùng phát tại các tụ điểm giải trí ở Bangkok. Số ca nhiễm mỗi ngày đã tăng kỷ lục vào tháng Tư. Con số này lại tăng vọt sau Songkran, Tết Thái Lan.
Trước đó, tính đến ngày 1/1, Thái Lan mới chỉ có 7.379 ca mắc COVID-19. Nhưng đến thời điểm hiện tại, tổng số ca bệnh đã lên tới hơn 140.000 ca. Các nhà chức trách vẫn đang phải vật lộn để ngăn chặn sự lây lan của virus trong các nhà tù quá tải, chợ và khu nhà ở của công nhân xây dựng.
Nạn nhân nhỏ tuổi nhất cho đến nay là một em bé hai tháng tuổi bị bệnh tim.
Trong khi chính phủ trấn an công chúng rằng họ có đủ giường để điều trị cho bệnh nhân COVID-19, thì trên thực tế, hơn một nửa số giường đó là ở bệnh viện dã chiến hoặc bệnh viện khách sạn.
 |
Người dân được lấy mẫu xét nghiệm ở Bangkok (Thái Lan). Ảnh: EFE-EPA |
Tại Malaysia, số ca mắc mới hàng ngày đã dao động ở mức hơn 6.000 ca trong một tuần qua. Ngày 25/5, Malaysia ghi nhận số ca mắc mới COVID-19 cao chưa từng thấy, với 7.289 ca. Sang ngày 26/6, kỉ lục này bị xô đổ, khi cơ quan y tế Malaysia báo cáo 7.478 ca mắc COVID-19 mới.
Theo dữ liệu của Our World in Data, tỉ lệ số ca mắc mới COVID-19 trên một triệu người của Malaysia đã vượt qua Ấn Độ - quốc gia từng được đánh giá là tâm dịch của châu Á.
Tại Philippines, một đợt bùng phát liên quan đến biến thể SARS-CoV-2 bắt đầu vào tháng 12 đã khiến các bệnh viện bị quá tải. Số ca mắc tăng vọt lên hơn 15.000 ca mỗi ngày, gấp ba lần mức cao nhất của năm 2020. Khi các bệnh viện hết giường, những câu chuyện đau đớn về bệnh nhân COVID-19 qua tại nhà, trong bãi đậu xe và lối đi của bệnh viện đã xuất hiện trên báo, buộc chính phủ phải quay lại với thứ đã được chứng minh là vũ khí mạnh nhất của họ: một cuộc phong toả.
Abhishek Rimal, điều phối viên Y tế Khẩn cấp Châu Á - Thái Bình Dương của Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ (IFRC), cho biết: "Ở Philippines, chúng tôi đang thấy số ca bệnh giảm xuống, nhưng vẫn chưa thấp như chúng tôi muốn, vì cả bốn biến thể đáng lo ngại đều đang lưu hành ở đó."
Bốn biến thể bao gồm B117 từ Anh, B1351 từ Nam Phi, chủng P1 từ Brazil và B1617 từ Ấn Độ.
Campuchia và Lào - sau khi trải qua năm 2020 một cách an toàn nhờ các biện pháp dập dịch nhanh chóng, giờ đây đang chứng kiến số ca COVID-19 trong cộng đồng gia tăng theo cấp số nhân.
Cả hai nước đều cho rằng dịch bệnh bùng phát là do người nước ngoài và lao động nhập cư trở về. Các bệnh viện ở Campuchia quá tải đến nỗi Thủ tướng Hun Sen ngày 7/4 đã ra lệnh cho các quan chức y tế chuẩn bị điều trị cho bệnh nhân COVID-19 tại nhà.
Tổng số ca mắc COVID-19 của Campuchia đã tăng 50 lần, lên 25.205 tính đến ngày 23/5. Trước ngày 1/2, Campuchia chỉ có 466 ca bệnh, theo dữ liệu của Đại học Johns Hopkins.
Do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng chính trị, Myanmar không cập nhật số người mắc COVID-19 hàng ngày một cách nghiêm ngặt như trước.
"Nếu nói về số ca bệnh, thì Thái Lan và Malaysia đang đứng đầu. Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng hai quốc gia này có số lượng người được xét nghiệm cao và có hệ thống y tế tốt", Tiến sĩ Abhishek nói. “Ngược lại, nếu chúng ta nhìn vào Campuchia, Lào và Myanmar, hệ thống y tế của họ không thực sự phát triển. Vì vậy, tình hình những nước này sẽ là một vấn đề đáng lo ngại."
Kịch bản giống Ấn Độ, Nepal
Trên khắp Đông Nam Á, số người tử vong do COVID-19 hiện đã lên tới 75.000. Song, con số thực sự có thể cao hơn vì nhiều lý do khác nhau.
Nghiên cứu chỉ ra hơn 70% trường hợp mắc bệnh không có triệu chứng, đồng nghĩa nhiều ca chưa được phát hiện.
Các kịch bản đang diễn ra ở Đông Nam Á tương tự như những gì đã thấy ở Ấn Độ và Nepal.
Tại Malaysia, hàng nghìn người đã cố di chuyển giữa các bang để mừng lễ hội Hari Raya Aidilfitri trong tháng này, bất chấp các quy định cấm đi lại.
Indonesia có thể chứng kiến số ca nhiễm tăng vọt lên đến 8.000 ca mỗi ngày vào giữa tháng Sáu, khi 2,6 triệu người trở về các thành phố lớn sau kỳ nghỉ lễ Hari Raya, theo Thứ trưởng Bộ Y tế Dante Saksono hôm 25/3.
 |
Một trạm kiểm soát người ra vào giữa Kuala Lumpur và Selangor ở Malaysia. Ảnh: EFE-EPA |
Mục tiêu miễn dịch cộng đồng
Nhiều chuyên gia cho biết một cách để giảm số ca tử vong vì COVID-19 là thông qua miễn dịch cộng đồng. Do đó, các chính phủ đã tăng cường chiến dịch tiêm chủng, nhưng tiến độ còn chậm chạp.
Thái Lan, quốc gia đã tiêm chủng cho khoảng 3 triệu người, tương đương hơn 4% dân số một chút, đã bị chỉ trích nặng nề vì chiến lược tiêm chủng ban đầu, chủ yếu dựa vào vắc xin AstraZeneca sản xuất trong nước và chỉ được đưa vào sử dụng vào tháng Sáu.
Vào ngày 13/5, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Thái Lan đã cấp phép khẩn cấp cho việc sử dụng vắc xin Moderna, mở đường cho các bệnh viện tư nhân tiêm vắc xin và đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng. Nước này cũng đang giãn khoảng cách giữa hai liều của vắc xin AstraZeneca để tiêm mũi đầu tiên cho nhiều người hơn. Trong một nỗ lực để tăng tốc độ tiêm chủng, Thái Lan sẽ cho phép đăng ký tiêm trực tiếp từ tháng tới.
Malaysia đã tăng gấp ba lần số liều vắc xin được tiêm trung bình trong bảy ngày, so với chỉ một vài tuần trước đó. Thủ tướng Muhyiddin Yassin hôm Chủ nhật cho biết 80% dân số có thể được tiêm chủng trước cuối năm nay.
Trong khi đó, theo trang Our World In Data, tỷ lệ tiêm chủng của Indonesia và Philippines - hai quốc gia chiếm hơn một nửa dân số 655 triệu người ở Đông Nam Á - mới chỉ tiêm chủng cho lần lượt khoảng 5% và 2% dân số.
 |
Điểm tiêm vắc xin tại một rạp chiếu phim ở Philippines. Ảnh: Reuters |
Điều tốt nhất lúc này là các quốc gia giàu có trì hoãn việc tiêm chủng cho những người trẻ và khỏe mạnh của họ, để tặng những liều vắc xin chưa sử dụng của họ cho các nước đang phát triển.
Liên minh châu Âu đã cam kết tài trợ 100 triệu liều, song phương hoặc thông qua Covax - một chương trình do Liên hợp quốc hỗ trợ để phân phối vắc xin COVID-19 cho các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Một số công ty và trường đại học ở Việt Nam, Thái Lan đã bắt đầu tiến hành các thử nghiệm lâm sàng đối với vắc xin tự sản xuất trong nước.
Một dự báo của Economist Intelligence Unit được công bố vào tháng trước cho thấy các nước trong khu vực Đông Nam Á sẽ không thể đạt miễn dịch cộng đồng cho đến ít nhất là cuối năm sau.
Bài học từ đại dịch cho thấy virus ngày càng tiến hóa và đợt dịch sau thường nguy hiểm, chết chóc hơn đợt đầu tiên. Nam Á đang phải gánh hậu quả nặng nề và Đông Nam Á có thể rơi vào kịch bản tương tự nếu các quốc gia không cùng nhau hành động.
"Làn sóng dịch đầu tiên được kiểm soát rất tốt trên toàn châu Á. Tuy nhiên, những gì đã xảy ra ở Nam Á chính là lời nhắc nhở rằng các nước Đông Nam Á phải nỗ lực gấp đôi trong phòng chống dịch. Nếu chậm trễ, chúng ta có thể lặp lại kịch bản như ở Nepal hoặc Ấn Độ", ông Abhishek nhận định.
