Gia nhập thị trường di động năm 2004, chỉ 4 năm sau, Viettel Mobile đã đứng đầu thị trường về số lượng thuê bao và giữ vững vị trí này đến tận hôm nay. Viettel sẽ làm gì tiếp theo để duy trì ngôi vương sau bước phát triển thần kỳ đó? Mang băn khoăn này hỏi ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng giám đốc Viettel, dù không hề lạ lẫm với binh pháp “nghĩ khác, làm khác” của người Viettel, nhưng chúng tôi vẫn không khỏi bất ngờ với câu trả lời của ông: “Xóa đi và khởi tạo một việc khác!”.
 |
Doanh nhân Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: "Cách tốt nhất để thành công tiếp là xóa đi thành công của mình".
Mỉm cười trước vẻ ngạc nhiên của chúng tôi, ông Hùng phân tích, quy luật của thời đại này là tốc độ và sáng tạo, lợi nhuận lớn chỉ được sinh ra từ lợi thế của người dẫn đầu xu hướng, khi xu hướng mới trở thành bình thường mà ai cũng có thể làm được, thì lợi thế đó biến mất. Vì vậy, một sản phẩm tốt nhất cũng chỉ tồn tại không quá 10 năm.
“Điều đó có nghĩa là, tất cả những gì đang giúp Viettel thành công, thì 10 năm nữa sẽ biến mất. Nếu Viettel không liên tục sáng tạo, đổi mới, không có tầm nhìn xa, thì không những không còn là một công ty thành công, mà sẽ biến mất trên thị trường”, ông Hùng nhắc lại điều mà ông đã nhiều lần nói với hơn 25.000 nhân viên của mình và cho biết, người Viettel đã “nghĩ khác” cho tương lai 10 - 20 năm sau của mình.
Nghĩ đến những thứ… ngoài alo
Theo ông Hùng, doanh thu từ thoại vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu của Viettel Mobile, nhưng trong cuộc đua mới, nếu không làm khác, Viettel sẽ chết. Điều này xuất hiện trong suy nghĩ của Viettel khi Viber cung cấp dịch vụ nhắn tin, gọi điện miễn phí, khiến doanh thu ngành viễn thông giảm mạnh.
“Lúc đầu, Viettel cũng thấy lo, nhưng sau nhận thấy đây là cú đánh mạnh làm mình tỉnh ngủ. Lâu nay mình sống bằng alo (thoại), nhưng giờ doanh thu từ đây bằng không tức là mình phải đổi nghề. Mà đổi nghề thì mới thực sự chuyển mình và trở thành người khác”, ông Hùng nói.
Nhưng thay đổi như thế nào khi doanh thu của công ty vẫn phụ thuộc lớn vào thoại? Câu trả lời của Viettel là đưa viễn thông, công nghệ thông tin vào mọi ngõ ngách của đời sống xã hội, để bù đắp doanh thu từ thoại. Rồi ông Hùng say sưa nói về hàng loạt giải pháp đã được Viettel đưa ra, nhằm tăng độ phủ của viễn thông, công nghệ thông tin.
Chẳng hạn, dịch vụ gắn sim 3G vào đồng hồ để đo nhịp tim, các thông số sức khỏe của người dùng. Kết quả thu được sẽ được truyền về trung tâm và được so sánh với kết quả tháng trước, năm trước, sau đó tính toán theo công thức của bác sĩ để giúp người dùng điều chỉnh chế độ thuốc men.
Trong tương lai, dịch vụ viễn thông sẽ không chỉ dừng lại ở đó, mà sẽ bao gồm cả việc gắn sim 3G vào xe ô tô để bật trước máy lạnh lúc trời nóng, theo dõi lịch trình của con cái... Từ nay đến năm 2020, qua hệ thống cáp quang siêu băng rộng, Viettel sẽ cung cấp đến hàng triệu hộ gia đình dịch vụ truyền hình trả tiền theo yêu cầu, với những chương trình phổ cập kiến thức nông nghiệp, dạy học cho trẻ em được đóng gói lại và có thể xem lại trên hệ thống...
“Nếu làm được như thế, thì doanh thu của ngành viễn thông sẽ không chỉ chiếm 3 - 4% GDP nữa, mà là 10 - 15% GDP”, ông Hùng khẳng định.
Một sáng thức dậy sẽ trở thành Microsoft
Để thực hiện kế hoạch đưa viễn thông, công nghệ thông tin vào mọi ngõ ngách của đời sống xã hội, Viettel phải đặt chân vào lĩnh vực mới là công nghệ - thông tin. Ông Hùng thừa nhận, ông cũng như người Viettel rất băn khoăn khi nhảy vào lĩnh vực này và không biết bao giờ Viettel mới bằng được FPT, chứ chưa nói đến Microsoft. Nhưng nếu không bằng Microsoft, thì chẳng nên nhảy vào làm gì.
Theo phân tích của ông Hùng, Microsoft rất giỏi, rất chuyên nghiệp. Họ viết ra các phần mềm mà khi sử dụng thì một năm chỉ lỗi một lần vì họ làm sản phẩm rất kỹ. Khi phần mềm bị hỏng, họ đưa vào quy trình nghiên cứu chuyên nghiệp, qua nhiều công đoạn và 3-6 tháng sau trả lại cho khách hàng một bản vá.
Khi tham gia viết phần mềm, tất nhiên Viettel sẽ không chuyên nghiệp bằng Microsoft, phần mềm viết ra lỗi 5 lần trong năm đầu tiên. Nhưng khi phần mềm của Viettel hỏng, khách hàng chỉ cần gọi điện là cả bộ máy lập trình viên, dù lúc nửa đêm, vào dịp cuối tuần hay đang đi nghỉ, đều lập tức xử lý và đưa ra bản vá ngay hôm sau. Tình huống này sẽ khiến khách hàng ngạc nhiên lắm, vì nó nhanh hơn, thân thiện hơn và vì vậy Viettel sẽ… giỏi hơn Microsoft.
Sau ngạc nhiên ấy, khách hàng có thể sẽ yêu cầu các tính năng mới và hôm sau, nhân viên Viettel sẽ mang đến đúng thứ đó, khiến họ càng thấy quý sản phẩm của Viettel. “Sau một đêm thức dậy, chỉ cần thay đổi cách làm, mà dùng đúng cách làm phù hợp với người Việt, thì Viettel đã hơn Microsoft rồi. Hơn Microsoft ở chỗ, Viettel đã làm khác Microsoft, không tắt điện thoại vào 5h chiều, cuối tuần và kỳ nghỉ. Bằng sự khác biệt đó, Viettel có thể tự tin sánh vai với ông lớn”, ông Hùng nói.
Với FPT, ông Hùng không phải là Trương Gia Bình, người Viettel 20 năm trước cũng chưa viết phần mềm như lính FPT. Nếu săn đầu người của FPT, thì họ cũng sẽ không về Viettel. Vậy phải làm thế nào? Câu trả lời chỉ xuất hiện khi ông Hùng và Viettel cùng nghiên cứu và phân tích cách làm của FPT.
Theo đó, FPT cơ bản làm các dự án công nghệ thông tin cho khách hàng là nhà đầu tư. Các địa phương, bộ, ngành, doanh nghiệp phải mua máy tính, phần mềm, hệ điều hành để chạy và phải có một đội ngũ vận hành. Trong khi đó, công nghệ thông tin thay đổi rất nhanh, 3-5 năm phải thay mới một lần. Viettel nghĩ ra cách bỏ tiền đầu tư hệ thống đó, phát triển phần mềm, đặt tại Viettel, biến công nghệ thông tin trở thành dịch vụ như dịch vụ viễn thông và thu tiền dịch vụ của khách hàng. Chỉ khi nhìn ra “cửa sống” ấy, Viettel mới thành lập mảng công nghệ thông tin.
Ngoài ra, FPT chủ yếu cung cấp các dịch vụ cho hàng loạt doanh nghiệp. Viettel không có “cửa sống” nếu cũng làm vậy. Viettel nghĩ rằng, tài sản lớn nhất của doanh nghiệp chính là cách mà ông giám đốc điều hành doanh nghiệp đó. Vì thế, Viettel “may đo” các phần mềm đúng theo cách điều hành của từng vị giám đốc. Cách làm này phù hợp với triết lý “mỗi khách hàng là một cá thể” của Viettel.
Ông Hùng cho biết, điểm khác biệt thứ ba của Viettel là có mạng viễn thông và rất hiểu viễn thông, nên có thể phát triển những phần mềm trên mobile rất tốt. Vì vậy, dù nhảy vào công nghệ thông tin muộn, nhưng Viettel vẫn tự tin như lúc nhảy vào thị trường di động 10 năm trước để cạnh tranh với VNPT.
Không mắc kẹt trong bất ổn
Chuyện “nghĩ khác, làm khác” của Viettel trong đầu tư ra nước ngoài của Viettel cũng được ông Hùng kể lại qua câu chuyện chuẩn bị đầu tư vào Ukraine, đất nước đang xảy ra bất ổn về chính trị. “Thời điểm này, ai cũng nghĩ, đầu tư vào Ukraine là rủi ro. Nhưng Viettel nghĩ, viễn thông như bánh mỳ, thời nào cũng cần. Hơn nữa, khi thấy đánh nhau, trong khi cả làng bỏ chạy vì sợ vạ lây, thì mình đến chẳng phải cạnh tranh với ai, cơ hội càng lớn”, ông Hùng phân tích.
Mặt khác, trong tình hình bất ổn, Ukraine sẽ “đói” đầu tư nước ngoài. Nếu Viettel đến vào lúc đó và chìa bàn tay mình ra thì họ sẽ rất trân trọng và Viettel sẽ đầu tư thuận lợi. Theo kinh nghiệm của Viettel, khi đầu tư ra nước ngoài, cái khó nhất là giành được thiện cảm của chính quyền và người dân sở tại.
Câu chuyện của ông Hùng khiến chúng tôi nhớ lại thời điểm Viettel đầu tư vào Haiti năm 2010. Khi hợp đồng giữa hai bên chưa được ký kết thì động đất xảy ra và có ý kiến cho rằng, đầu tư vào đây rất rủi ro. Nhưng lãnh đạo Viettel lại cho rằng, sau thảm họa, sự hồi sinh rất mạnh mẽ. Hiện nay, Viettel được người dân Haiti rất trân trọng, vì cho rằng: “Trong khi động đất, dịch tả hoành hành, ai cũng chạy đi, thì Viettel lại đến”. Viettel đã thành công trong đầu tư ra nước ngoài từ suy nghĩ “khác người” đó.
Thời điểm này, Viettel bắt đầu bước sang tuổi 26, Viettel Telecom sang tuổi 11, vị thuyền trưởng của Viettel luôn nhắc mỗi người Viettel rằng, khi đã thành công, ai cũng có xu thế tìm kiếm sự an toàn. Nhưng để phát triển lên một tầm cao mới, phải đương đầu với thử thách, dám mơ ước xa hơn hiện thực, đặt mục tiêu cao hơn mức tiêu chuẩn, nhìn ra những thứ chưa ai thấy, dám làm những việc chưa ai làm...
“Viettel từng không bị mắc kẹt trong nghèo nàn, khó khăn và thất bại để trở thành một công ty lớn nhất Việt Nam, thì cũng sẽ không để bị mắc kẹt trong thành công để trở thành một công ty hàng đầu thế giới. Cách tốt nhất để thành công tiếp là xóa đi thành công của mình và khởi tạo những thách thức mới. Hãy nhìn thế giới, nhìn viễn thông khác đi và hành động khác để Viettel tiếp tục phát triển thành một công ty toàn cầu, một công ty hàng đầu trên thế giới về viễn thông và công nghệ thông tin”, ông Hùng khẳng định con đường mà Viettel đã chọn.
Theo Hữu Tuấn
