 |
Hình minh họa về tàu thăm dò Voyager 1 nhìn lại hệ mặt trời từ một khoảng cách rất xa. (Ảnh: NASA, ESA và G. Bacon (STScI)) |
Tàu thăm dò Voyager 1 của NASA hiện không thể truyền bất kỳ dữ liệu khoa học nào về Trái đất. Tàu vũ trụ 46 tuổi này có khả năng nhận lệnh nhưng dường như đã gặp một vấn đề với máy tính của tàu.
Theo một bài đăng trên blog của NASA vào ngày 12/12 vừa qua, hệ thống dữ liệu chuyến bay (FDS) của tàu thăm dò Voyager 1, nơi thu thập thông tin và dữ liệu kỹ thuật trên tàu từ các thiết bị khoa học của tàu, không còn liên lạc được với bộ phận viễn thông của tàu (TMU).
Khi hoạt động bình thường, FDS sẽ tổng hợp thông tin của tàu thành gói dữ liệu, sau đó được truyền trở lại Trái đất qua TMU. Gần đây, gói dữ liệu đó đã bị "kẹt", bài đăng trên blog cho biết, "truyền một mẫu lặp lại của các số 1 và 0". Nhóm kỹ thuật của Voyager 1 đã tìm ra vấn đề từ FDS, nhưng có thể phải mất vài tuần để tìm ra giải pháp khắc phục.
Voyager 1 và tàu song sinh Voyager 2 được phóng vào năm 1977 và đã hoạt động lâu hơn bất kỳ tàu vũ trụ nào khác trong lịch sử. Cả hai đều ở trong vũ trụ giữa các vì sao, cách Trái đất hơn 24 tỷ km.
Trên thực tế, chúng ở rất xa nên phải mất gần một ngày (22,5 giờ) để đường truyền đến được tàu vũ trụ và một ngày nữa để nhận được bất kỳ phản hồi nào. Một lần liên lạc qua lại với Voyager 1 phải mất 45 giờ. Vì vậy, bất cứ khi nào các kỹ sư của NASA có thể gửi bản sửa lỗi cho FDS của tàu thăm dò Voyager 1, họ sẽ phải đợi đến ngày hôm sau để xem liệu nó có hoạt động hay không.
Và giải pháp sẽ không đơn giản chỉ là bật và tắt lại hệ thống (họ đã thử cách đó - nó không hoạt động). Tuổi tác và phần cứng của tàu vũ trụ đặt ra một loạt thách thức đặc biệt. Các kỹ thuật viên của NASA phải dựa theo công nghệ sẵn có của những người tiền nhiệm vào những năm 1970, đôi khi buộc phải giải quyết một số phần mềm sáng tạo.
Đây không phải là sự cố đầu tiên mà Voyager 1 gặp phải trong những năm gần đây. Các vấn đề với hệ thống điều khiển và khớp nối thái độ (AACS) của tàu đã được phát hiện vào tháng 5 năm 2022 và vẫn tiếp tục truyền dữ liệu đo từ xa vô nghĩa trong vài tháng trước khi tìm ra cách giải quyết.
Một bản cập nhật khác ra mắt vào tháng 10 năm 2023, kèm theo bản vá phần mềm giúp giải quyết triệt để vấn đề đó, đồng thời ngăn chặn cặn tích tụ trên bộ đẩy của đầu dò. Nhưng những cập nhật này không thể nhanh chóng được vì còn phải tham khảo các tài liệu nguyên gốc, cách đây hàng thập kỷ được viết bởi các kỹ sư không lường trước được các vấn đề đang phát sinh ngày nay.
