Phòng ngừa là giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất trong phòng, chống tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng là nhằm khắc phục hậu quả nguy hiểm cho xã hội của hành vi tham nhũng, trả lại nguồn lực cho Nhà nước, xã hội và triệt tiêu động cơ của tội phạm tham nhũng...
Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp - Hà Hùng Cường trong bài phát biểu khai mạc Đối thoại phòng, chống tham nhũng lần thứ 13 do TTCP, Bộ Tư pháp, Đại sứ quán Anh cùng các nhà tài trợ tổ chức với chủ đề " các giải pháp phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản".
Cũng theo ông Hà Hùng Cường, chính sách phòng, chống tham nhũng của Việt Nam luôn coi phòng ngừa là giải pháp quan trọng, cơ bản, cần được thực hiện triệt để, toàn diện ở tất cả các cấp, các ngành, trong mọi lĩnh vực, mọi thành phần xã hội.
Nguyên tắc “tài sản tham nhũng phải được thu hồi, tịch thu; người có hành vi tham nhũng gây thiệt hại thì phải bồi thường, bồi hoàn theo quy định của pháp luật” là một nguyên tắc xuyên suốt trong các quy định pháp luật về xử lý tội phạm tham nhũng.
Báo cáo về tiến triển trong công tác PCTN năm 2014, ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Cục chống tham nhũng, TTCP, nêu rõ Việt Nam đã có nhiều biện pháp hoàn thiện về cơ chế chính sách trong công tác PCTN. Đối với công tác phát hiện, xử lý các hành vi tham nhũng đã tăng cường và coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm của công tác PCTN năm 2014.
Theo đó, qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo, cơ quan thanh tra đã phát hiện, chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 144 vụ; phát hiện, xử lý 54 vụ với 87 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng; kiến nghị xử lý trách nhiệm hàng nghìn tập thể, cá nhân; đôn đốc, thu hồi tài sản thất thoát, sai phạm được phát hiện qua thanh tra đạt 64% về tiền, 80,6% về đất. Riêng thu hồi tài sản trong các vụ, việc liên quan đến tham nhũng phát hiện qua thanh tra đạt 68,5%.
Cơ quan điều tra các cấp đã phát hiện, khởi tố mới 256 vụ án với 593 bị can tham nhũng, tăng so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, các cơ quan tố tụng đã hoàn thành việc xét xử sơ thẩm 287 vụ án tham nhũng và đã kết tội 673 tội phạm tham nhũng, tăng 9 vụ với 91 bị cáo so với năm 2013.
Báo cáo của ông Đạt nêu rõ một số vụ án kinh tế, tham nhũng lớn như vụ án Nguyễn Đức Kiên, Dương Chí Dũng, vụ Công ty cho thuê tài chính II, Huỳnh Thị Huyền Như... đã được xét xử nghiêm minh, có tác dụng răn đe mạnh mẽ, tạo ảnh hưởng tích cực trong xã hội và củn cố niềm tin của nhân dân. Cơ quan thanh tra cũng đánh giá việc xử lý các vụ án trên có tác dụng rõ rệt trong việc răn đe, phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng.
TTCP cũng thừa nhận tội phạm kinh tế, tham nhũng trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, tín dụng, chứng khoán, quản lý sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản tiếp tục diễn biến phức tạp gây thiệt hại lớn. Nguyên nhân chủ yếu do việc rà soát, đánh giá, sửa đổi, bổ sung khắc phục những sơ hở, bất cập của chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực kinh tế - xã hội chon chậm.
Hiệu quả thực hiện một số giải pháp phòng ngừa tham nhũng còn thấp; việc tự phát hiện tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị còn yếu; cơ chế bảo vệ và khuyến khích, khen thưởng người tố cáo tham nhũng chưa đủ mạnh; việc xử lý một số vụ án tham nhũng chưa kịp thời; thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả còn thấp.
Theo thống kê, năm 2014, mặc dù giá trị tài sản thu hồi được trong các vụ án tham nhũng đã tăng lên so với năm 2013 nhưng mới đạt 22,3% so với giá trị tài sản bị thiệt hại do tham nhũng. Do đó, việc nâng cao hiệu quả phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng đang tiếp tục là thách thức lớn đối với công tác PCTN ở Việt Nam.
Cũng tại bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết, để tăng cường hơn nữa hiệu quả của công tác phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng, thời gian qua, Chính phủ và các Bộ, ngành của Việt Nam đã có nhiều nỗ lực để hoàn thiện thể chế và triển khai nhiều hoạt động, giải pháp liên quan, cũng như tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.
"Đối với công tác thu hồi tài sản tham nhũng là rất phức tạp cả từ góc độ pháp luật quốc tế và pháp luật trong nước, khó xử lý không chỉ đối với một nước đang phát triển như Việt Nam mà ngay cả đối với những nước phát triển, có nhiều kinh nghiệm trong phòng, chống tham nhũng.
Chính vì vậy, các báo cáo nghiên cứu, ý kiến khuyến nghị và những thực tiễn tốt về các giải pháp phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản tham nhũng sẽ được giới thiệu, chia sẻ tại cuộc Đối thoại này sẽ là nguồn thông tin quý báu để các cơ quan chức năng của Việt Nam tham khảo, nghiên cứu nhằm tiếp thu, vận dụng phù hợp với điều kiện và thực tiễn của Việt Nam"- ông Hà Hùng Cường nói.
