 |
Hình minh họa một tiểu hành tinh đang lao về phía Trái đất. Tiểu hành tinh va vào Trái đất khoảng 66 triệu năm trước đã gây ra một cơn sóng thần với những con sóng cao hàng km. |
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra bằng chứng về trận sóng thần hoành tráng này sau khi phân tích lõi từ hơn 100 địa điểm trên toàn thế giới và tạo ra các mô hình kỹ thuật số của những con sóng quái dị sau vụ va chạm của tiểu hành tinh ở Bán đảo Yucatán của Mexico.
Tác giả chính của nghiên cứu Molly Range, người đã thực hiện nghiên cứu mô hình cho luận án thạc sĩ tại Khoa Trái đất và Khoa học Môi trường tại Đại học Michigan, Mỹ, cho biết: “Trận sóng thần này đủ mạnh để làm xáo trộn và xói mòn trầm tích trong các lưu vực đại dương nửa vòng Trái đất".
Dựa trên những phát hiện trước đó, nhóm nghiên cứu này đã lập mô hình một tiểu hành tinh có chiều ngang 14 km và đang lao với tốc độ 43.500 km/h, hay gấp 35 lần tốc độ âm thanh khi nó va vào Trái đất. Sau khi tiểu hành tinh va phải, khủng long nonavian đã tuyệt chủng ( chỉ các loài chim còn tồn tại đến ngày nay) và khoảng 3/4 số loài động thực vật bị xóa sổ.
Các nhà nghiên cứu đã nhận thức được nhiều tác động nguy hiểm của tiểu hành tinh , chẳng hạn như gây ra những đám cháy dữ dội làm chín động vật đang sống và nghiền thành các loại đá giàu lưu huỳnh dẫn đến mưa axit gây chết người và kéo dài thời gian nguội lạnh trên toàn cầu .
Để tìm hiểu thêm về trận sóng thần, Range và các đồng nghiệp của cô đã phân tích địa chất Trái đất, phân tích thành công 120 "phần ranh giới", hoặc trầm tích biển được hình thành ngay trước hoặc sau sự kiện tuyệt chủng hàng loạt, đánh dấu sự kết thúc của kỷ Phấn trắng .
Range cho biết những phần ranh giới này phù hợp với dự đoán về mô hình chiều cao và di chuyển của sóng.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng, năng lượng ban đầu từ trận sóng thần tác động lớn hơn tới 30.000 lần so với năng lượng do trận động đất ở Ấn Độ Dương tháng 12 năm 2004 khiến hơn 230.000 người thiệt mạng.
Khi tiểu hành tinh va chạm với Trái đất, nó đã tạo ra một miệng núi lửa rộng 100 km và làm bay lên bầu khí quyển một đám mây bụi và bồ hóng dày đặc.
Vào thời điểm 10 phút, một đợt sóng thần cao 1,5 km cách nơi xảy ra va chạm khoảng 220 km đã quét qua vịnh theo mọi hướng. Một giờ sau cú va chạm, sóng thần đã rời Vịnh Mexico và hướng vào Bắc Đại Tây Dương. Bốn giờ sau vụ va chạm, sóng thần đã đi qua Đường biển Trung Mỹ - một con đường ngăn cách Bắc Mỹ với Nam Mỹ vào thời điểm đó - và vào Thái Bình Dương.
Một ngày sau vụ va chạm của tiểu hành tinh, các con sóng đã đi qua hầu hết Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, tiến vào Ấn Độ Dương từ cả hai phía, và chạm vào hầu hết các đường bờ biển trên thế giới 48 giờ sau đó.
Sự xáo trộn độ cao mặt biển của sóng thần được mô phỏng (tính bằng mét) 24 giờ sau khi tiểu hành tinh giết chết khủng long đâm vào Trái đất.
Sức mạnh khủng khiếp của sóng thần
Sau tác động, sóng thần chủ yếu tỏa ra phía đông và đông bắc, đổ ra Bắc Đại Tây Dương, cũng như về phía tây nam qua đường biển Trung Mỹ đổ vào Nam Thái Bình Dương. Nước di chuyển nhanh đến mức có thể vượt quá tốc độ 0,6 km/h, một tốc độ có thể làm xói mòn lớp trầm tích hạt mịn của đáy biển.
Các khu vực khác phần lớn thoát khỏi sức mạnh của sóng thần, bao gồm Nam Đại Tây Dương, Bắc Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và vùng biển bây giờ là Địa Trung Hải, theo mô hình của nhóm nghiên cứu. Mô phỏng của họ cho thấy tốc độ nước ở những khu vực này nhỏ hơn ngưỡng 0,6 km/giờ.
Nhóm nghiên cứu thậm chí còn tìm thấy những mỏm đá nhô ra ngoài - hoặc những mỏ đá lộ ra - từ sự kiện va chạm trên các hòn đảo phía bắc và phía nam của New Zealand, cách miệng núi lửa Chicxulub ở Mexico hơn 12.000 km. Ban đầu, các nhà khoa học cho rằng những mỏm đá này là từ hoạt động kiến tạo địa phương. Nhưng do tuổi tác và vị trí của chúng trong lộ trình được mô phỏng của sóng thần, các nhà nghiên cứu đã ghim nó vào các đợt sóng lớn của tiểu hành tinh.
Range cho biết: “Chúng tôi cảm thấy những mỏ này đang ghi lại những ảnh hưởng của trận sóng thần, và đây có lẽ là xác nhận rõ ràng nhất về tầm quan trọng toàn cầu của sự kiện này."
