> Phải công khai quy trình vận hành hồ thủy điện
Quốc hội đánh giá cao nỗ lực thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển thủy điện của Chính phủ; đồng thời cũng đánh giá cao sự đóng góp của đồng bào các dân tộc tại các địa phương có dự án thủy điện đã di dân, tái định cư để xây dựng các công trình thủy điện, góp phần quan trọng bảo đảm an ninh năng lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Phá rừng làm thủy điện - vì buông lỏng quản lý
Qua rà soát cho thấy, công tác quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, vận hành khai thác công trình thủy điện còn nhiều hạn chế. Chất lượng quy hoạch và quyết định đầu tư xây dựng nhiều công trình thủy điện, nhất là các công trình vừa và nhỏ chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu, yêu cầu về bảo đảm an toàn, bảo vệ môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên nước và hiệu quả tổng hợp kinh tế - xã hội.
Cũng theo nghị quyết trên, nhiệm vụ đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường đối với quy hoạch, dự án, công trình thủy điện vừa và nhỏ chưa được chú trọng đúng mức, chất lượng chưa cao. Tại một số công trình thủy điện, việc quản lý chất lượng xây dựng, bảo đảm an toàn vận hành khai thác, thực hiện quy trình vận hành hồ chứa, điều tiết nước chưa tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật, gây tác động tiêu cực. Đời sống người dân tái định cư còn gặp nhiều khó khăn.
“Rừng, đất rừng được chuyển đổi mục đích phục vụ công trình thủy điện chưa được quản lý chặt chẽ, có nơi còn hiện tượng lợi dụng khai quang rừng với quy mô lớn hơn so với yêu cầu, khai thác tài nguyên thiên nhiên trái phép. Diện tích rừng trồng thay thế tại các công trình thủy điện rất thấp; nghĩa vụ nộp phí dịch vụ môi trường rừng chưa được thực hiện đầy đủ theo quy định” - Nghị quyết nêu rõ.
Quốc hội cho rằng, những hạn chế nêu trên có trách nhiệm chỉ đạo của Chính phủ. Một số bộ, ngành, địa phương, đơn vị có liên quan chưa thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong tham mưu, tổ chức thực hiện lập, thẩm định, phê duyệt và thực hiện quy hoạch; cấp phép đầu tư xây dựng; bảo đảm chất lượng, an toàn; vận hành khai thác công trình thủy điện...
Loại bỏ, dừng công trình không hiệu quả
Quốc hội yêu cầu tiếp tục tổ chức rà soát, đánh giá quy hoạch thủy điện, kể cả các dự án tạm dừng có thời hạn, các công trình thủy điện đang vận hành khai thác, bảo đảm sử dụng tài nguyên nước hợp lý, bảo vệ đa dạng sinh học.
“Kiên quyết loại bỏ, dừng các dự án, công trình thủy điện không hiệu quả, không bảo đảm an toàn, có ảnh hưởng xấu tới chế độ dòng chảy, môi trường và đời sống người dân” - Nghị quyết nhấn mạnh.
Cùng đó, Quốc hội yêu cầu trong năm 2014 tổ chức đánh giá tổng thể các đập, hồ chứa trong cả nước; bố trí đủ kinh phí sửa chữa, nâng cấp các đập, hồ chứa có nguy cơ gây mất an toàn. Phấn đấu hoàn thành việc ban hành các quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông còn lại; quy định cụ thể trách nhiệm các bộ, ngành, địa phương, tổ chức và cá nhân có liên quan thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo đảm an toàn đập, hồ chứa và vùng hạ du. Tăng cường kiểm tra xử lý vi phạm về an toàn đập, hồ chứa.
Đặc biệt, cần bố trí đủ quỹ đất, thực hiện nghiêm túc việc trồng rừng thay thế, đặc biệt là rừng đầu nguồn lưu vực sông của các công trình thủy điện. Phải hoàn thành việc trồng rừng thay thế trong năm 2015 đối với các công trình thủy điện đã đưa vào vận hành khai thác. Kiên quyết ngăn chặn, xử lý nghiêm hành vi lợi dụng hạ tầng kỹ thuật công trình thủy điện để chặt, phá rừng, khai thác tài nguyên thiên nhiên trái phép.
Tập trung hoàn thành trong năm 2014 việc rà soát, điều chỉnh, bổ sung chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án thủy điện và việc ban hành chính sách ổn định đời sống và sản xuất cho người dân sau tái định cư.
| Quốc hội cho rằng, việc rà soát tổng thể quy hoạch thủy điện theo nghị quyết của Quốc hội đã được Chính phủ triển khai nghiêm túc: Đã đưa ra khỏi quy hoạch 424 dự án, tạm dừng có thời hạn 136 dự án, không xem xét đưa vào quy hoạch 172 vị trí tiềm năng, tiếp tục rà soát, đánh giá 158 dự án. |
| Các tỉnh có nhiều dự án thủy điện bị loại khỏi quy hoạch nhất là: Lào Cai 55 dự án; Yên Bái 41 dự án; Lâm Đồng 40 dự án; Kon Tum 34 dự án; Hà Giang 27 dự án; Quảng Nam 22 dự án và Nghệ An 21 dự án. Các địa phương này cũng còn một loạt các dự án thủy điện khác bị tạm ngưng, chưa đầu tư xây dựng trước năm 2015. |
