Các trang mạng nước này rặt hai màu đen trắng để tỏ lòng tiếc thương Vua Bhumibol Adulyadej qua đời ở tuổi 89 hôm 13/10. Mới thấy người chưa hề nắm bất cứ chức vụ nào trong Chính phủ Hoàng gia có ảnh hưởng lớn thế nào.
Vào một ngày “tháng 5 đen tối” năm 1992, có hai người phủ phục dưới chân Rama IX, vị vua thứ chín trong lịch sử 234 năm của Vương triều Chakri. Họ là hai ông tướng, một vừa làm đảo chính và chuẩn bị làm thủ tướng và một là lãnh đạo nhóm phản đối đảo chính. Sau đận ấy, một cuộc bầu cử dân chủ được tổ chức và một hiến pháp mới được ban hành.
Hầu hết trong số 68 triệu người Thái hiện nay sinh ra từ 1932, năm đánh dấu sự chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế bằng một cuộc chính biến. Họ chứng kiến một chế độ mà đảo chính xảy ra gần như cơm bữa. Suốt 26 đời thủ tướng, có 19 lần đảo chính trong đó 12 cuộc thành công. Song họ cũng chứng kiến một Rama IX từ 1946 đến nay mà họ cho là “niềm an ủi vĩ đại”.
Ở một đất nước mà đoàn kết chính trị gần như là giấc mơ xa xỉ, điều lạ là tất cả các phe phái đều tôn sùng Rama IX. Ngay cả tuyển bóng đá quốc gia từ năm 2007 cũng dùng đồng phục màu vàng của hoàng gia mỗi khi thi đấu trong nước. Sao ông có ảnh hưởng lớn đến vậy?
Quyền lực có thể hiểu là cái mà ai nắm được sẽ khiến người khác phục tùng. Nó thường đạt được nhờ quyền hành, nhà nước hay sức mạnh. Nhưng quyền lực của Rama IX lại nhờ một cái rất khác – uy tín và trí tuệ. Không bạo lực và cũng không phải tiền bạc dù ông giàu nhất Thái Lan, khoảng 30 tỷ USD tài sản.
Năm 1956, sau khi được thụ phong sư, ông cạo đầu và mặc áo cà sa vàng đi khất thực khắp Bangkok hai tuần. Năm 2002, một cuốn sách ông viết và bán chạy nhất Thái Lan kêu gọi dân Thái ngừng mua chó ngoại để cứu nhiều con mực bản địa đang lang thang. Đích thân ông khởi xướng 3.000 dự án cải thiện đời sống 8,3 triệu dân nghèo. Nhiều dự án được ông trực tiếp thực hiện khi mỗi năm ông vi hành qua 50.000 km.
Trong khi chính trường Thái vẫn bất ổn bởi quyền lực bị tha hoá, dân chúng nước này như được cứu rỗi bởi Rama IX nhân từ, người đã biết “dĩ đức phục nhân”, biết “lấy đức hạnh thu phục lòng người”.
