Nước lớn đến cùng tận, sâu không thể đo lường. Sự làm lợi của nước đạt đến mức không thể lường tính. Nó bốc lên trời thành mây mưa, rơi xuống đất thấm nhuần cây cỏ vạn vật không có nước không thể sinh trưởng. Mọi việc không có nước không thể thành công. Nó chứa mọi sinh vật lại không có yêu thích, ghét giận. Ân trạch của nước ban đến cả loài tiểu trùng không cần báo đáp. Nó giúp thiên hạ sung túc, dùng nó thì vô tận, đức trạch ban khắp bá tánh mà không cho là lãng phí. Nước vận hành vô cùng, nước nhỏ bé không thể dùng tay nắm bắt. Đánh nó không bị thương, đâm nó không bị vết. Dao chém không đứt, lửa đốt không cháy. Nó nhu mì không gì bằng, nó sắc bén có thể xuyên phá tất cả. Nó xao động ở nơi vô bờ bến. Nó nhấp nhô ở nơi vô cùng tận. Cứu giúp vạn vật không kể trước sau. Nó không phân biệt công tư, cuồn cuộn mênh mông, liên tiếp với trời đất. Nó không phân biệt phải trái, luôn hoà chung cùng vạn vật. Đó chính là đức hạnh tối cao của nước (Hoài Nam Tử).
Đọc những dòng này của người xưa, tôi lại nghĩ đến những dòng nước lũ đang ngập lụt ở nhiều nơi. Vì đâu, tại sao? Mưa to, nước ngập ắt là tại trời, trời cao không thể hỏi! Nhưng, có những dòng nước ngập nhà cửa, hoa mầu, cây cối, làm người dân khốn khổ lại không phải do trời mà do chính con người. Tôi còn nhớ cách đây chưa lâu chính Thủ tướng đã chỉ thị phải điều tra việc xả thải đập thủy điện Hố Hô. Người phụ trách xả lũ đập thủy điện Hố Hô nói xả đúng “quy trình” thế nhưng nhiều người ở vùng lũ bị ngập nước cho là việc xả lũ không báo trước, để người dân không kịp trở tay, gây ngập lụt không đáng có…
Chợt nhớ cách đây nhiều năm, có khá nhiều bài báo, trong đó có nhiều bài viết của tôi đăng ở khá nhiều tờ báo, cảnh báo việc cho xây dựng đập thủy điện tràn lan, thiếu quy hoạch nhất là ở khu vực miền Trung ắt sẽ dẫn đến việc ngăn dòng chảy của nhiều con sông, con suối, và thảm họa lũ lụt ắt sẽ xảy ra. Rồi cảnh phá rừng, cháy rừng… Xảy ra nhiều nơi nhất là vùng núi phía Bắc… Rồi chính con người xả khí thải quá nhiều phá vỡ tầng ô zôn, tạo nên hội chứng nhà kính… Những cảnh báo quả là không sai! Bởi con người làm trái các quy luật tự nhiên, làm trái đạo trời, và bây giờ trời giáng họa…
Vào những ngày này cả nước đang chung tay khắc phục hậu quả lũ lụt chúng ta lại càng thấm thía nỗi đau do lũ lụt gây ra mà con người đã góp phần tạo ra nó…
Và, người viết bài này lại nghĩ tới những điều mà người xưa đã nói về đức hạnh tối cao của NƯỚC. Đừng trách ông trời, đừng trách dòng nước, trước hết hãy tự trách con người, chính con người đã làm trái với quy luật của tự nhiên…
Viết tại nhà vườn Sóc Sơn mùa bão lũ
