Những “nhân vật bí ẩn”
Tại bản kết luận điều tra đầu tiên, trong danh sách những người đến xát gạo tại nhà của anh Diêm Quảng Nam xuất hiện một nhân vật là chị Hải (Vụ). Đây cũng là người đầu tiên mà Hàn Đức Long gặp tại nhà anh Nam khi mang gạo đến xát ở thời điểm 18 giờ 30 phút ngày 26/6/2005. Quyết định giám đốc thẩm lần 1 yêu cầu cơ quan điều tra cần làm rõ thời gian của những người đến xát gạo từ đó mới tính được thời gian gây án của Hàn Đức Long. Tuy nhiên, quá trình điều tra lại các cơ quan tố tụng lại “bỏ quên” nhân vật này.
“Việc không có sự việc chị Hải xát gạo tại thời điểm này sau đó để cơ quan điều tra xác định Long giết cháu Y. sớm hơn thời gian đã xác định là điều không thể chấp nhận được” - bà Vũ Thị Nga, Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật (Liên đoàn Luật sư Việt Nam) nêu ý kiến.
“Việc không có sự việc chị Hải xát gạo tại thời điểm này sau đó để cơ quan điều tra xác định Long giết cháu Y. sớm hơn thời gian đã xác định là điều không thể chấp nhận được”.
Bà Vũ Thị Nga,
Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật, Liên đoàn Luật sư Việt Nam
Sau khi Hàn Đức Long bị bắt 17 ngày, CQĐT có một động thái đầy nghi vấn là đưa ông Nguyễn Văn Báu, cậu ruột của cháu Y. vào nơi tạm giam Hàn Đức Long. Tại đây, ông Báu đã viết một bản “Cam kết gia đình Báu không gây thù oán, gây ảnh hưởng đến tính mạng và tài sản gia đình Long”. “Câu hỏi được đặt ra là Báu được CQĐT bố trí vào gặp Long ngay tại giai đoạn điều tra đấu tranh tội phạm là vì động cơ mục đích đấu tranh tội phạm nào? Báu vào gặp bị can trong giai đoạn đó với tư cách gì trong hành trình tố tụng? Tại sao Báu phải vào tận trại tạm giam để cam kết không thù oán gì với gia đình Long - kẻ bị xác định đã hiếp dâm và giết cháu ruột mình?” - luật sư Nga nói.
Nhiều điểm vô lý
Là một trong những người tham gia vụ án từ đầu với tư cách luật sư của bị cáo Hàn Đức Long, luật sư Dương Minh Nhâm (Đoàn Luật sư tỉnh Bắc Giang) nêu nhiều bức xúc liên quan đến thủ tục tố tụng.
“Trong quá trình khởi tố, điều tra vụ án giết người, hiếp dâm trẻ em của cháu Y. thì Hàn Đức Long không được đặt ra là nghi can. Khi có đơn thì đáng lẽ CQĐT phải xác minh xem nội dung đơn tố cáo có đúng sự thật không, việc giải quyết đơn phải tuân theo đúng trình tự, thủ tục của Luật Khiếu nại tố cáo. Từ việc xem xét đơn tố cáo Long, cơ quan điều tra chuyển sang lập văn bản đầu thú của Long ngày 19/10/2005 là không đúng thực tế và vi phạm nghiêm trọng pháp luật tố tụng.
Theo bào chữa của các luật sư thuộc Công ty Luật hợp danh Hồng Bách và cộng sự tại các phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm lần 2 vụ án Hàn Đức Long thì có nhiều điểm rất bất hợp lý. Xét về tâm lý tội phạm thì chưa làm rõ được động cơ của Long vì sao trong khi ngồi chờ xát gạo thì lại sang quán nhà anh Sơn, chị Liễu. Cáo trạng của VKS cũng chỉ rõ: Do “chờ lâu đến lượt, đứng ngồi không yên” nên bị cáo đi lang thang là không phù hợp với thói quen thông thường của người lao động là ít để chân tay nhàn rỗi và sau khi làm việc mệt mỏi là ngồi nghỉ uống nước hút thuốc. Lần chờ đợi ông Soạn xát gạo trước đó, ông Long đã đi về nhà làm việc vặt gia đình.
Cơ quan điều tra cũng mô tả Hàn Đức Long vừa ôm cháu Y. vừa chạy một quãng đường hơn 1,7 nghìn mét trong đó có đi qua đoạn mương dài 217 mét. Qua kiểm tra thực địa, các luật sư cho rằng, đây là đoạn mương có bùn lầy và nước rất khó cho việc di chuyển đặc biệt ông Long là người có thể trạng nhỏ bé và còn ôm cháu Y. nặng khoảng 15 kg.
“Lội một quãng đường xa như vậy cũng khiến một người có thể lực tốt cũng phải mệt, đằng này kết luận điều tra lại mô tả dương vật của bị cáo Long vẫn cương cứng, đến khi định giao cấu thì xuất tinh ra ngoài. Chỉ có kẻ bệnh hoạn mới có thể trạng như thế, không phù hợp với bị cáo Long khi đó 46 tuổi, đã có vợ, con” - các luật sư Công ty Luật hợp danh Hồng Bách và cộng sự khẳng định.
Ngoài ra, theo các luật sư còn rất nhiều điểm vô lý khác như nguyên nhân chết của cháu Y. Theo biên bản khám nghiệm tử thi và bản giám định pháp y thì nạn nhân chết do bị ngạt nước, lòng phế quản xung huyết có dị vật lẫn bùn đất. Mực nước của mương lại chỉ khoảng 35 cm nên chắc chắn cháu Y. bị dìm cho đến chết. Trong khi theo các bản kết luận điều tra thì Hàn Đức Long “không để ý cháu Y. còn sống hay đã chết, cứ thế hất cháu Y. xuống mương nước rồi bỏ chạy” là việc hết sức vô lý.
Hé lộ những nghi can khác?
Trong số gần 30 người bị thẩm vấn do bị nghi ngờ dẫn đến cái chết của cháu Y. ban đầu không có Hàn Đức Long. Tuy nhiên, các luật sư chỉ ra có nhiều người đáng nghi vấn nhất nhưng lại bị cơ quan điều tra bỏ qua. Phân tích hành vi phạm tội có thể nhận thấy tội ác gây ra là kết quả của dục vọng bất chợt, trong một thời gian ngắn ngủi, vào một thời điểm tình cờ. Sự liều lĩnh, táo tợn của thủ phạm thể hiện sự thiếu hiểu biết, thiếu suy nghĩ, điều này phù hợp tới tâm lý của người trẻ tuổi hơn.
Với việc nghiên cứu hồ sơ kỹ lưỡng, các luật sư đã chỉ ra nhiều đối tượng như Đ.D.H, D.D.Q, D.D.G… có nhiều lời khai, khẩu cung của nhân chứng không khớp nhau, có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm, làm oan cho người vô tội...
(Còn nữa)
