Nên kiêng món gì?
Theo Lương y bác sĩ Đông y Phạm Hinh (Trung ương Hội Đông y Việt Nam), những cơn ho đờm, ngứa họng, viêm họng kéo dài rất khó chịu, nếu không muốn cơn ho gia tăng, cần đẩy lùi bằng thuốc và tránh ăn một số thực phẩm.
Lương y Đào Phan Toàn, Phòng khám Đông y Phan Toàn (Hội viên Hội Đông y Thanh Hóa) cũng cho hay, phần lớn ho do cơ thể nhiễm lạnh, gây tổn thương cho phổi. 60% ho là do thay đổi thời tiết, do để cơ thể nhiễm lạnh, đi chân trần… nếu không kiêng khi ăn uống thì lâu khỏi và có thể tự điều chỉnh để hết ho không cần dùng thuốc.
Khi bị ho thì những thực phẩm đầu tiên cần kiêng là chất tanh (cá, tôm, cua…) vì gây khó thở. Mùi tanh sẽ sinh ra kích ứng, gây ra ho.
Các loại rau củ có nhiều chất nhầy như rau đay, mồng tơi, khoai sọ, củ từ… vì chúng kéo đờm, kích thích cổ họng sinh ho.
Những đồ bảo quản trong tủ lạnh, đồ đông lạnh chưa được làm nóng cũng không nên ăn, bởi người đang ho ăn vào sẽ làm đường hô hấp, phổi bị lạnh sẽ khiến các triệu chứng càng nặng thêm. Các cơ quan liên quan như tì vị ăn uống quá nhiều thực phẩm lạnh cũng bị suy giảm chức năng. Do đó với những đồ ăn trữ lạnh, nên hâm nóng rồi mới ăn.
Các món ăn có vị cay rất ngon miệng, lợi cho tiêu hóa nhưng khi bị ho thì lại không nên ăn, nhất là với người bị viêm họng cấp. Nguyên nhân là khi bị viêm họng, thành họng bị viêm rát đỏ, các món ớt, gừng, tiêu, sả, mù tạt… sẽ có thể làm họng sưng rát nóng đỏ phần viêm nặng hơn. Vị cay kích thích cổ họng khiến triệu chứng ho gia tăng. Với trẻ em ăn cay mà bị ho rất dễ bị sặc, gây nguy hiểm.
Các món nướng, rán (chiên), xào cũng không nên ăn nhiều (nhất là người bị viêm họng, người già bị viêm amydan hoặc khi nuốt nước bọt đau…). Nguyên do là dù món này được nhai vẫn cứng, khi nuốt sẽ cọ xát với thành họng gây đau, xước, tổn thương bề mặt… khiến họng lâu hồi phục. Đồ chiên, xào còn làm dịch đờm tăng, ho lâu khỏi.
Trẻ em thích ăn thịt xông khói và những món ăn vặt có hàm lượng muối cao như bimbim, khoai tây… thì bố mẹ cũng không nên chiều con mà cho ăn nhiều vì chúng đều có thể làm ho gia tăng.
Các món như, lòng đỏ trứng, súp khoai, xốt có bột năng, bột đao, không thích hợp với người bị ho, viêm họng bởi thành họng có nhiều chỗ lồi lõm, thức ăn đặc khó nuốt, kích thích gây ho và tình trạng ho rất tồi tệ với người bị viêm amidal. Thịt gà cũng là một trong những thực phẩm “chống chỉ định” khi bị ho.
Đồ uống cần kiêng
Các loại rượu lạnh, bia lạnh được một số người cổ súy, cho là có độ cồn sát khuẩn sẽ sạch họng. Nhưng rượu không đủ nồng độ để sát khuẩn, còn làm hại họng vì với một số chứng viêm họng do virus sẽ làm tăng độ rát ở họng. Cơ thể thay đổi nhiệt đột ngột sẽ làm cơ hô hấp trên khi ngủ tiết dịch nhiều khiến phải há miệng thở, không khí không được lọc, làm ấm, làm ẩm sẽ gia tăng mức độ ho, viêm họng trầm trọng hơn.
Ho do dị ứng thời tiết, bị lạnh cũng không nên cho uống đồ uống có ga vì có thể gây ra một cơn ho kéo dài. Càng không nên uống nước đá giải nhiệt vì dễ gây khản hoặc mất giọng.
Nên ăn món gì?
Các bác sĩ cả Tây y và Đông y cho rằng, khi bị ho cần ăn những thực phẩm tốt sau đây:
- Cần ăn các món có nhiều nước, dễ tiêu nhưng cũng đầy đủ dưỡng chất như súp loãng, cháo, sữa…
- Ăn các món giàu sinh tố A, giàu chất kẽm và chất sắt như các loại thịt bò, lợn, rau có màu xanh, đỏ.
- Thực phẩm có vitamin C (cam, chanh, bưởi, ổi, táo, xoài, dứa…) tăng khả năng thải độc, loại bỏ các chất gây phản ứng ho, tăng sức đề kháng giúp cơ thể đẩy lùi bệnh. Vitamin C tự nhiên tốt hơn vitamin C dược phẩm, thực phẩm chức năng.
- Kẽm (có trong sò, ngao, củ cải trắng) tăng cao sức khỏe đề kháng.
- Mật ong rất tốt cho người bị ho, viêm họng. Mỗi sáng ăn một thìa nhỏ mật ong nguyên chất hoặc uống một cốc mật ong – chanh đào rất tốt để kháng khuẩn, phòng ho, đẩy lùi cơn rát cổ họng.
- Bạc hà dạng kẹo giúp thông các niêm mạc tiết đầy dịch khi ho, ho có đờm, viêm họng kèm ngứa, sổ mũi (không hợp với người viêm họng giai đoạn đỏ rát đau).
- Dấm táo rất tốt cho người ho, viêm họng vì diệt khuẩn, kích thích tăng sinh miễn dịch, ngừa bội nhiễm.
Bài thuốc ăn kiêng và ấn huyệt là khỏi
- Bị ho do lạnh, thay đổi thời tiết phần lớn chỉ cần ăn kiêng, giữ ấm lòng bàn chân, ấn huyệt Dũng Tuyền (có hai cách xác định vị trí huyệt Dũng Tuyền: Co bàn chân và các ngón chân lại, chỗ hõm xuất hiện ngay ở 1/3 trước gan bàn chân chính là vị trí của huyệt; Hoặc huyệt nằm ở lòng bàn chân, tại điểm nối 2/5 trước và 3/5 sau của đoạn nối đầu ngón chân 2 và điểm giữa bờ sau gót chân, trong chỗ lõm ở gan bàn chân) là khỏi.
- Nếu phải uống kháng sinh, nên uống nhiều nước rau muống luộc vắt chanh để thải độc.
- Luôn giữ ấm tai, cổ, bàn chân. Buổi sáng nên súc miệng bằng nước muối loãng, uống trà mật ong, ngậm ô mai hoặc viên ngậm long đờm… giúp làm loãng và loại bỏ chất nhầy, đờm dễ dàng hơn.
- Nên ngậm thuốc vì tăng sản xuất nước bọt, bôi trơn vùng họng nhanh, dễ chịu vì tống xuất chất nhầy, đờm gây ho nhanh.
- Uống nhiều nước để dịu cơn ho khó chịu.
Lương y Đào Phan Toàn (Hội Đông y Thanh Hóa)
