Nghiệm thu thanh toán bừa bãi
Trong quá trình thanh tra 5 gói thầu tại dự án này, cơ quan chức năng phát hiện các nhà thầu đã khai vống hàng trăm nghìn m3 đất để trục lợi. Về nguyên lý khi tính khối lượng đất đắp trên toàn tuyến phải trừ đi khối lượng cống tròn, cống hộp, cống chui chiếm chỗ, tuy nhiên các nhà thầu đã bỏ qua việc này. Dẫn đến, tại gói thầu A1 đã phát sinh thêm khối lượng đất đắp là 96.242 m3, tương ứng với giá trị gần 5,7 tỷ đồng.
Tại gói thầu A2, khối lượng đất khai vống là 112.242 m3, tương ứng với giá trị là 3.368 USD và gần 4,2 tỷ đồng. Tại gói thầu A3 cũng tương tự như vậy, đã xác định khai vống 46.288 m3 đất đắp, tương ứng giá trị gần 4,5 tỷ đồng. Số lượng đất đắp bị khai vống nhiều nhất là tại gói thầu A4 với khối lượng 137.242 m3, tương ứng với giá trị 19.214 USD và gần 2,3 tỷ đồng. Tại gói thầu A5, cũng có tới hơn 30.000 m3 đất được thanh toán thừa, với tổng giá trị 21.885 USD và gần 1,3 tỷ đồng.
Thanh tra Bộ GTVT đã yêu cầu VEC, Ban Quản lý dự án Đà Nẵng- Quảng Ngãi giảm trừ số tiền 44.468 USD và gần 18 tỷ đồng do nghiệm thu, thanh toán chưa đúng khối lượng đất đắp chiếm chỗ tại các vị trí cống tròn, cống hộp và cống chui.
Điều đáng lo ngại là một số nhà thầu sử dụng vật tư chưa rõ nguồn gốc vật liệu, chưa có chấp thuận của tư vấn giám sát và chủ đầu tư. Điển hình như tại gói thầu A3, nhà thầu Giang Tô báo cáo xuất 574.340 m3 đất vào thi công, trong đó mua 137.589 m3 đất của Cty Thiện Phát (từ hai mỏ đất 1,05 ha trữ lượng khai thác 48.563 m3 và mỏ 1,42 ha trữ lượng khai thác 89.035 m3). Tuy nhiên tư vấn giám sát chỉ chấp thuận phê duyệt mỏ đất khu vực 1,05 ha. Còn tại khu đất 1,42 ha với trữ lượng 89.035m3 đã tiến hành thí nghiệm kiểm tra không đạt chất lượng.
Tư vấn người Phillipnes, chi phí máy bay quốc tế đi Anh
Trong quá trình thực hiện, có sự thay thế của một số chuyên gia nước ngoài so với hợp đồng gốc ở nhiều vị trí. Mặc dù có sự thay đổi nhân sự chuyên gia nước ngoài nhưng chi phí vé máy bay quốc tế chủ đầu tư vẫn thanh toán cho tư vấn theo hợp đồng mà không thương thảo điều chỉnh đơn giá cho phù hợp với thực tế. Ví như vị trí chuyên gia môi trường trong hợp đồng gốc là ông Nicolas Skinner, quốc tịch Anh đã được thay thế bằng ông Elsie Bunag Monsanto, người Philippines nhưng vé máy bay vẫn được thanh toán đi Anh với số tiền vé chênh lệch khá lớn từ hai đường bay này.
Hiếm có dự án nào mà nhiều nhà thầu như cao tốc Đà Nẵng- Quảng Ngãi, hàng loạt nhà thầu chính và hàng chục nhà thầu con, “nhà thầu cháu”. Sau khi trúng thầu, thành viên trong liên danh ký hợp đồng với thành viên khác trong liên danh hoặc thuê thầu phụ để thực hiện khối lượng công việc. Trong đó, một số nhà thầu chính ký hợp đồng với thầu phụ có giá trị, khối lượng, phạm vi chưa thống nhất với dự kiến ban đầu.
Trong quá trình thực hiện, nhà thầu chính còn ký hợp đồng thuê thầu phụ (B’) mà không có sự chấp thuận của chủ đầu tư. Sau đó, các nhà thầu phụ (B’) lại tiếp tục ký thuê tiếp thầu phụ khác (B’’) để thực hiện thi công dự án. Ví như, tại gói thầu A2, Cty Tập đoàn cầu đường Sơn Đông là thầu chính, ký hợp đồng với một loạt thầu phụ mà chưa có sự chấp thuận của VEC, như: Cty Cát Hưng Thịnh, Cty CP khai thác khoáng sản Thăng Long…Sau đó, B’ là Cty Thăng Long tại thuê tiếp B’’ là Cty Sơn Thủy… Tại các gói thầu khác cũng vậy, hàng loạt nhà thầu B’ và B’’ được nhắc đến.
Theo các cơ quan chức năng, một trong những nguyên nhân khiến dự án này chậm tiến độ là việc điều hành của nhiều nhà thầu chính yếu. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà thầu chính và phụ. Nghiêm trọng hơn, nhiều nhà thầu phụ yếu về năng lực tài chính, máy móc thiết bị thiếu, chưa có kinh nghiệm thi công đường cao tốc…
