Với Cty TNHH MTV Xi măng Vicem Tam Điệp, Bộ Tài chính cho biết, tính đến cuối năm 2016 vốn đầu tư của chủ sở hữu là 1.132 tỷ đồng. Tuy nhiên, do số lỗ luỹ kế quá lớn (1.120 tỷ đồng) nên vốn chủ sở hữu chỉ còn 68,8 tỷ đồng. Đặc biệt, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ là 28 lần, trong khi hệ số thanh toán nợ ngắn hạn chỉ là 0,55. “Như vậy, công ty đã mất gần hết vốn, mất an toàn về tài chính nghiêm trọng và không đảm bảo khả năng thanh toán nợ, hoạt động của công ty hoàn toàn phụ thuộc vào các khoản vay, chiếm dụng và hỗ trợ từ công ty mẹ - Vicem”, Bộ Tài chính nhận định.
Tình trạng khó khăn tương tự cũng diễn ra tại Cty TNHH Một thành viên Xi măng Vicem Hải Phòng. Đến cuối năm 2016, đơn vị này lỗ luỹ kế 285 tỷ đồng. Bộ Tài chính cho biết, công ty vẫn được sử dụng nguồn vốn ngắn hạn tài trợ cho dài hạn. Điều này cho thấy sự mất cân đối về tài chính, hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn thấp (chỉ 0,64). Cơ quan này cũng cho biết, công ty không bảo toàn được vốn, khi khoản đầu tư của chủ sở hữu là 1.021 tỷ đồng, nhưng hiện chỉ còn 638 tỷ đồng.
Sau khi nhận chuyển giao Cty CP Xi măng Hạ Long từ Tổng Cty Sông Đà, Vicem đã giúp đơn vị này thoát lỗ. Tuy nhiên, tính đến cuối năm 2016, lỗ luỹ kế của công ty vẫn còn hơn 2.500 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm trên 1.500 tỷ đồng. Đặc biệt, con số nợ phải trả lên tới hơn 7.600 tỷ đồng. “Công ty bị mất cân đối và mất an toàn về tài chính nghiêm trọng, việc cân đối dòng tiền để trả nợ trong những năm tiếp theo sẽ gặp khó khăn”, Bộ Tài chính nhận định.
Các công ty xi măng khác của Vicem như Bút Sơn, Hoàng Mai, Bỉm Sơn... có hệ số nợ khả năng thanh toán chỉ từ 0,4-0,6 lần. Và cũng như những công ty sản xuất xi măng khác của Vicem, các đơn vị này đều sử dụng nguồn vốn ngắn hạn tài trợ cho dài hạn, cho thấy sự mất cân đối về tài chính, khả năng thanh toán nợ đến hạn thấp...
Bộ Tài chính đánh giá hiệu quả đầu tư của công ty mẹ còn thấp. Đến cuối năm 2016, công ty mẹ cho các công ty con vay 1.260 tỷ đồng, trong đó Công ty xi măng Tam Điệp vay 776 tỷ đồng, Công ty xi măng Bút Sơn vay 246 tỷ đồng, Hải Phòng vay 200 tỷ đồng.
“Do Vicem Hải Phòng và Tam Điệp có số lỗ luỹ kế lớn, tình hình tài chính khó khăn nên các khoản công ty mẹ cho các công ty này vay khó có khả năng thu hồi hoặc thu hồi chậm”, Bộ Tài chính nhấn mạnh trong công văn, đồng thời đề nghị Vicem có biện pháp kiểm soát, thu hồi các khoản nợ cho các công ty con vay để không làm thất thoát, bị chiếm dụng vốn, tiền, tài sản nhà nước. Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Xây dựng: Kiểm tra, rà soát việc cho vay của công ty mẹ và chỉ đạo Vicem có biện pháp thu hồi nợ, đốc thúc doanh nghiệp xây dựng phương án đảm bảo nguồn tiền trả nợ các khoản vay nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ, ADB...
Trước đó, vào đầu năm 2017, kết luận thanh tra của Bộ Xây dựng cũng cho biết, Vicem và 20 công ty trực thuộc vướng nhiều sai phạm, thua lỗ nghìn tỷ đồng trong quá trình kinh doanh, đầu tư. Ngoài ra, việc chi trả thù lao cho ban lãnh đạo tại nhiều công ty con của Vicem cũng không phù hợp quy định. Ngay sau đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa yêu cầu Bộ Xây dựng kiểm tra, làm rõ và báo cáo trong tháng 3/2017. Tuy nhiên, thông tin này hiện chưa được công bố rộng rãi.
Trao đổi với PV Tiền Phong ngày 23/11, ông Bùi Hồng Minh, Tổng Giám đốc Tổng Cty Công nghiệp Xi măng (Vicem) thừa nhận, báo cáo của Bộ Tài chính gửi Bộ Xây dựng là đúng liên quan đến các công ty thành viên lỗ là đúng. Tuy nhiên, ông Minh cho rằng, về tổng thể, Vicem vẫn có lãi, riêng có 3 công ty vẫn lỗ.
Cụ thể, Cty CP Xi măng Hạ Long được chuyển về Vicem theo chỉ đạo của Thủ tướng. Trong tái cấu trúc của Hạ Long là doanh nghiệp tự tái cấu trúc để trả nợ cho nhà nước vì nhà nước có vốn và có bảo lãnh cho vay. Đến nay, Hạ Long đã đứng vững (đứng vững tại hiện tại) còn lỗ luỹ kế vẫn còn tồn tại và phải tái cấu trúc nhiều năm thì mới trả nợ cho nhà nước. Năm 2016 là năm doanh nghiệp đầu tiên trả được nợ còn những năm trước đó, nhà nước phải bảo lãnh.
Ngoài ra, ông Mình cho rằng, Cty Xi măng Tam Điệp lỗ cũng là do luỹ kế trước đây. Cty được chuyển từ tỉnh Ninh Bình về Vicem từ năm 2005. Tỉnh Ninh Bình khi chuyển về vốn chủ sở hữu không có. Ngày xưa các tỉnh đầu tư thường không có vốn chủ sở hữu, chỉ có khoảng 30 tỷ đồng trên tổng số 3.000 tỷ đồng. Lúc đó, Vicem mỗi kỳ trả nợ là phải trả nợ thay nhưng không cân đối đủ để trả nợ nên lỗ vẫn tồn tại đến giờ này.
