Đầu tháng này, Trung Quốc đưa vào áp dụng luật mới để cho phép hải cảnh nước này sử dụng vũ khí với các tàu nước ngoài bị Bắc Kinh cho là xâm phạm trái phép vùng biển của họ. Trong bối cảnh đó, các quan chức chính phủ Nhật đưa ra cách giải thích mới về những luật hiện có.
Trước đó, giới chức Nhật Bản nói rằng, lực lượng bảo vệ bờ biển chỉ được dùng súng nhắm trực tiếp vào tàu nước ngoài trong những trường hợp tự vệ hoặc thoát hiểm khẩn cấp, còn việc chủ động sử dụng bạo lực với tàu nước ngoài bị coi là vi phạm hiến pháp sau chiến tranh và chính sách quốc phòng của Nhật Bản. Nhưng tại cuộc họp với một uỷ ban thuộc Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền vừa qua, các quan chức chính phủ Nhật đưa ra cách diễn giải mới, nói rằng lực lượng phòng vệ trên biển có thể nổ súng vào tàu nước ngoài có mục đích đổ bộ lên quần đảo Senkaku vì đó là tội phạm bạo lực. Đây là lần đầu tiên giới chức Nhật nói về chuyện bắn tàu nước ngoài nhằm bảo vệ chủ quyền của Tokyo, ông Taku Otsuka, chủ tịch uỷ ban quốc phòng của LDP, cho biết.
Đang có một nỗi lo ngày càng lớn ở Nhật Bản rằng, nước này sẽ không thể đối phó với những hành động quyết liệt của Trung Quốc ở khu vực quần đảo Senkaku/Điếu Ngư mà Tokyo đang kiểm soát. Năm ngoái, các tàu hải cảnh Trung Quốc đi vào lãnh hải của quần đảo Senkaku/Điếu Ngư hai lần mỗi tháng. Từ khi luật hải cảnh mới có hiệu lực từ đầu tháng này, tần suất xuất hiện của các tàu này tăng lên hai lần mỗi tuần, Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản cho biết.
Tokyo đã bày tỏ “quan ngại mạnh mẽ” về luật mới của Trung Quốc. Ngày 25/2, Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga nói trong thông điệp qua video gửi tới một hội nghị chuyên đề rằng, môi trường an ninh ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương đã trở nên nghiêm trọng. Ông bày tỏ quan ngại rằng, việc “mở rộng năng lực quân sự một cách thiếu minh bạch, những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép vẫn đang tiếp tục” ở khu vực, dù ông không nêu tên Trung Quốc.
Cũng trong ngày 25/2, Thủ tướng Suga có cuộc điện đàm với người đồng cấp Úc Scott Morrison. Hai bên nhất trí hợp tác để giải quyết những vấn đề “nóng” ở khu vực. Hai thủ tướng bày tỏ quan ngại sâu sắc đối với những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng ở biển Hoa Đông và biển Đông cũng như luật hải cảnh của Trung Quốc. Hai nhà lãnh đạo nhất trí thúc đẩy hợp tác song phương, hợp tác với Mỹ và ASEAN nhằm hướng tới hiện thực hóa một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và mở, đồng thời thúc đẩy hợp tác chặt chẽ liên minh Bộ Tứ, thông cáo của Bộ Ngoại giao Nhật cho biết.
