"Đúng là có con số 7,3 tỷ USD, nhưng số liệu này là số liệu được phản ánh trong hạng mục Đầu tư khác ròng trên bảng cán cân thanh toán Quý III/2015 mà NHNN đã công bố trên trang thông tin điện tử. Tuy nhiên, con số này không chỉ bao gồm tiền gửi ra nước ngoài, mà còn bao gồm khoản vay trả nợ nước ngoài ngắn, trung dài hạn của nền kinh tế", ông Tô Huy Vũ cho biết..
Vậy ông có thể cho biết hiện lượng tiền gửi ở nước ngoài của các ngân hàng thương mại là bao nhiêu? Diễn biến tăng là do nguyên nhân gì?
Theo số liệu thống kê cán cân thanh toán trong quý III/2015, tiền gửi ở nước ngoài của các ngân hàng thương mại (NHTM) tăng thêm 5,9 tỷ USD. Do hệ thống ngân hàng là trung gian tài chính, nên số liệu này biến động thường xuyên, liên tục và phản ánh đúng diễn biến của nền kinh tế trong nước. Ngoài hạng mục tiền và tiền gửi của các TCTD, trên bảng cán cân thanh toán còn có hạng mục tiền và tiền gửi của khu vực khác (các doanh nghiệp, các tổ chức tài chính khác…). Trong quý III/2015, tiền và tiền gửi của khu vực khác là 2 tỷ USD, không có biến động bất thường so với các quý trước.
Trong quý III/2015, số liệu này tăng mạnh chủ yếu do xu hướng găm giữ ngoại tệ của doanh nghiệp và dân cư tăng lên trước sự kiện đồng Nhân dân tệ bị phá giá mạnh trong tháng 8/2015 và những đồn đoán về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sớm tăng lãi suất đã gia tăng sức ép đối với tỷ giá VND/USD. Khi tiền gửi ngoại tệ của khu vực tổ chức kinh tế và dân cư tăng mạnh thì việc các NHTM mang ngoại tệ ra gửi ở nước ngoài trong bối cảnh tín dụng ngoại tệ giảm là diễn biến hết sức bình thường trong hoạt động ngân hàng.
Một số ý kiến cho rằng đây là do tác động của chính sách lãi suất tiền gửi 0% nhưng theo tôi là không phải vì diễn biến này là của quý III/2015 trong khi lãi suất tiền gửi 0% bắt đầu thực hiện đối với TCKT từ 28/9 và đối với dân cư từ 18/12/2015. Cũng cần nói thêm rằng, sau khi NHNN có phản ứng nhanh nhạy về chính sách tỷ giá, thị trường ổn định trở lại thì sang quý IV/2015, tâm lý thị trường được giải tỏa, lượng tiền gửi ra nước ngoài của các ngân hàng chỉ tăng thêm có 369 triệu USD.
Một số chuyên gia bình luận và lo ngại về bẫy thanh khoản ngoại tệ đối với nền kinh tế, từ góc độ NHNN ông có ý kiến gì?
Hệ thống ngân hàng là trung gian tài chính, khi huy động tiền gửi ngoại tệ của TCKT và dân cư, nếu phần sử dụng ở trong nước ít hơn thì họ tăng tiền gửi ở nước ngoài là chuyện hết sức bình thường. Các ngân hàng chỉ để một phần ngoại tệ tiền mặt để phục vụ các nhu cầu của dân cư, còn lại đầu tư dưới hình thức nào phải phù hợp với quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối. Việc gửi tiền ở nước ngoài là để đảm bảo tính thanh khoản cao, có thể sử dụng bất cứ khi nào nhằm đáp ứng nhu cầu thanh toán của doanh nghiệp và người dân.
