Căng thẳng trên Biển Đông cùng các cảnh báo liên tục về hoạt động quân sự hóa ngày càng gia tăng mà Trung Quốc thực hiện tại những khu vực tranh chấp đang khiến giới chuyên gia phân tích, hoạch định chiến lược Lầu Năm Góc phải chuyển hướng quan tâm, tập trung nhiều hơn vào sự thay đổi nhanh chóng của lực lượng không quân nước này, theo Scout Warrior.
Chiến đấu cơ J-10 Trung Quốc. Ảnh: ausairpower.net.
Một bản đánh giá do các quan chức Lầu Năm Góc và Quốc hội Mỹ công bố năm 2014 khẳng định, Washington từng giành thế áp đảo trước Bắc Kinh về sức mạnh không quân, nhưng nay, khoảng cách ấy dần bị thu hẹp trước tốc độ hiện đại hóa quân sự nhanh chóng của Trung Quốc.
Bên cạnh việc đưa ra những nhận xét về cán cân quân sự giữa hai nước, tài liệu trên còn cung cấp hàng loạt khuyến nghị liên quan tới kế hoạch phát triển quân đội và sử dụng ngân sách Mỹ.
Dù ra đời từ hai năm trước, văn bản này đến nay vẫn còn nguyên giá trị bởi nó góp phần tái hiện một cách rõ nét những bước phát triển đáng chú ý của không quân Trung Quốc, quan sát viên quân sự Kris Osborn nhận định.
Bước chuyển mình
Theo bản đánh giá, quân đội Trung Quốc hiện có khoảng 2.200 máy bay, trong đó, 600 chiếc được cho là tương đối hiện đại.
"Vào đầu những năm 1990, Bắc Kinh khởi động chương trình hiện đại hóa quân đội toàn diện nhằm nâng cấp không quân từ một lực lượng hoạt động tầm gần theo định hướng phòng vệ thành một lực lượng đa nhiệm, tân tiến, có khả năng vừa tiến hành các cuộc tấn công chính xác tại những địa điểm bên ngoài biên giới Trung Quốc, vừa đảm nhận nhiệm vụ phòng không, phòng thủ tên lửa, đồng thời cung cấp cảnh báo sớm", bản đánh giá cho biết.
Về mảng máy bay tàng hình Trung Quốc, tài liệu đặc biệt quan tâm đến nguyên mẫu chiến đấu cơ tàng hình J-20, miêu tả đây là chiếc phi cơ hiện đại hơn tất cả các máy bay đang được triển khai ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Bắc Kinh cũng đang thử nghiệm một biến thể chiến đấu cơ tàng hình khác, nhỏ gọn hơn, với định danh J-31. Tuy nhiên, mục đích sử dụng của nó vẫn chưa thực sự rõ ràng.
Theo một số báo cáo, Trung Quốc năm 2014 cho ra mắt J-31 tại triển lãm hàng không Chu Hải. Thế nhưng, nhiều nhà phân tích chỉ ra rằng hiện chưa thể xác định liệu nó có đủ khả năng cạnh tranh về công nghệ với mẫu chiến đấu cơ F-35 của Mỹ hay không.
 |
Chiến đấu cơ J-31 trong một cuộc thử nghiệm. Ảnh: Creative Commons.
Dù vậy, ưu thế về vũ khí công nghệ cao mà Mỹ vẫn tự hào đang suy giảm nhanh chóng. Để minh chứng cho điều này, bản báo cáo dẫn lại bình luận của một nhà phân tích, so sánh khoảng cách thực lực chiến đấu cơ Mỹ - Trung từ hơn 20 năm trước với ngày nay.
Ông này cho hay, năm 1995, những chiến đấu cơ F-15, F-16 hay F/A-18 của không quân Mỹ luôn tỏ ra áp đảo trước J-6 Trung Quốc. Nhưng nay, các máy bay chiến đấu J-10 hay J-11 Trung Quốc lại sở hữu sức mạnh gần như tương đương những mẫu F-15 cải tiến của Mỹ.
Ngoài J-10 và J-11, Trung Quốc còn nắm trong tay những chiến đấu cơ Su-27, Su-30 do Nga sản xuất, đồng thời chuẩn bị sắm thêm cả các mẫu tiêm kích Su-35 mới.
Theo bản đánh giá, Su-35 là một máy bay vô cùng linh hoạt và có khả năng chiến đấu cao, sẽ tăng cường đáng kể phạm vi hoạt động cũng như sức chứa nhiên liệu của phi đội chiến đấu cơ Trung Quốc hiện tại. Vì thế, nó sẽ giúp Trung Quốc thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ trên không ở Eo biển Đài Loan, biển Hoa Đông hay Biển Đông. Bên cạnh đó, Trung Quốc còn có thể tháo rời chiếc máy bay này để tiến hành nghiên cứu, sao chép để tự chế tạo các mẫu chiến đấu cơ tương lai.
Mặt khác, Trung Quốc 15 năm qua cũng đạt được những bước tiến bộ vượt bậc về công nghệ tên lửa không đối không.
"Tất cả chiến đấu cơ Trung Quốc vào năm 2000, ngoại trừ các mẫu Su-27, đều gặp vấn đề về phạm vi hoạt động của tên lửa. Tuy nhiên, 15 năm qua, Trung Quốc đã sở hữu một số lượng nhất định tên lửa không đối không tầm trung và tầm ngắn tinh vi, vũ khí tấn công chính xác, bao gồm bom dẫn đường bằng vệ tinh trong mọi điều kiện thời tiết, tên lửa chống bức xạ và bom dẫn đường bằng laser, cùng tên lửa hành trình tầm xa phóng trên không, tấn công mặt đất hiện đại hay tên lửa hành trình chống hạm", bản đánh giá viết.
Máy bay vận tải chiến lược mới Y-20 mà Bắc Kinh đang thử nghiệm là một điểm đáng chú ý khác trong kho khí tài quân sự Trung Quốc, theo các chuyên gia Mỹ. Y-20 có tải trọng gấp ba lần mẫu máy bay vận tải C-130 của không quân Mỹ. Các kỹ sư Trung Quốc còn có thể cải tạo chúng thành máy bay tiếp dầu, giúp gia tăng phạm vi hoạt động của lực lượng không quân.
Quy mô phi đội máy bay chở nhiên liệu của Trung Quốc hiện tương đối nhỏ, đa phần vẫn thiếu chức năng tiếp dầu trên không. Đây là một điểm bất lợi lớn đối với khả năng tác chiến tại những khu vực xa xôi.
Trung Quốc hồi năm 2014 được cho là đã đặt mua 4 tổ hợp phòng không thế hệ mới S-400 Triumf từ Nga. Hệ thống này có khả năng đánh chặn nhiều loại mục tiêu trên không, bao gồm máy bay, trực thăng, thiết bị bay không người lái cũng như tên lửa đạn đạo chiến thuật có vận tốc 4.800 m/s.
S-400 sẽ mở rộng gấp hơn hai lần phạm vi bao phủ của hệ thống phòng không Trung Quốc, từ 200 km lên 400 km, đủ lớn để vươn tới cả Đài Loan, quần đảo Senkaku và một phần Biển Đông, bản đánh giá nhấn mạnh.
Ngoài ra, bản đánh giá không quên liệt kê các thông tin liên quan đến kho vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo liên lục địa Trung Quốc, ví dụ như tên lửa DF-31, DF-31A hay mẫu DF-41 đang phát triển. Bắc Kinh được cho là đang nắm giữ một số tên lửa đạn đạo liên lục địa lưu động, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.
