'Mẹ đẻ' của kính thiên văn vũ trụ Hubble ra đi ở tuổi 93

Bà là người tiên phong trong khoa học và ngành công nghiệp vũ trụ, đồng thời cũng là người phụ nữ đầu tiên nắm quyền điều hành trong NASA và cũng là giám đốc thiên văn học đầu tiên của cơ quan này.

Cho đến hôm nay, người ta vẫn còn cảm nhận được nỗ lực đáng kinh ngạc của Roman để đưa NASA liên tục tiến đến các giới hạn mới, và mặc dù Hubble chỉ ra mắt hơn một thập niên sau khi bà rút lui khỏi vị trí của mình, nhưng gần như chắc chắn nó sẽ không tồn tại nếu không có bà.

Trong suốt gần 30 năm qua, kính thiên văn vũ trụ Hubble đã làm kinh ngạc các thế hệ người hâm mộ khoa học và trong khi những con tàu vũ trụ đang cho thấy “tuổi tác” của chúng, thì kính Hubble vẫn tiếp tục hoạt động để mang đến những cái nhìn gây chấn động, những quan sát mà nếu thiếu nó sẽ không thể tưởng tượng được. 

Với những di sản như thế, đôi khi người ta dễ dàng quên đi những người thực sự đóng góp cho sự tồn tại của nó khi còn sơ khai. Nhưng đó không là trường hợp của Roman, người từ lâu đã được ngợi ca là thủ lĩnh để NASA, cơ quan dẫn đầu trong thiên văn học trong nhiều thập niên.

Là một phụ nữ làm việc trong lĩnh vực khoa học, con đường của bà không phải lúc nào cũng dễ dàng. Trong một ngành công nghiệp do đàn ông thống trị, Roman đã khắc ghi một di sản sẽ còn tồn tại rất lâu sau khi Hubble, cuối cùng đã nghỉ hưu. 

Trong một cuộc phỏng vấn với NASA nhân kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90 của mình, bà nói rằng chính cha mẹ bà đã khơi dậy tình yêu khoa học và hướng dẫn bà đặt chân vào con đường sự nghiệp của mình. 

Roman đã từng kể: “Bố tôi là một nhà khoa học, người thường trả lời các câu hỏi về khoa học của tôi, trong khi mẹ tôi đưa tôi đi dạo và chỉ cho tôi về các loài chim và thực vật.Mẹ tôi cũng hay đưa tôi ra ngoài vào ban đêm rồi chỉ cho tôi các chòm sao và cực quang”.

Sự ra đi của bà sẽ để lại sự tiếc thương lớn lao, nhưng đồng thời, bất cứ khi nào bạn nhìn thấy một bức ảnh tuyệt đẹp về các ngôi sao hoặc thiên hà mới do Hubble khám phá ra, hãy nhớ rằng Nancy Grace Roman chính là người luôn đứng đằng sau kính thiên văn vũ trụ đó.