Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) vừa đưa ra báo cáo nghiên cứu tổng thể về Thực trạng phát triển nguồn nhân lực công nghiệp Việt Nam.
Theo JICA, tính đến tháng 6/2021, có khoảng 317 nghìn thực tập sinh nước ngoài đang cư trú trên khắp Nhật Bản, trong đó gần 64% là thực tập sinh Việt Nam. Số lượng thực tập sinh Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc, trở thành quốc gia cung cấp lao động lớn nhất cho Nhật Bản.
Thực tập sinh khi trở về Việt Nam, với kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm được đào tạo từ Nhật Bản, có thể là lực lượng lao động có kỹ năng trọng yếu tham gia vào lực lượng lao động Việt Nam. Đồng thời, lực lượng này có cơ hội làm việc tại các công ty FDI Nhật Bản, liên doanh Việt Nhật, văn phòng đại diện Nhật Bản và các công ty xuất khẩu lao động.
Tuy nhiên, theo JICA, so với các nước trong khu vực, hiện tỷ lệ thực tập sinh Việt Nam về nước tìm được việc làm ở mức thấp nhất, chỉ 26,7% trong tổng số, trong khi Trung Quốc, Thái Lan, Philippines có tỷ lệ rất cao, hơn 50% cho mỗi quốc gia.
Ngoài ra, so với các nước khác, tỷ lệ thực tập sinh của Việt Nam trở về làm công việc tương tự như họ đã làm ở Nhật Bản thấp hơn. Nhiều người sử dụng kỹ năng tiếng Nhật và kinh nghiệm của mình trong các công việc như bán hàng, tư vấn xuất khẩu lao động, dạy ngoại ngữ, hoặc mở một cơ sở kinh doanh nhỏ của riêng từ số tiền tiết kiệm được.
“Đây có thể được coi là sự lãng phí kinh nghiệm của nguồn nhân lực của Việt Nam và không thể đáp ứng được mục đích ban đầu của chương trình thực tập sinh kỹ năng là chuyển giao kỹ năng từ Nhật Bản cho lao động Việt Nam”, JICA nhận xét.
Theo JICA, nguyên nhân khiến thực tập sinh Việt Nam không tìm được việc làm sau khi trở về nước chủ yếu do kinh nghiệm làm việc không phù hợp và các thực tập sinh kỳ vọng cao vào mức lương, vị trí.
Theo chia sẻ của một số doanh nghiệp, các thực tập sinh Việt Nam thường chỉ có bằng cấp 3, hoặc chỉ có bằng cấp 2 nên trình độ của họ cũng rất hạn chế. Do đó, thực tập sinh có thể sớm bị từ chối ở giai đoạn tuyển dụng. Ngoài ra, việc thiếu kênh tuyển dụng hiệu quả và hỗ trợ thực tập sinh trở về mà muốn tìm việc làm tại Việt Nam là một rào cản lớn.
Đặc biệt, JICA cũng cho rằng, dù chương trình thực tập sinh kỹ năng đã có từ lâu nhưng đến nay, Chính phủ và các Bộ, ngành chưa có bất kỳ hỗ trợ rõ ràng nào, để tận dụng kỹ năng, kinh nghiệm đối với nhóm thực tập sinh Việt Nam trở về từ Nhật Bản.
