Việc chế tác xác cụ rùa được thực hiện từ 21/4/2016 theo phương pháp nhựa hóa- phương pháp bảo quản mẫu vật tiên tiến và hiện đại nhất hiện nay với khả năng bảo quản nguyên trạng mẫu vật từ hình thái, màu sắc, kể cả những phần khó như mắt và diềm mai (cấu tạo bằng sụn). Tuy nhiên, kinh phí chế tác khá cao và Việt Nam không làm được. Việc chế tác do hai chuyên gia hàng đầu châu Âu, đến từ Bảo tàng Berlin, Đức thực hiện.
Theo TS Phan Kế Long, Phó Giám đốc Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam, các chuyên Đức đã hai lần đến Việt Nam thực hiện bảo quản và chế tác xác cụ rùa. Hiện đến giai đoạn tạo khung bằng kim loại, tạo cấu trúc, tạo vật liệu để kết nối giữa cổ, đầu, xương, da thành cấu trúc bền vững. Việc nhựa hóa cũng đã bắt đầu giai đoạn 1, dự kiến kéo dài 6 tháng.
Ngoài ra, các chuyên gia Đức đang trong quá trình chế tạo mắt cụ rùa. Đây là khâu quan trọng nhất và khó nhất vì mắt thể hiện hồn của mẫu vật. Các chuyên gia Đức phải tiến hành nghiên cứu trên website, đo đạc, nhìn ảnh cụ rùa lúc còn sống, nhìn vân, nhìn con ngươi, ánh mắt để khi làm xong, đôi mắt sẽ tạo ra được thần thái cụ rùa như mong muốn. Các chuyên gia Đức đang chế tác mắt cụ rùa tại Đức và sẽ mang sang Việt Nam để ghép.
Trong quá trình chế tác, cụ rùa cũng được đưa ra khỏi phòng bảo quản lạnh để phù hợp với điều kiện phòng trưng bày. Tủ kính để trưng bày cụ rùa cũng được đặt hàng riêng một công ty của Đức. Tủ trưng bày cụ rùa phải đảm bảo về độ ẩm, ánh sáng, nhiệt độ, tránh tia UV. Hệ thống này sẽ nằm hoàn toàn bên dưới để hình ảnh trưng bày được đẹp nhất.
Cũng theo ông Phan Kế Long, việc bảo quản và chế tác xác cụ rùa chậm hơn dự kiến gần một năm, đến hết năm 2017 mới hoàn thiện. Lý do là mẫu vật quá lớn lại thuộc hàng độc. Cụ rùa có chiều dài 2,08 mét, rộng 1,08 mét, nặng 169kg, thuộc mẫu vật lớn nhất được bảo quản từ trước đến nay.
“Các chuyên gia Đức chia sẻ, họ thường làm mẫu vật 20-30kg, chưa làm mẫu vật rùa mai mềm lớn như thế này. Đây là mẫu vật hết sức độc đáo”, TS Long chia sẻ. Dự kiến giữa 2017, các chuyên gia Đức sẽ sang để làm lần 3, và trước khi mẫu vật hoàn thành vào cuối năm 2017, các chuyên gia Đức sẽ sang lần cuối để hoàn thiện.
Cụ rùa được phát hiện chết ngày 19/1/2016 gần khu vực đường Lê Thái Tổ và được đưa ngay vào Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam bảo quản trong phòng lạnh ở nhiệt độ -20oC. Ước tính, cụ rùa khoảng 200 tuổi, thuộc nhóm thọ nhất thế giới và được coi là cá thể rùa Hoàn Kiếm cuối cùng ở hồ Gươm. Thế giới chỉ còn ba cá thể cùng loài với cụ rùa.
