Nhìn lại 30 năm đổi mới, đất nước đã tự làm chủ, chủ động hoạch định tương lai và quyết định con đường đi, trở thành quốc gia có thu nhập trung bình với quy mô, tiềm lực kinh tế ngày càng mạnh. Tốc độ tăng GDP bình quân tăng 6,8% một năm trong khoảng hai thập kỷ qua, quy mô kinh tế theo đó cũng tăng 39 lần, lên mức 245 tỷ USD vào năm 2018. GDP bình quân đầu người tăng 27,4 lần, đạt gần 2.590 USD vào năm ngoái.
Tăng trưởng là vậy, song so với một số nước trong khu vực, quy mô nền kinh tế Việt Nam vẫn còn rất khiêm tốn. Tại thời điểm 2017, GDP của Indonesia lớn hơn gấp 4,5 lần GDP Việt Nam; Thái Lan gấp 2 lần; Malaysia gấp 1,4 lần; Hàn Quốc gấp 6,8 lần; Trung Quốc gấp 54,7 lần.
Mặc dù đã trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình, nhưng Việt Nam thuộc nhóm nước có thu nhập trung bình thấp. Năm 2017, GDP bình quân đầu người của Việt Nam xếp thứ 136/188 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Chỉ ngang bằng mức GDP bình quân đầu người của Malaysia năm 1990; Thái Lan năm 2013; Indonesia năm 2009…
Năng suất lao động, hiệu quả kinh tế thấp, sức cạnh tranh chưa cao, và nhất là nguy cơ tụt hậu, bẫy thu nhập trung bình hiện hữu. Loạt biến động tình hình địa chính trị bên ngoài đến từ cuộc xung đột thương mại Mỹ - Trung, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, độ mở nền kinh tế quá lớn... là thách thức với Việt Nam trong tương lai.
Trong bối cảnh này, động lực để đất nước vượt qua bẫy thu nhập trung bình vẫn phải là cải cách thể chế, chính sách để bứt phá nhanh, bền vững hơn.
Với chủ trương phát triển đất nước thịnh vượng, bao trùm, các chính sách đều phải hướng tới mọi đối tượng trong xã hội, gồm những người yếu thế để xác lập vị thế bình đẳng, công bằng. Với ba trụ cột trong phát triển bền vững gồm kinh tế, xã hội và môi trường, tất cả đều phải lấy con người làm trung tâm xây dựng phát triển, người dân làm động lực, mục tiêu và “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Cần duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng kinh tế cao, liên tục kéo dài; trong đó khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực. Cùng đó, phát triển kinh tế tư nhân vẫn sẽ là một trong những trụ cột của nền kinh tế giai đoạn tới.
