Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang phối hợp với WWF đang triển khai dự án nhằm khôi phục các vùng đất ngập nước và các quá trình tự nhiên của đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), thông qua các biện pháp phục hồi rừng tràm đặc dụng và phòng hộ tại Khu Bảo vệ Cảnh quan rừng Tràm Trà Sư.
Rừng tràm Trà Sư, tỉnh An Giang, nằm trong hệ thống rừng đặc dụng của Việt Nam, được công nhận là Khu Bảo vệ Cảnh quan từ năm 2005. Với 845 ha diện tích vùng lõi được bảo tồn và hơn 1.100 ha vùng đệm, khu vực này hàng năm trực tiếp nhận nước lũ từ sông Mekong vào mùa mưa, giúp duy trì chế độ ngập - khô theo mùa của một vùng đất ngập nước tự nhiên.
Các sinh cảnh chính của rừng tràm Trà Sư là rừng tràm, đầm lầy và đồng cỏ. Hệ thực vật ở rừng tràm Trà Sư đa dạng với 140 loài, nổi bật nhất là cây tràm và thảm bèo giăng kín mặt nước. Hệ động vật ở đây cũng khá phong phú, với ít nhất 70 loài chim được ghi nhận, trong đó có 2 loài được ghi tên trong sách đỏ Việt Nam là Giang Sen và Điên Điển (Chim cổ rắn), 11 loài động vật có vú bao gồm dơi quý hiếm, và ít nhất 25 loài bò sát và ếch nhái.
 |
Rừng tràm Trà Sư là địa điểm tham quan nổi tiếng của tỉnh An Giang. Ảnh: Minh Châu. |
Ngoài ra, rừng còn là nơi trú ngụ quanh năm của 10 loài cá bản địa và 13 loài cá di cư vào mùa lũ, trong đó có 2 loài cá đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng là cá còm và cá trê trắng.
Dự án do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp WWF thực hiện sẽ được triển khai đến 31/12/2025 nhằm bảo vệ và phục hồi các sinh cảnh đất ngập nước và các chu trình tự nhiên của đồng bằng như dòng chảy tự do, tích tụ và bồi lắng phù sa ở vùng đệm, thông qua thực hiện các hoạt động triển khai ở trong và xung quanh rừng tràm Trà Sư, tỉnh An Giang.
Cụ thể, dự án sẽ hỗ trợ BQL Rừng Trà Sư trồng mới 60 ha rừng và nuôi dưỡng 100 ha rừng suy thoái, khôi phục các sinh cảnh và các loài bản địa thông qua các chiến lược quản lý, điều tiết thuỷ văn phù hợp, hiệu quả cho từng tiểu khu, bảo vệ và giám sát đa dạng sinh học trong vùng lõi.
 |
Toàn cảnh Khu bảo vệ cảnh quan rừng Tràm Trà Sư, An Giang. Ảnh: Minh Châu. |
Bên ngoài vùng đệm, các mô hình sinh kế dựa vào lũ sẽ được triển khai để đem lại lợi ích kinh tế, môi trường và sự ủng hộ của người dân địa phương. Cụ thể, dự án xây dựng và thử nghiệm các giải pháp sinh kế dựa trên thiên nhiên – “thuận thiên” (NbS) có tiềm năng mở rộng, có tính khả thi cho đầu tư quy mô lớn trên toàn vùng thượng của ĐBSCL. Các giải pháp canh tác “thuận thiên” kết hợp với phát triển nông nghiệp hiện đại, công nghệ cao sẽ giúp mang lại nhiều lợi ích cho người dân và hệ sinh thái nông nghiệp tại An Giang.
Các bài học kinh nghiệm sẽ được tổng hợp để chia sẻ và mở rộng việc khôi phục các sinh cảnh đất ngập nước và các chu trình tự nhiên. Những mô hình sinh kế dựa vào lũ, thích ứng với biến đổi khí hậu và thân thiện với môi trường ở An Giang và các tỉnh đầu nguồn ở ĐBSCL như Đồng Tháp, Long An… sẽ được hệ thống hóa để nhân rộng ra những khu vực có điều kiện tự nhiên phù hợp và có sự tham gia của người dân, kết nối với thị trường và các chuỗi cung ứng bền vững.
Đây cũng sẽ là tiền đề để thu hút các nguồn lực của toàn xã hội tham gia thúc đẩy phát triển các mô hình sinh kế phù hợp với từng vùng sinh thái trên toàn vùng thượng của đồng bằng sông Cửu Long.
