Khóc ròng vì lỗ chồng lỗ
Tại Hội nghị giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu, do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cùng Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam tổ chức ngày 21/9, đại diện nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu khẳng định, thị trường rối như hiện nay do tồn tại quá nhiều bất cập trong điều hành cũng như các quy định hiện hành do những công chức ‘đút chân gầm bàn’ xây dựng.
Ông Nguyễn Đức Hạnh, Chủ tịch HĐQT Công ty Dầu khí Sơn Hải (Thương nhân phân phối xăng dầu từ năm 2011) cho biết, bức xúc nhất hiện nay của các doanh nghiệp chính là chiết khấu hoa hồng từ tháng 7 đến nay rất thấp, có những lúc bằng 0 đồng, có lúc chỉ 50 đồng/lít. Chiết khấu thấp khiến doanh nghiệp (DN) không đủ vốn để kinh doanh, lỗ chồng lỗ trong khi DN chịu đủ mọi loại chi phí từ lương, thuê nhân sự, vận chuyển, phí bảo hiểm, công đoàn. Chi phí tối thiểu cho một lít xăng dầu
Kể ra hàng loạt các khoản chi phí DN đang phải gánh chịu, ông Hạnh cho biết, tổng chi phí cho mỗi lít xăng chi phí từ đầu nguồn đến bán lẻ từ 1.250 - 1.300 đồng/lít còn chi phí cho dầu là 1.130 - 1.250 đồng/lít.
"Doanh nghiệp không có lãi nhưng không thể cắt giảm tiền lương của công nhân, người lao động. Đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Tài chính kiểm soát chặt chẽ chi phí đầu vào của các doanh nghiệp đầu mối. Các cơ quan quản lý cần giám sát việc chiết khấu xăng dầu cho các đại lý, đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động”, ông Hạnh đề xuất.
Bà Nguyễn Thị Sinh, Công ty TNHH MTV Xăng dầu Chiến Thắng (Yên Bái) cho biết, doanh nghiệp bán lẻ xăng đang không yêu cầu có lãi nhưng cơ quan quản lý phải làm sao để đủ chi phí trả lương cho người lao động.
“Doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu tại kho Đức Giang chiết khấu bằng 0 đồng/lít, có thời điểm cao hơn là 20 đồng/lít, 70 đồng/lít. Trong khi, chi phí vận chuyển xăng dầu từ kho Đức Giang đến các đại lý khoảng 700 đồng/lít. Mức chiết khấu doanh nghiệp tính toán phải khoảng 1.200-1.300 đồng/lít mới đủ để bù trừ chi phí cho doanh nghiệp”, bà Sinh nói.
Về việc cung ứng xăng dầu của các đầu mối, bà Sinh cho biết, từ khoảng tháng 8/2022 đến nay, tình trạng khan hiếm, đứt hàng xảy ra liên tục, không có hàng để cấp. Thời gian trước, doanh nghiệp đầu mối cấp xăng dầu cho công ty theo sản lượng bình quân của 3 tháng trước đó, song hiện nay khi nào có hàng mới cấp.
“Thời điểm cấp hàng nhiều là khoảng 27 m3 xăng dầu/ngày, trong khi nhu cầu thực tế của 5 cửa hàng và 10 đại lý của Công ty gấp khoảng 2,5 lần con số đó. Điều này dẫn tới tình trạng khi doanh nghiệp nhập xăng dầu về không biết phân chia sản lượng thế nào cho các cửa hàng, đại lý trong hệ thống trong khi quản lý thị trường, Sở Công Thương xuống kiểm tra, yêu cầu không được đóng cửa hàng, đóng cửa phải thu hồi giấy phép”, bà Sinh nói.
Doanh nghiệp tố đủ loại quy định bất thường, không cần thiết
Ông Trần Bảo Sơn, đại diện Công ty Xăng dầu Trung Sơn (Hà Nội) cho rằng, các quy định hiện nay có nhiều bất cập, khiến doanh nghiệp rất khổ sở. Theo ông Sơn, khi xây dựng chính sách, cần phải tiếp cận thực tiễn thị trường để xây dựng cho sát, không thể ngồi trong phòng kính để làm chính sách như hiện nay. Như 1 cây xăng giờ xuống cấp nhưng để sửa thì vướng hàng loạt quy định, từ an toàn môi trường, cảnh quan, kiến trúc, đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ trong khi một cây xăng tối thiểu xin phép mất 5 năm, thậm chí 10 năm. Chưa kể doanh nghiệp vướng đủ quy định như phải có phương án xử lý sự cố tràn dầu trong khi quy định này chỉ hợp lý với các phương tiện vận tải thủy.
“Quy định này áp dụng đồng loạt cả thị trường là thừa. Phương án xử lý sự cố tràn dầu, hầu hết là đi mua. Chả ai làm cả. Hay đề án bảo vệ môi trường cũng vậy. Ngày trước xăng là xăng pha chì, giờ không còn loại này. Dầu cũng tỷ lệ lưu huỳnh rất thấp. Vì vậy doanh nghiệp xăng dầu phải qua một đơn vị chuyên làm cái này, chi vài chục triệu để rồi cũng mua bán là xong”, ông Sơn nói.
Những bất cập khác như quy định về cây xăng phải cách ngã 3 ngã tư 30 - 50m cũng là quy định bất cập trong khi các nước không ai quy định như vậy. Thậm chí như ở Nhật, họ có quy định dưới toà nhà cao tầng là cây xăng luôn.
Bà Nguyễn Thị Bích Hường, Phó Chủ tịch Chi hội xăng dầu (Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa) cho rằng, các doanh nghiệp bán lẻ đang bị các đầu mối ép đủ đường và chỉ có đầu mối được hưởng lợi. Theo đó, trong quy định của luật, các chi phí định mức đã có đủ các loại chi phí từ lưu thông, vận tải, hao hụt nhưng thực tế hiện nay, các DN đầu mối để chi phí bằng 0 cho DN bán lẻ là không sòng phẳng.
Dẫn hàng loạt quy định bất cập kéo dài nhiều năm của các Nghị định 83 và 95, bà Hường cũng cho rằng, khi thị trường có biến động, cơ quan quản lý cần chủ động kiến nghị rút ngắn thời gian điều hành giá. Cùng đó các quy định về ngày điều chỉnh giá đã có trong luật thì phải thực hiện nghiêm túc. Còn hiện nay những kỳ nghỉ kéo dài 5 ngày, 7 ngày, thậm chí 9 ngày mà không được điều chỉnh khiến thị trường méo mó, trở lại như thời bao cấp.
Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Bùi Ngọc Bảo cho rằng, xăng dầu là mặt hàng chịu quản lý của nhà nước và phải hài hoà lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Với các vấn đề doanh nghiệp bán lẻ đang gặp phải, cơ quan quản lý nhà nước cần nghiêm túc nhìn nhận vấn đề, nhìn nhận vào hệ thống và trách nhiệm của mình cũng như với doanh nghiệp.
Theo ông Bảo, các doanh nghiệp có nhiều kiến nghị phải điều hành theo cơ chế thị trường và đến thời điểm này đã hội tụ đủ để thực hiện.
“Với chiết khấu bằng 0 đồng như hiện nay, không có doanh nghiệp nào tồn tại được cả. Chúng tôi đã kiến nghị với liên bộ cần đảm bảo cho doanh nghiệp có chi phí lưu thông. Chính sách hiện nay không thực rõ ràng, không có chế tài nào hỗ trợ doanh nghiệp bán lẻ cả’, ông Bảo nói.
“Cơ quan quản lý cần tránh việc lấy thành tích khi hạ giá xăng dầu mà không biết diễn biến thị trường ra sao. Cơ quan quản lý cần hiểu tình hình của các doanh nghiệp bán lẻ. Hạ giá xăng dầu mà doanh nghiệp không còn nguồn vốn để mua xăng dầu thì làm sao mà đảm bảo được thị trường" - bà Nguyễn Thị Bích Hường - Phó Chủ tịch Chi hội xăng dầu, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa - cho hay.
