Việc thông qua và thi hành Luật PCTHCTL và thành lập Quỹ PCTHCTL nhận được sự đánh giá cao của Tổ chức Y tế Thế giới và bạn bè quốc tế.
Kinh nghiệm của các quốc gia có Quỹ PCTHCTL cho thấy, cần ít nhất một đến ba năm để xây dựng, ổn định tổ chức và vận hành Quỹ một cách hiệu quả. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của Quỹ PCTHCTL, hoạt động PCTHCTL đã được đẩy mạnh từ trung ương tới các tỉnh, thành phố.
Hiện nay, hệ thống văn bản pháp luật về tổ chức, cơ chế quản lý và vận hành Quỹ PCTHCTL được sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ban ngành liên quan đã cơ bản được xây dựng và hoàn thiện. Số các cơ quan, đơn vị nhận hỗ trợ từ Quỹ đã tăng lên nhanh chóng từ 17 cơ quan, đơn vị vào cuối năm 2014 lên thành 92 đơn vị, tỉnh, thành phố trong năm 2015. Các hoạt động PCTHCTL đã được 20 bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện khá đồng bộ và đẩy mạnh trong toàn quốc, bước đầu đã nâng cao nhận thức của lãnh đạo các cấp, người dân trong cộng đồng về PCTHCTL, góp phần thực hiện Luật PCTHCTL và bảo vệ sức khỏe người dân.
Theo Điều tra của Tổ chức WHO, tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi năm 2013 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên Việt Nam giảm khoảng 1% (giảm từ 3,3% năm 2007 xuống 2,5% năm 2014). 90% học sinh đang hút thuốc có ý định cai thuốc. Tỷ lệ này cho thấy hiện nay việc sử dụng thuốc lá đang được ngăn chặn và có xu hướng giảm ở lứa tuổi học sinh. Đây chính là những chỉ số quan trọng và đảm bảo hiệu quả bền vững của các hoạt động PCTHCTL trong thời gian tới tại nước ta.
Một trong những thành tựu nổi bật nữa là: Năm 2015, Quỹ đã thành lập Trung tâm tư vấn cai nghiện thuốc lá tại Khoa Hô hấp, BV Bạch Mai và đường dây nóng miễn phí: 1800-6606 về tư vấn cai nghiện thuốc lá. Quỹ cũng đang phối hợp với 5 bệnh viện: BV Phổi Trung ương, BV ung bướu Hà Nội, BV Trung ương Huế, BV Nhân dân Gia Định, TP Hồ Chí Minh và BV Y học Cổ truyền Trung ương để triển khai thí điểm dịch vụ cai nghiện và tư vấn cai nghiện thuốc lá theo cả hai phương pháp đông và tây y, đồng thời tổ chức mô hình điểm về cai nghiện thuốc lá dựa vào cộng đồng và phát triển mô hình hiệu quả. Thông qua mô hình thí điểm của BV Bạch Mai và 5 bệnh viện đại diện cho miền Bắc, Trung, Nam, Quỹ đang triển khai các lớp tập huấn để nâng cao năng lực cho 600 cán bộ y tế tại 63 tỉnh, thành phố về tác hại của thuốc lá và phương pháp tư vấn cai nghiện thuốc lá trước khi nhân rộng trên toàn quốc trong năm 2016. Tài liệu hướng dẫn tư vấn cai nghiện dành cho cán bộ y tế để tăng cường công tác tư vấn cai thuốc lá cho người bệnh cũng đã được xây dựng.
Bên cạnh những kết quả bước đầu, hoạt động PCTHCTL còn có những những hạn chế nhất định. Do đây là lần đầu tiên thành lập Quỹ trực thuộc Bộ Y tế, cơ chế hình thành Quỹ cũng hết sức mới mẻ, vì vậy các bộ, ngành cần thời gian và thảo luận rất kỹ để ban hành các văn bản hướng dẫn quản lý việc thu nộp, quản lý tài chính. Trong năm 2014, các hoạt động mới thực hiện được 4 tháng, ảnh hưởng đến phạm vi, quy mô và hiệu quả hỗ trợ cho các đơn vị cũng như hoạt động của Quỹ. Ngoài ra, việc các thành viên của Hội đồng quản lý và Ban tư vấn phải làm việc kiêm nhiệm nên dù rất tích cực và chủ động song thời gian dành cho hoạt động của Quỹ vẫn còn hạn chế. Ban tư vấn, Ban Kiểm soát của Quỹ cũng mới được thành lập, cán bộ còn rất thiếu, đa số là cán bộ kiêm nhiệm nên gặp khó khăn trong việc tư vấn và kiểm soát và quản lý, điều hành Quỹ. Một số Bộ, ngành và địa phương chưa thực sự chủ động đề xuất tổ chức thực hiện các hoạt động PCTHCTL đơn cử như việc xây dựng kế hoạch năm 2016, đến nay Quỹ mới nhận được kế hoạch của 7/30 bộ, ngành và 50/67 tỉnh, thành phố.
Năng lực xây dựng kế hoạch, đề xuất hỗ trợ, quản lý và tổ chức triển khai hoạt động của các đơn vị nhận hỗ trợ, đặc biệt là tại các địa phương còn nhiều hạn chế. Do đó, thời gian thảo luận để thống nhất kế hoạch đề xuất hỗ trợ kéo dài, một số hoạt động triển khai chậm so với dự kiến.
Sáng 16/9, lần đầu tiên Chương trình PCTHCTL-Bộ Y tế ra mắt Phòng tư vấn và Tổng đài tư vấn, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá đặt tại BV Bạch Mai, Hà Nội. Đây là sự kiện nằm trong chuỗi các hoạt động của Chương trình PCTHCTL tại BV Bạch Mai. Việc ra mắt Tổng đài tư vấn là cách đơn giản, dễ dàng có thể tiếp cận trực tiếp đến những người đang sử dụng thuốc lá và có nhu cầu cai nghiện thuốc lá. GS-TS Ngô Quý Châu, Phó Giám đốc BV Bạch Mai, Trưởng ban chỉ đạo Chương trình PCTHCTL cho biết, có 2 hình thức tư vấn: tư vấn qua điện thoại miễn phí theo số: 18006606 từ 8h-22h các ngày trong tuần (trừ ngày nghỉ lễ) và tư vấn trực tiếp tại phòng khám 204-Khoa Khám bệnh hoặc Trung tâm Hô hấp-BV Bạch Mai từ 8h-17h tất cả các ngày trong tuần.
