Đề cập tới cán bộ chủ chốt, có một thứ dễ nhận thấy là tầm nhìn, tư duy quản trị. Có những vị gần cả nhiệm kỳ rơi vào trạng thái “ngủ đông”, chỉ đến khi bị chất vấn trước Quốc hội mới thốt được vài câu lại thành hớ hênh trong phát ngôn. Câu chuyện Bộ GTVT 2 năm liên tiếp đứng bét bảng về chỉ số cải cách hành chính không đến nỗi khó hiểu. Bộ GTVT có lẽ được người dân nhớ nhất với công trình đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông và luẩn quẩn với thuật ngữ “phí, giá, tiền”.
Cũng là thành viên Chính phủ, nhưng Ngân hàng Nhà nước lại khác hẳn. Dự trữ ngoại hối hiện trên 80 tỷ USD rất ấn tượng (cao gấp 2 lần năm 2016); cơ chế điều hành thời gian qua cho thấy năng lực của người đứng đầu. Chưa hết, NHNN cũng nhiều năm liền ở vị trí quán quân trong bảng xếp hạng chỉ số cải cách hành chính (với số điểm trên 90%). So sánh này cho thấy vai trò điều hành, tầm nhìn của “tư lệnh” ngành quan trọng ra sao.
Vụ tai nạn thảm khốc ở Đắk Nông không chỉ thấy những phận người mưu sinh bên quốc lộ thực sự lơ lửng dưới bánh xe ô tô; mà còn nhận diện thêm sự hời hợt về trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương. Riêng gì Đắk Nông, hầu như ở nhiều tỉnh khác, chợ cóc, chợ tạm luôn bám quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ theo trào lưu “kinh tế mặt tiền”. Ai cũng hiểu, chính quyền có đủ năng lực tổ chức, quy hoạch khu chợ riêng quy củ, đảm bảo môi trường văn minh. Họ có biết không sự vi phạm, lấn chiếm? Thừa biết! Những mớ rau nát tươm dưới bánh ô tô; 5 mạng người ra đi trong buổi sáng cuối tuần; không trách nhiệm nào của người đứng đầu gánh đủ. Kể cả việc rà soát hành lang an toàn giao thông tới đây, nếu không chặt đứt được nhóm lợi ích, cũng khó dẹp bỏ được sự lấn chiếm.
Cán bộ mà tính liêm chính thấp, lòng tự trọng không cao thì trông chờ gì ở hiệu lực và hiệu quả công việc. Hiện nay dù có quy định bộ trưởng phải tiếp công dân định kỳ (1 ngày/tháng), nhưng chưa có báo cáo tổng thể việc này. Nhiều bộ trưởng còn né tránh báo chí, thử hỏi người dân làm sao có cơ hội gặp trao đổi. Nếu người đứng đầu bộ ngành, địa phương làm hết trách nhiệm, sẽ không còn tình trạng đẩy việc lên Thủ tướng như câu chuyện công trình 8B Lê Trực (Hà Nội) trước đây.
Hiện, ở nhiều địa phương bắt đầu “nóng” xử lý các quan chức sai phạm. Có những vị dù đã ngồi nơi cao hơn hoặc về hưu cũng bị sờ gáy. Người dân đang kỳ vọng, sức nóng xử lý những vụ việc tham nhũng, lạm quyền từ trung ương lan tỏa xuống các địa phương. Có như vậy mới mong ngăn chặn “lươn, chạch” luồn lách vào bộ máy công quyền.
