Cho đến nay, phần lớn những thông tin về IS mà chúng ta biết đều do các tay súng IS đào tẩu kể lại hoặc xuất phát từ những dữ liệu tịch thu được của IS ở Baghdad. Chỉ đến khi Samir Abd Muhammad al-Khlifawi (hay còn gọi là Haji Bakr), cựu đại tá của cơ quan tình báo thuộc lực lượng phòng không của nhà lãnh đạo Iraq Saddam Hussein, kẻ bí mật giật dây điều khiển IS trong nhiều năm, bị tiêu diệt, thế giới mới sốc trước những tài liệu mật mà hắn để lại. Tài liệu cho thấy IS không chỉ đơn giản là một nhóm khủng bố cuồng tín tôn giáo, mà chúng được tổ chức bài bản đến không ngờ.
Kế hoạch tổng thể của "Chúa tể bóng tối"
Khi Haji Bakr chết, hắn đã để lại một bộ tài liệu tiết lộ cách tổ chức bộ máy lãnh đạo của IS và vai trò của các cựu quan chức Iraq trong bộ máy đó. Điều quan trọng nhất là tài liệu tiết lộ rằng việc IS xâm chiếm miền bắc Syria đã được lên kế hoạch chi tiết để chắc chắn thành công. Tài liệu của Bakr từ lâu đã bị giấu kín dưới một đống hộp và chăn trong một ngôi nhà ở Tal Rifaat, miền bắc Syria. Một nhân chứng đã tìm thấy bộ tài liệu trong nhà của Bakr ngay sau khi hắn chết.
Tháng 4/2014, một trang trong tập tài liệu đã được đưa vào Thổ Nhĩ Kỳ và được tờ SPIEGEl của Đức "mục sở thị" lần đầu. Mãi đến tháng 11/2014, phóng viên tờ báo này mới có thể tới thành phố Tal Rifaat dể đánh giá toàn bộ tài liệu viết tay này.
Chuyện về bộ tài liệu này bắt đầu vào thời điểm mà hầu như chưa ai biết tới cái tên IS. Khi Haji Bakr tới Syria cuối năm 2012, hắn ta đã có một kế hoạch rõ ràng trong đầu: IS sẽ chiếm càng nhiều lãnh thổ Syria càng tốt, sau đó dùng Syria là vị trí đổ bộ để xâm chiếm Iraq. Bakr ẩn thân trong một ngôi nhà kín đáo ở thành phố Tal Rifaat, phía bắc Aleppo.
Tal Rifaat là một lựa chọn thông minh của Bakr. Vào những năm 1980, nhiều người dân thành phố đã tới các nước vùng Vịnh làm việc và khi trở về, nhiều người đã có liên lạc với những phần tử cực đoan và bị kết án ở nước ngoài.
Năm 2013, Tal Rifaat trở thành thành trì của IS ở tỉnh Aleppo với hàng trăm tay súng. Chính tại đây, Haji Bakr, vốn được mệnh danh là "Chúa tể bóng tối" đã phác thảo cơ cấu của IS, từ cấp trên cho tới cấp địa phương. Hắn tổng hợp danh sách các làng cần xâm nhập và quyết định ai sẽ giám sát ai. Bằng một cái bút bi, hắn đã vẽ bộ máy chỉ huy của IS theo biểu đồ cây, trong đó vạch rõ trách nhiệm của từng người.
Đây không phải là một bản tuyên ngôn tín ngưỡng mà là một kế hoạch chính xác cho Nhà nước Hồi giáo - một nhà nước điều hành bởi một bộ máy tổ chức giống như một cơ quan tình báo.
Kế hoạch chi tiết của Haji Bakr được thực hiện chính xác trong những tháng sau đó. Kế hoạch luôn bắt đầu bằng một chi tiết giống nhau: IS tuyển dụng người dưới vỏ bọc là một trung tâm truyền giáo đạo Hồi.
Trong số những người đến nghe thuyết giảng về đạo Hồi và tham gia các khóa học về cuộc sống Hồi giáo, Haji Bakr chọn ra một đến hai người "tiềm năng" và hướng dẫn họ do thám làng của mình, thu thập thông tin trên diện rộng.
Hắn chỉ đạo họ tìm hiểu về danh sách các gia đình quyền lực, tên các cá nhân quyền lực, nguồn thu nhập của họ, tên và quy mô các tổ chức nổi dậy trong làng, tên của thủ lĩnh các lữ đoàn và định hướng chính trị của họ, các hoạt động bất hợp pháp của những người này để có thể dùng vào mục đích tống tiền họ nếu cần thiết.
 |
Haji Bakr.
Haji Bakr còn hướng dẫn họ để ý từng chi tiết xem ai là tội phạm, ai là người đồng tính hoặc tham gia các phi vụ bí mật để có thông tin gây sức ép với họ sau này.
Không chỉ thế, Haji Bakr còn lệnh cho họ tìm hiểu càng nhiều thông tin càng tốt về các thành phố chiến lược: ai sống ở đó, ai làm lãnh đạo, gia đình nào theo tôn giáo, có bao nhiêu nhà thờ Hồi giáo, ai là thầy tế, người này có bao nhiêu vợ con, bao nhiêu tuổi, kiếm được bao nhiêu tiền, ai trả.
Hắn còn muốn biết trong từng ngôi làng có bao nhiều người ủng hộ dân chủ. Haji Bakr cũng lệnh cho các "điệp viên" của mình theo dõi những biến động trong xã hội, chộp lấy bất kỳ thông tin nào có thể được dùng để chia rẽ, khuất phục cộng đồng dân cư trong từng khu vực.
Phần lớn người mà Bakr chọn đều trẻ tuổi, có khi mới 16 - 17 tuổi. Họ có thể là các cựu điệp viên tình báo, những người bất đồng chính kiến với một nhóm nổi dậy nào đó, có khi chỉ là những thanh niên cần tiền chi tiêu.
Bakr viết: "Chúng ta sẽ chỉ định những người thông minh nhất làm các lãnh tụ Sharia. Chúng ta sẽ huấn luyện họ và sau đó phái họ đi hoạt động. Một số người sẽ được chọn trong từng làng để kết hôn với con gái của những gia đình quyền lực nhất, đảm bảo cho tổ chức xâm nhập bí mật các gia đình này".
Trong kế hoạch chi tiết mà Haji Bakr vạch ra cho IS, trọng tâm luôn là các nhiệm vụ: giám sát, do thám, giết người, bắt cóc. Đối với mỗi hội đồng tỉnh, Bakr đều ghi rõ người hắn định đôn lên làm thủ lĩnh phụ trách các vụ ám sát, bắt cóc, bắn tỉa, liên lạc, mã hóa. Hắn cũng chỉ định một thủ lĩnh để giám sát các thủ lĩnh khác. Mục tiêu hạt nhân của "nhà nước thần thánh" này là gieo rắc sợ hãi và đảm bảo ai cũng có một người giám sát.
Có một điều đáng lưu ý là trong các bản kế hoạch về IS mà Haji Bakr thảo ra, không một lần nhắc tới những lời tiên tri, nói rằng việc thành lập IS là do ý Thượng đế. Đơn giản là vì hắn cho rằng nếu chỉ có niềm tin tín ngưỡng cuồng tín thì chưa đủ để giành chiến thắng. Hắn chỉ coi tôn giáo, đức tin như là một thứ có thể lợi dụng.
 |
Phiến quân IS dùng loa thông báo việc thành phố Tabga gần đó đã thuộc về IS.
Mở rộng quyền lực bằng mọi giá
Năm 2010, Bakr và một nhóm nhỏ các cựu quan chức tình báo Iraq đã phong Abu Bakr al-Baghdadi làm quốc vương, tức thủ lĩnh chính thức của IS. Bakr cho rằng Baghdadi, vốn là một giáo sĩ có học thức, sẽ tạo cho IS một bộ mặt tôn giáo để che đậy mưu đồ thực sự.
Thực chất, IS không có điểm chung với những nhóm khủng bố như al-Qaeda. Không có một chút tôn giáo thực sự nào trong những hành động, kế hoạch của chúng. Tôn giáo chỉ là một trong rất nhiều phương tiện mà IS lợi dụng. Châm ngôn thường trực và duy nhất của IS là mở rộng quyền lực bằng mọi giá.
Sự bành trướng của IS bắt đầu một cách kín đáo, đến mức một năm sau, nhiều người Syria không hiểu các tay súng IS chui lên từ đâu. Các văn phòng truyền giáo mà Haji Bakr cho mở ở nhiều thành phố thuộc miền Bắc Syria vào mùa xuân năm 2013 có vẻ ngoài không khác các tổ chức từ thiện Hồi giáo trên toàn thế giới.
Khi một văn phòng truyền giáo (hay còn gọi là văn phòng Dawah) mở cửa ở thành phố Raqqa, ai cũng nói rằng họ là những người anh em, họ không bao giờ nói đến Nhà nước Hồi giáo. Ở Manbij thuộc tỉnh Aleppo, sự xuất hiện của văn phòng Dawah còn không khiến người ta chú ý.
Tình hình tương tự với các văn phòng ở các thành phố thuộc tỉnh Iblib. Ngay khi xác định đủ số lượng người mà Haji Bakr muốn tuyển dụng làm gián điệp, IS bắt đầu gia tăng sự hiện diện.
Ở al-Dana, chúng thuê thêm nhiều tòa nhà, giương cờ đen và chặn các con phố. Ở những thành phố mà chúng không tuyển mộ đủ người ủng hộ, IS chọn cách tạm thời rút lui. Lúc đầu, cách thức của IS là bành trướng nhưng không tạo sự phản kháng công khai, bắt cóc hoặc giết những người chống đối một cách bí mật và bác bỏ mọi dính líu đến các hoạt động này.
Vì vậy, lúc đầu các tay súng IS rất kín đáo. Bakr và đồng bọn không đưa tay súng IS ở Iraq sang Syria, thậm chí còn cấm họ vào Syria. Bakr cũng không hề tuyển dụng nhiều tay súng người Syria. Các chóp bu của IS chọn một cách phức tạp nhất nhưng thông minh nhất: tập hợp mọi phần tử cực đoan nước ngoài đến khu vực Trung Đông từ mùa hè năm 2012. Họ là những sinh viên từ Arập Xêút, nhân viên văn phòng ở Tunissia, học sinh bỏ học ở châu Âu không có kinh nghiệm chiến đấu. Tất cả được dồn về Syria.
Cuối năm 2012, nhiều trại quân sự đã được IS dựng lên. Lúc đầu, không ai biết các nhóm này thuộc về tổ chức nào. Các trại được tổ chức nghiêm ngặt. Người trong trại đến từ nhiều nước và không ai được nói chuyện với phóng viên.
Chúng được huấn luyện trong 2 tháng và học cách tuân lệnh cấp trên vô điều kiện. Dần dần, đội quân ô hợp này trở thành những tay súng trung thành tuyệt đối. Các tay súng không biết ai khác ngoài cấp trên. Chúng không có gia đình hay người thân ở Syria và Iraq để phải bận tâm. Chúng có thể được triển khai tới nhiều khu vực một cách nhanh chóng.
Mùa thu năm 2013, IS thu hút được 2.650 tay súng nước ngoài chỉ ở tỉnh Aleppo. Người Tunisia chiếm 1/3, sau đó là Arập Xêút Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Chechnya, châu Âu, Indonesia. Các nhóm nổi dậy ở Syria không tin các tay súng IS nhưng họ không thách thức IS vì không muốn tiêu hao lực lượng.
Trong khi đó, các tay súng IS tăng cường ảnh hưởng bằng một mẹo đơn giản. Chúng luôn xuất hiện trong trang phục đen và bịt kín mặt. Vẻ ngoài này khiến chúng không chỉ trông đáng sợ mà còn nhằm mục đích để không ai biết chúng thực sự có bao nhiêu người.
Rồi Raqqa trở thành thành phố đầu tiên trong kế hoạch chinh phạt của IS. Chiến dịch chiếm Raqqa bắt đầu âm thầm, tinh vi rồi ngày càng tàn bạo. Cuối cùng, IS chiếm lãnh thổ rộng lớn này mà không gặp sự kháng cự. Sau khi chiếm xong, IS trung thành với kế hoạch của Haji Bakr, loại bỏ bất kỳ ai có thể cản mũi chúng. Hàng chục, hàng trăm người bị bắt cóc không dấu vết.
Mọi chuyện diễn ra theo đúng ý Haji Bakr cho đến cuối năm 2013, khi các tay súng IS hành hạ một thủ lĩnh đối lập ở Syria tới chết. IS đã vấp phải sự kháng cự của các nhóm nổi dậy Syria, bị đẩy ra khỏi nhiều khu vực ở Bắc Syria. Lúc này, IS lại có một kế hoạch đơn giản mà hiệu quả. Các tay súng đồng loạt bỏ trang phục đen, mặc quần áo bình thường. Không ai còn nhận ra chúng là IS. Nhờ đó, IS vẫn bám trụ được ở Raqqa và chiếm lại một số lãnh thổ bị mất.
Thế nhưng, mọi chuyện quá muộn với "kiến trúc sư" Haji Bakr. Hắn bị quân Syria nổi dậy giết chết cuối tháng 1/2014 tại Tal Rifaat. Khi nhận ra kẻ mà mình vừa tiêu diệt là ai, quân nổi dậy lục soát ngôi nhà, thu gom máy tính, hộ chiếu, sim điện thoại, thiết bị định vị và các tài liệu của hắn. Tuyệt nhiên, không ai tìm thấy một quyển kinh Koran trong nhà hắn.
Đế chế IS của Haji Bark vẫn vận hành ngay khi hắn đã chết. Cho dù thất thế ở một vài khu vực, cho dù bị liên quân do Mỹ dẫn đầu không kích nhưng IS vẫn tồn tại và ngày càng gieo rắc thêm nhiều nỗi sợ cho thế giới - đúng như mục đích ban đầu của Haji Bark: bành trướng bằng nỗi sợ.
