 |
Biểu tình ở Seoul trong sáng sớm 4/12. (Ảnh: Reuters) |
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol ban bố thiết quân luật trong đêm 3/12, nhưng chỉ vài giờ sau đã bị các nghị sĩ đối lập bỏ phiếu bãi bỏ vì cho rằng hành động này vi phạm dân chủ.
Động thái mà ông Yoon cho là cần thiết để "cứu đất nước khỏi các thế lực chống đối nhà nước" đang cố gắng phá hủy "trật tự hiến pháp của nền dân chủ tự do" đã vấp phải hàng loạt cuộc biểu tình ở Seoul và các đảng đối lập hợp sức để đòi tổng thống từ chức.
Diễn biến đột ngột này dường như khiến Washington bị động. Đây là một thực tế đáng lo ngại đối với quân đội Mỹ, khi họ vẫn có gần 30.000 quân đồn trú tại căn cứ hải ngoại lớn nhất ở Hàn Quốc, đóng vai trò là lực lượng kiểm soát Triều Tiên và đối trọng với Trung Quốc ngày càng mạnh lên ở khu vực quan trọng chiến lược.
Tình hình hỗn loạn này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, vào thời điểm các đường đứt gãy địa - chính trị ngày càng sâu sắc ở châu Á, nơi cả Triều Tiên và Trung Quốc đều đang củng cố quan hệ liên minh với Nga.
Các nhà lãnh đạo ở Bình Nhưỡng, Bắc Kinh và Mátxcơva có thể đang theo dõi tình hình ở Seoul với bài toán về cách gây suy yếu thành trì quan trọng để Mỹ duy trì sức mạnh ở khu vực. Mọi sự chú ý cũng đổ dồn vào Triều Tiên, quốc gia bị cho là có thể tranh thủ tình hình chính trị hỗn loạn này.
Gia tăng bất ổn
Liên minh Mỹ - Hàn Quốc từ lâu đã được cả Washington và Seoul coi là nền tảng của hòa bình khu vực, nơi Triều Tiên liên tục thử nghiệm các loại vũ khí mới.
"Bất kỳ sự bất ổn nào ở Hàn Quốc đều gây ra những hệ lụy lớn đối với chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của chúng tôi. Hàn Quốc càng bất ổn thì chúng tôi càng khó thực hiện các mục tiêu chính sách của mình", Đại tá Mỹ đã nghỉ hưu Cedric Leighton nói với CNN.
Trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Mỹ Joe Biden nỗ lực củng cố quan hệ đối tác với Hàn Quốc. Ông Biden đã gặp ông Yoon nhiều lần, gọi nhà lãnh đạo Hàn Quốc là "người bạn tuyệt vời" và đã chuyển "Hội nghị thượng đỉnh vì dân chủ" đến tổ chức tại Hàn Quốc đầu năm nay.
Trong những nỗ lực của Tổng thống Biden, một hội nghị thượng đỉnh ba bên đã diễn ra tại Trại David trong năm 2023, nơi Tổng thống Mỹ gặp gỡ Tổng thống Yoon và Thủ tướng Nhật Fumio Kishida khi đó.
Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ cho biết Washington cảm thấy "nhẹ nhõm" sau khi Tổng thống Yoon đảo ngược "tuyên bố đáng lo ngại", đồng thời khẳng định "dân chủ là nền tảng" của liên minh Mỹ - Hàn.
Dù Mỹ khẳng định liên minh vẫn "vững như bàn thạch", nhưng động thái bất ngờ của Tổng thống Yoon có thể gây hoài nghi và làm suy yếu quan hệ đối tác đang phát triển mạnh mẽ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, các nhà quan sát nhận định.
Diễn biến lần này cũng làm tăng thêm tính bất định vào thời điểm Tổng thống đắc cử Donald Trump sắp trở lại Nhà Trắng. Ông Trump từng bày tỏ hoài nghi về trách nhiệm tài chính giữa Mỹ và Hàn Quốc trong vấn đề duy trì lực lượng Mỹ ở Hàn Quốc.
“Hành động của ông Yoon rất có thể làm dấy lên câu hỏi ở Mỹ và Nhật Bản về độ tin cậy và tính dễ đoán của Hàn Quốc với tư cách đồng minh và đối tác. Đây là vấn đề nghiêm trọng vì hiện đã có yếu tố hạt nhân mạnh hơn bao giờ hết trong liên minh”, Rachel Minyoung Lee, thành viên cấp cao thuộc Trung tâm Stimson Center ở Washington, nhận xét.
Theo các nhà quan sát, bất ổn chính trị cũng tạo ra cơ hội tiềm tàng để Triều Tiên có thể tranh thủ. Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un thường chọn những thời điểm chính trị thuận lợi để thực hiện các cuộc thử vũ khí lớn, như bắn 1 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mới vào thời điểm chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay.
"Chúng ta biết rằng Triều Tiên thích chế giễu hệ thống dân chủ của Hàn Quốc bất cứ khi nào có biến động ở Seoul", Edward Howell, giảng viên chính trị tại Đại học Oxford ở Vương quốc Anh, nhận xét.
"Chúng ta không nên ngạc nhiên nếu Bình Nhưỡng tranh thủ cuộc khủng hoảng ở Hàn Quốc để làm gì có lợi cho họ, dù bằng lời lẽ hay cách khác", ông nhận định.
Nhà nghiên cứu này cho rằng Trung Quốc và Nga có thể cũng đang theo dõi chặt chẽ tình hình, vì cả hai đều phản đối hiện diện quân sự của Mỹ ở châu Á.
Theo các nhà nghiên cứu, những điều này làm gia tăng rủi ro quốc tế vào thời điểm chính trị hiện tại, bất kể kết quả đối với Tổng thống Yoon là gì.
