Sáng 12/5, tại phiên bế mạc Hội nghị Trung ương 7 khoá XII, Ban chấp hành Trung ương đã thông qua 3 nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp; cải cách chính sách tiền lương; và cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH).
Đáng chú ý trong đề án cải cách chính sách BHXH, Ban Chấp hành Trung ương đồng tình tăng tuổi nghỉ hưu bình quân theo lộ trình, bước đi phù hợp với từng nhóm đối tượng, ngành nghề để tăng tính bền vững của chính sách.
Như vậy, theo quy trình sau khi được thông qua, Bộ LĐ-TB&XH sẽ tiếp tục tiến hành sửa đổi, bổ sung Bộ luật Lao động năm 2012. Trong đó, sẽ đưa quy định tăng tuổi nghỉ hưu vào luật để gửi Chính phủ trình Quốc hội thông qua.
Tuổi nghỉ hưu có thể sẽ tăng theo hai phương án có lộ trình mà Bộ LĐ-TB&XH từng đề xuất. Phương án 1, nâng tuổi nghỉ hưu của lao động nữ lên 60 và nam lên 62, lộ trình mỗi năm chỉ nâng thêm ba tháng; phương án 2 là nữ nghỉ hưu ở tuổi 60, nam 65, lộ trình mỗi năm chỉ điều chỉnh nâng thêm bốn tháng. Thời gian tăng bắt đầu từ ngày 1-1-2021.
Theo Bộ LĐ-TB&XH từng đề xuất, đối tượng tăng tuổi nghỉ hưu trước tiên thuộc nhóm nhà khoa học, kỹ sư, bác sĩ… để tận dụng được nguồn nhân lực cao tuổi nhưng có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao. Riêng đối với những người lao động làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (như lao động trong ngành dệt may, thủy sản, công nhân cạo mủ cao su...) sẽ không thực hiện tăng tuổi hoặc có các chính sách phù hợp.
Trước đó, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho rằng việc điều chỉnh tuổi hưu được xem là giải pháp tất yếu nhằm đối phó với tốc độ già hóa dân số, bình đẳng giới, nhu cầu thị trường cũng như việc cân đối dài hạn của quỹ BHXH.
Đứng ở góc độ tuổi hưu và độ bền vững của quỹ BHXH, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết tuổi nghỉ hưu của lao động đã được quy định từ năm 1960, tức là cách đây tới gần 60 năm.
Theo đó, lao động nam nghỉ hưu ở tuổi 60 và lao động nữ nghỉ hưu ở tuổi 55. Khi đó, tuổi hưu bình quân của người lao động chỉ trên 40 tuổi.
“Tới nay, Việt Nam là một trong số những quốc gia có tuổi thọ cao nhất trong khu vực, lao động nam sau khi nghỉ hưu có tuổi thọ 78 tuổi và nữ là 79,5 tuổi. Trong khi đó, tuổi nghỉ hưu của lao động VN lại thấp nhất trong khu vực với bình quân là 54,3 tuổi, trong đó lao động nam là 55,6 tuổi và lao động nữ là 52,6 tuổi” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Phân tích việc tất yếu phải điều chỉnh tuổi hưu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung dẫn chứng: “Tới năm 2017, cả nước có khoảng 1,3 triệu người bước vào độ tuổi lao động nhưng số người bước vào tuổi hưu đã xấp xỉ con số 1 triệu!”.
Dự báo của Tổng cục Thống kê, tới năm 2035, số người bước vào tuổi lao động là hơn 1,5 triệu và tuổi hưu là 1,3 triệu người.
“Như vậy có thể thấy rằng tới năm 2035, cả nước chỉ có thêm 200.000 người bước vào độ tuổi lao động và chỉ bằng 1/5 số người nghỉ hưu. Đây là dấu hiệu rõ ràng của sự già hóa dân số và thiếu hụt lực lượng lao động” - Bộ trưởng nhấn mạnh.
So sánh giữa tỉ lệ đóng và hưởng lương hưu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết mức đóng bình quân vào quỹ BHXH là 22% và mức hưởng trung bình là 70 %.
Trong đó, nam giới đóng BHXH bình quân là 28 năm và có thời gian sống để hưởng lương hưu (sau 60 tuổi) là 22,5 năm; lao động nữ đóng 23 năm và hưởng tới 27 năm.
“Thực tế trên cho thấy bài toán tự thân để cân đối quỹ BHXH rất khó khăn. Đây là một thời cơ vàng để chúng ta quyết định chủ trương điều chỉnh tuổi hưu. Mặc dù có thể ý kiến khác nhau nhưng về lộ trình nên giao cho cơ quan chuyên môn” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung bày tỏ quan điểm.
Cũng liên quan tới tuổi hưu, Bộ trưởng cũng chia sẻ thêm bốn vấn đề liên quan. Trong đó, việc chọn năm 2021 là thời điểm điều chỉnh tuổi hưu. Đây là mốc để cân đối sao cho người lao động nữ khi bắt đầu hưởng chính sách hưu mới sẽ từ năm 2026 với tuổi hưu là 56 tuổi. “Đó cũng chính thức là thời điểm dân số VN bắt đầu bước vào giai đoạn già hóa dân số” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết.
