Ðo khí thải mô tô, xe máy cũ để từng bước khắc chế ô nhiễm

Người dân phấn khởi đưa xe máy đi đo khí thải

Theo báo cáo của Sở TN&MT, ô nhiễm không khí là một trong những vấn đề môi trường luôn được người dân quan tâm nhiều nhất. Trong đó, hoạt động giao thông vận tải được xác định là nguồn gây ô nhiễm không khí chính tại các thành phố lớn. Hiện nay, trên toàn địa bàn Hà Nội, xe mô tô, xe gắn máy chiếm đến 95% lượng phương tiện di chuyển; mặc dù chỉ tiêu thụ 56% xăng nhưng mô tô, xe gắn máy lại thải ra tới 94% lượng HC, 87% lượng CO, 57% lượng NOx trong tổng lượng phát thải chất gây ô nhiễm môi trường không khí của các loại xe cơ giới. Các chất ô nhiễm trên gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng môi trường không khí đô thị và tác động trực tiếp tới sức khỏe của người dân. Một giải pháp cần thiết để vừa thúc đẩy giao thông xanh mang lại bầu không khí sạch là thường xuyên bảo dưỡng và kiểm tra định kỳ khí thải của xe mô tô, xe gắn máy, đồng thời, thay thế xe cũ không còn bảo đảm an toàn giao thông và nồng độ khí thải theo quy chuẩn. Từ thực tế đó, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 172/KH-UBND, ngày 22-7-2021, triển khai thực hiện thí điểm đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn thành phố; đây là cơ sở khoa học và thực tiễn để đánh giá chính xác mức độ tác động gây ô nhiễm không khí của loại hình giao thông bằng xe máy, đặc biệt đối với các đô thị lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh.

Sở TN&MT, Sở Giao thông Vận tải, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam; Trung tâm Sống, học tập vì môi trường và cộng đồng; Viện Khoa học công nghệ & bảo vệ môi trường cùng hợp tác triển khai Chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn thành phố Hà Nội

Để triển khai chương trình thí điểm đo khí thải với xe mô tô, xe gắn máy cũ, Sở TN&MT, Sở Giao thông Vận tải, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM); Trung tâm Sống, học tập vì môi trường và cộng đồng (Live&Learn) và Viện Khoa học công nghệ & bảo vệ môi trường (ITST) đã ký kết Biên bản thỏa thuận hợp tác về việc triển khai Chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn thành phố; thiết lập 10 trạm đo kiểm khí thải cho xe máy tại 8 đại lý của 5 hãng xe (Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM) tại 6 quận, huyện: Hoàn Kiếm (1), Đống Đa (2), Cầu Giấy (2), Hai Bà Trưng (1), Hà Đông (1), Thanh Xuân (1), Đông Anh (1), Long Biên (1); Thiết lập 24 điểm/đại lý thí điểm thu hồi xe máy cũ trên địa bàn Thành phố. Phối hợp với chuyên gia Viện khoa học và công nghệ giao thông vận tải- Bộ Giao thông Vận tải xây dựng bộ quy trình kiểm tra khí thải của xe môtô, xe gắn máy và tập huấn cho nhân viên phương thức kiểm tra khí thải tại các đại lý tham gia chương trình, tổ chức tập huấn tại chỗ cho 24 đại lý thực hiện chương trình thu hồi xe máy cũ.

Ngày 12/11/2021, Sở TN&MT đã phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức lễ phát động Chương trình “Thí điểm đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn Thành phố” và nhận được sự tham gia, ủng hộ của đông đảo người dân. Tại các điểm đo kiểm, một máy đo khí thải được lắp đặt ngay tại cửa ra vào khu vực bảo dưỡng. Khách hàng đến bảo dưỡng, sửa xe sẽ được nhân viên của hãng thông báo chương trình đo kiểm khí thải miễn phí. Khách hàng đồng ý đo kiểm sẽ khai thông tin theo mẫu có sẵn, sau đó nhân viên hãng tiến hành nhập dữ liệu vào máy tính. Xe máy được đặt ở vị trí đo kiểm, một nhân viên khách lắp ống xả phụ trước khi đưa đầu cảm biến vào. Trong khoảng chưa đầy một phút việc đo kiểm hoàn với ba thông số trên màn hình là CO, HC và CO₂...

Theo số liệu thống kê, từ ngày 12/11/2021 tới ngày 21/12/2021, có tổng cộng 5.221 phương tiện mô tô, xe máy đang lưu thông đến đo khí thải tại các điểm được bố trí. Kết quả, có 45,7% xe đạt tiêu chuẩn ở lần đo 1 (so với TCVN 6438:2018 mức 1); 89,6% xe đạt tiêu chuẩn ở lần đo 2 (Đối với xe không đạt tiêu chuẩn ở lần đo 1 đều đã được tiến hành bảo dưỡng miễn phí); 90,42% xe đạt tiêu chuẩn sau cả 02 lần đo. Đã có 3 chủ phương tiện đã hoàn thành thủ tục thải bỏ xe máy cũ và được các hãng xe hỗ trợ một phần kinh phí khi đổi sang xe máy mới. Các xe máy cũ thải bỏ được xử lý đúng theo quy định hiện hành.

Ðẩy mạnh công tác tuyên truyền

Đánh giá về kết quả chương trình thí điểm đo khí thải, đại diện Sở TN&MT Hà Nội cho biết: Mặc dù chương trình triển khai trong điều kiện dịch bệnh khó khăn nhưng nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp từ Thành ủy, HĐND và UBND Thành phố Hà Nội và sự phối hợp từ các Sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã và các tổ chức chính trị - xã hội, sự tham gia đông đảo của người dân giúp chương trình hoàn thành vượt chỉ tiêu đề ra. Các quận, huyện, thị xã hiểu rõ được ý nghĩa của chương trình thực hiện các hoạt động truyền thông, vận động người dân tham gia tích cực.

Căn cứ kết quả chương trình thí điểm, Sở TN&MT tiếp tục phối hợp với ITST và các đơn vị liên quan tổng hợp, phân tích dữ liệu thu thập được để đánh giá hiện trạng phát thải từ xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành; Cùng phối hợp với các chuyên gia trong lĩnh vực ô nhiễm không khí và giao thông để đánh giá các cơ sở khoa học, đề xuất các giải pháp, chính sách cải thiện chất lượng không khí từ các hoạt động giao thông; Phối hợp với TPHCM (thành phố đầu tiên thực hiện Chương trình này) để nghiên cứu, đề xuất Chính phủ các định hướng, cơ chế, chính sách về kiểm soát khí thải giao thông, hỗ trợ Bộ TN&MT và Bộ Giao thông Vận tải thực hiện lộ trình xây dựng quy định lộ trình áp dụng Quy chuẩn khí thải mức 4 đối với xe mô tô và xe gắn máy.

Chương trình đo khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn là cơ sở quan trọng để nghiên cứu, đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm trong tương lai gần

Trao đổi với PV Tiền Phong, Phó Giám đốc Sở TN&MT Mai Trọng Thái cho biết: Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 18/01/2021 về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí, Sở TN&MT đã tham mưu UBND Thành phố tổ chức Chương trình “Thí điểm đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn Thành phố”. Mục tiêu của Chương trình là thực hiện đánh giá đầy đủ cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn về những tác động của khí thải xe máy lên chất lượng không khí của Thành phố. Hiện nay, tại các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM vẫn đang lưu hành lượng lớn phương tiện cá nhân xe máy, trong khi đó chưa có tiêu chuẩn khí thải đặc thù áp dụng riêng cho loại hình phương tiện này. Thông qua chương trình, người dân sẽ hiểu rõ về những tác động tiêu cực từ khí thải xe máy gây ô nhiễm không khí, từ đó nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mỗi người dân trong việc loại bỏ các xe máy cũ không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải, tiến tới hạn chế phương tiện cá nhân, hưởng ứng tích cực các phong trào, hành động bảo vệ môi trường Thủ đô.

Trên cơ sở tổng hợp kết quả thu được từ chương trình, Sở TN&MT sẽ tham mưu UBND Thành phố phối hợp Viện khoa học và công nghệ giao thông vận tải - Bộ Giao thông Vận tải, UBND TPHCM báo cáo đề xuất Chính phủ cơ chế chính sách đồng bộ về quản lý, xử lý, thu hồi loại bỏ các phương tiện không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải; Nâng cao trách nhiệm của người dân về bảo vệ môi trường, hạn chế phương tiện cá nhân; Tiếp tục xác định các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, tham mưu các giải pháp chính sách, báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết đáp và tổ chức thực hiện trong thời gian tới. n

"Theo số liệu thống kê, từ ngày 12/11/2021 tới ngày 21/12/2021, có tổng cộng 5.221 phương tiện mô tô, xe máy đang lưu thông đến đo khí thải tại các điểm được chương trình bố trí".