“Dịch bệnh có thể kéo dài, nhất là tại TPHCM và các địa phương phía Nam. Một số tỉnh có nguy cơ bùng phát dịch trở lại, đe dọa đến sức khỏe, tính mạng người dân, gây tác động lớn đến phát triển kinh tế-xã hội”, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết tại cuộc họp.
Bộ Y tế cho biết, đến nay, biến thể Delta tại 142 nước và vùng lãnh thổ. Bộ Y tế đánh giá, với biến thể Delta, dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, bùng phát mạnh, lây lan nhanh và gây tử vong cao tại nhiều nước trên thế giới, nhất là tại khu vực Đông Nam Á. Hiện nay, số lượng F0 tăng nhanh, gây áp lực đến công tác điều phối, tiếp nhận và điều trị”, ông Hà Anh Đức, Chánh Văn phòng Bộ Y tế báo cáo tại cuộc họp. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch COVID-19.
Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong đợt dịch thứ tư (từ ngày 27/4/2021 đến nay), cả nước đã ghi nhận 243.716 ca mắc, trong đó có 242.603 ca trong nước (99,5%), 86.328 người đã khỏi bệnh (35%) và 4.778 ca tử vong. Trong đó, tại TPHCM ghi nhận 137.000 ca mắc, với hơn 105.000 ca trong thời gian giãn cách, liên quan đến 64 chuỗi lây nhiễm/ổ dịch trên địa bàn thành phố (20 ổ dịch đang diễn biến).
Tại Bình Dương ghi nhận 36.776 ca, với hơn 34.000 ca ghi nhận trong thời gian giãn cách. Tại Hà Nội, đã ghi nhận 2.056 ca mắc trong đợt dịch thứ tư tại tất cả các quận, huyện. Trong đó, 5 quận, huyện có số ca mắc cao trong cộng đồng là Đông Anh, Hoàng Mai, Thanh Trì, Hai Bà Trưng, Đống Đa và Hoàn Kiếm.
Từ thực tiễn chống dịch trên cả nước trong thời gian qua, thành viên Ban Chỉ đạo chỉ ra, kinh nghiệm lớn nhất tại các địa phương cho thấy, trước hết phải bảo vệ vững chắc vùng an toàn (vùng xanh); đồng thời bao vây, thu hẹp vùng nguy cơ cao (vùng cam), rất cao (vùng đỏ). Trong tình hình dịch bệnh xuất hiện ở nhiều nơi trên cả nước, tất cả các địa phương đều cần thực hiện nghiêm túc phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người” để phát hiện những người đến, về từ địa phương khác. Các lực lượng xử lý nghiêm người đến, về từ địa phương khác mà không khai báo và chính quyền cấp cơ sở khi không nắm được và không thực hiện các biện pháp quản lý y tế đối với những người này. Các ý kiến thống nhất, khi thực hiện giãn cách xã hội nhất thiết phải thực hiện nghiêm, thực chất; tuyệt đối tránh tình trạng hình thức, “chặt ngoài, lỏng trong”. Khi đã thực hiện giãn cách xã hội (ở mức độ nguy cơ cao nhất theo Quyết định 2686/QĐ-BCĐQG và theo Chỉ thị 16/CT-TTg phải bảo đảm đúng tinh thần “ai ở đâu ở đó”.
Ban chỉ đạo thống nhất, các địa phương phải thiết lập ngay hệ thống đường dây nóng, đội y tế cộng đồng đến từng khu dân cư để tiếp nhận, giám sát, hỗ trợ y tế tại chỗ cho mọi người dân có triệu chứng mắc COVID-19 cũng như các vấn đề sức khỏe khác. “TPHCM đã phổ biến các đơn thuốc, phương pháp tự chăm sóc, theo dõi, bảo vệ sức khỏe cho người dân tại các khu cách ly, phong toả… Để bảo đảm người dân không ra khỏi nhà trừ trường hợp thật cần thiết, các địa phương chủ động chuẩn bị phương án vận hành hệ thống phân phối hàng hoá, lương thực, thực phẩm bảo đảm thông suốt, trong đó những người thực hiện giao hàng phải được xét nghiệm định kỳ, tiêm vắc xin, có dấu hiệu nhận diện, mã QR…”, Phó Thủ tướng nói.
Phải xét nghiệm có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả
Bên cạnh đó, trong công tác xét nghiệm, từ thực tiễn TPHCM , Ban Chỉ đạo lưu ý có tình trạng một số địa phương lạm dụng xét nghiệm nhanh, “ngại” xét nghiệm RT-PCR, do đó, yêu cầu công tác xét nghiệm phải có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm khoa học, hiệu quả. Đối với các khu vực đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16, nếu cần xét nghiệm tầm soát cộng đồng ở những thời điểm nhất định thì thực hiện lấy mẫu đại diện gia đình, xét nghiệm mẫu gộp; dành nguồn lực xét nghiệm để tăng tần suất đối với khu vực bệnh viện, các đối tượng nguy cơ cao (phải di chuyển ra khỏi nhà), người cao tuổi, có bệnh nền. Chú ý hướng dẫn người dân tự lấy mẫu để giảm tải cho lực lượng y tế.
Những bài học kinh nghiệm trong điều trị
Trong công tác điều trị, kinh nghiệm từ TPHCM và một số tỉnh phía Nam cho thấy, phải tách riêng khu tiếp nhận ban đầu đối với người mắc COVID-19 không có triệu chứng, chưa được coi là bệnh nhân, để chăm sóc phù hợp về dinh dưỡng, thể chất, tinh thần, nhằm giảm tỷ lệ F0 có triệu chứng.
Chia sẻ bài học kinh nghiệm trong công tác điều trị, Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, 3 yếu tố “cực kỳ quan trọng” mà tầng điều trị thứ 2 phải chuẩn bị: ô xy y tế, thuốc kháng đông và thuốc kháng viêm. “Nếu làm tốt công tác điều trị ở tầng này sẽ giảm số ca chuyển nặng, khả năng cứu sống bệnh nhân nhiều hơn”, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết.
Theo đó, Bộ Y tế đã liên tục ban hành văn bản yêu cầu, nhắc nhở, đôn đốc và hướng dẫn cụ thể các địa phương “phải đảm bảo ô xy cho điều trị ở tầng 2”. Do đó, các địa phương phải khẩn trương rà soát lại nhu cầu số lượng ô xy điều trị, bồn chứa ô xy, bình lớn chứa ô xy… ở tất cả các cơ sở y tế thuộc tầng 2. “Đây là tầng điều trị vô cùng quan trọng, do đó các địa phương phải đặc biệt chú trọng tăng cường năng lực cho các cơ sở y tế thuộc tầng 2 để đảm bảo có thể thực hiện được các kỹ thuật cao nhất khi cần. Đối với tầng 2, Bộ Y tế khuyến cáo nên sử dụng máy thở dòng cao (HFNC) trong điều trị, máy thở không xâm nhập… và một số trang thiết bị khác mà nhân viên y tế có thể kiểm soát được”.
Về thuốc kháng đông và thuốc kháng viêm, Bộ trưởng nhấn mạnh, cùng với ô xy y tế, các cơ sở ở tầng điều trị thứ 2 phải luôn luôn có thuốc kháng đông và kháng viêm; phải cho bệnh nhân sử dụng sớm để giảm mức độ nặng. Tới đây Bộ Y tế sẽ triển khai chương trình điều trị tại nhà thí điểm, sử dụng thuốc Molnupiravir - một trong những thuốc được đánh giá là giảm nhanh nồng độ virus SARS-CoV-2.
Các địa phương cần tập trung nguồn lực nhiều hơn cho các tầng điều trị bên dưới để cấp cứu, xử trí kịp thời những trường hợp diễn biến nặng rất nhanh, có đủ nhân lực, thuốc, ô xy y tế, trang thiết bị theo quy định để bảo đảm số giường điều trị thực chất.
