Ông Vĩnh nói: Năm 2011 khi đưa cụ rùa lên bờ để chữa trị, chúng tôi cũng đề xuất đưa lên bờ những con rùa có trọng lượng lớn nhưng không nổi bao giờ để xác định loài. Tuy nhiên Hà Nội không cho phép nên chưa thực hiện được. Bây giờ cụ rùa đã chết, tôi nghĩ Hà Nội nên thực hiện kiểm kê các loài rùa đang sinh sống ở hồ Gươm để trả lời câu hỏi liệu còn cá thể nào cùng giống với cụ rùa vừa mất?
Nếu được phép, việc này sẽ thực hiện như nào, thưa ông?
Năm 2011 để bắt được cụ rùa người ta đề ra 100 phương án nhưng chỉ phương án của tôi được ủng hộ nhiều nhất. Loài rùa có tập tính chui xuống bùn. Hồ Gươm nông, nơi sâu nhất chỉ 1,6 mét, nơi nông chỉ 0,8 mét. Cụ rùa có trọng lượng lớn nên khi lặn xuống bùn sẽ nổi tăm. Từ đó xác định được vị trí ẩn nấp. Cũng giống như những người đi săn ba ba, chỉ cần thấy ba ba xuất hiện, đánh động, ba ba lặn xuống bùn và để lại vết sủi tăm. Từ đó lặn xuống bắt rất đơn giản.
Khi bắt được các rùa có trọng lượng lớn ở hồ Gươm sẽ tiến hành phân tích gene để xác định loài. Từ đó trả lời câu hỏi hồ Gươm còn Rùa Hoàn Kiếm hay không?
 |
TS Nguyễn Viết Vĩnh.
Thế có nghĩa là khả năng hồ Gươm sẽ không còn Rùa Hoàn Kiếm?
Tôi nghĩ là vẫn có hy vọng tìm thấy rùa cùng loài với cụ rùa trong tự nhiên. Rùa Hoàn Kiếm từng phân bố trên các hệ thống sông lớn ở miền Bắc như sông Hồng. Hồ Gươm và Hồ Đồng Mô (nơi có một cá thể được cho cùng loài với cụ rùa đang sinh sống) đều là nhánh của sông Hồng. Vì vậy, không loại trừ khả năng loài này vẫn còn sống trong tự nhiên. Một số nhà khoa học từng đề xuất mở rộng tìm kiếm Rùa Hoàn Kiếm trong tự nhiên nhưng chưa được đồng ý.
Tôi nghĩ trước mắt Hà Nội nên tổ chức một hội thảo phân tích nhận định vấn đề rồi xây dựng kế hoạch bảo tồn hệ sinh thái hồ Gươm. Sau đó xây dựng chương trình tìm kiếm quy mô quốc gia.
Theo ông làm sao để biết cụ rùa là loài mới hay cùng loài với cá thể ở hồ Đồng Mô?
Chỉ cần phân tích gene của hai cá thể ở Trung Quốc với cụ rùa hoặc phân tích gene của rùa ở hồ Đồng Mô với cụ rùa là biết được. Quan trọng là có chủ trương thực hiện hay không.
Cảm ơn ông.
Cần thành lập Hội đồng giám định xác cụ rùa
Theo PGS.TS Hà Đình Đức, Hà Nội nên thành lập sớm một hội đồng giám định để xác định nguyên nhân cụ rùa chết. Ông cũng đề xuất đưa xác cụ rùa về lưu giữ tại hồ Gươm, có thể là Đền Ngọc Sơn hoặc Trung tâm Văn hóa Thông tin hồ Gươm.
Bảo lưu quan điểm hồ Gươm chỉ có một cụ rùa và quan điểm cụ rùa không cùng loài với cá thể rùa ở hồ Đồng Mô, ông Đức cũng đề xuất việc mở rộng tìm kiếm cá thể rùa cùng loài với cụ rùa.
