Cuốn nhật ký trở về sau 56 năm trên đất Mỹ
Sau khi vượt hơn 13.000 km bằng các chuyến bay kéo dài hơn 22 tiếng đồng hồ, sáng 5/3, ông Peter Mathews - cựu binh Mỹ cùng vợ Christina Mathews có mặt tại xã Kỳ Xuân (huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) để trả lại cuốn nhật ký cho người thân liệt sĩ Cao Văn Tuất (nhưng thông tin trong nhật ký ghi là Cao Xuân Tuất).
Trước khi trao lại cuốn nhật ký, vợ chồng ông Mathews đã đến nhà ông Hà Huy Mỳ (cháu ruột liệt sĩ Tuất) để thắp hương cho người lính Việt Nam đã hy sinh. Căn nhà cấp 4 thường ngày vắng vẻ bỗng đông kín người. Từ gian giữa, nơi thờ liệt sĩ khói hương nghi ngút, cạnh đó người thân không giấu nổi xúc động bởi họ sắp đón nhận thêm kỷ vật của người anh, người em, người cậu sau 56 năm lưu lạc trên đất Mỹ.
Ông Mỳ chậm rãi giới thiệu với cựu binh Mỹ về những hiện vật gia đình còn giữ của liệt sĩ Tuất.
“Không có ảnh, mọi thứ đã thất lạc, chỉ còn Giấy chứng nhận huân chương và Sổ liệt sĩ. Vì vậy, cuốn sổ này là kỷ vật duy nhất của cậu. Hy vọng từ những tư liệu trong cuốn sổ sẽ giúp gia đình tìm được phần mộ của cậu”, ông Mỳ nói.
Vợ chồng ông Mathews đưa hai bông hồng khô trong quả cầu thủy tinh xin phép gia đình được đặt lên bàn thờ liệt sĩ rồi thắp hương. Trong khoảnh khắc đó, không giấu được niềm xúc động, cựu binh Mỹ nắm chặt bàn tay của bà Cao Thị Diếu (chị gái liệt sĩ Tuất) và bày tỏ cảm ơn trước sự đón tiếp của gia đình.
“Mong rằng sự có mặt của tôi và kỷ vật này sẽ phần nào xoa dịu được nỗi đau, mất mát của gia đình liệt sĩ”, cựu binh Mỹ nói.
 |
Ông Peter Mathews trao cuốn nhật ký của liệt sĩ Cao Văn Tuất cho bà Cao Thị Nồng - em gái liệt sĩ |
Tại buổi trao lại cuốn nhật ký cho gia đình liệt sĩ ở hội trường xã Kỳ Xuân, cựu binh Mỹ cho biết, ông rất mệt sau nhiều chặng bay kéo dài để đến với Hà Tĩnh, nhưng khi đặt chân được đến đây, mọi mệt mỏi đã tan biến.
Thay vào đó, ông cảm thấy hạnh phúc và vinh dự được trở lại Việt nam sau 56 năm kể từ ngày rời chiến trường Tây Nguyên. Và lần trở lại này rất đặc biệt khi được thực hiện tâm nguyện của mình là trao trả cuốn nhật ký mà hơn nửa thế kỷ qua đã cất giữ. “Đây là sứ mệnh và cũng là trách nhiệm tôi phải thực hiện”, ông Mathews bày tỏ.
“Kỷ vật là cầu nối để hàn gắn vết thương chiến tranh, hướng tới cuộc sống tốt đẹp. Chính quyền sẽ đồng hành cùng gia đình gìn giữ cuốn sổ để phát huy truyền thống gia đình, tiếp tục cuộc sống tươi đẹp mà sinh thời liệt sĩ hằng mong muốn”.
Bà Dương Thị Vân Anh, Phó chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh
Cựu binh Mỹ kể lại, lúc đầu mở cuốn nhật ký ra rất bất ngờ về những nét vẽ, hình ảnh bên trong. Ông biết cuốn sổ không liên quan gì đến cuộc chiến vì vậy đã cất giữ và đưa về Mỹ.
“Bên trong là những hình ảnh, nét vẽ thấy được tinh thần lạc quan của người lính trong chiến tranh. Sau khi trở về từ cuộc chiến, tôi có những vấn đề riêng và phải mất thời gian dài mới có thể mở lòng. Ngày hôm nay tôi đã thực hiện được tâm nguyện của mình khi trao trả lại cuốn nhật ký này cho gia đình”, ông Mathews nói.
Kỷ vật sẽ phần nào xoa dịu nỗi đau
Cuốn nhật ký là cuốn sổ nhỏ có bìa bọc bằng nylon với 104 trang viết tay, chép các bài nhạc, bài thơ. Mở chiếc túi nhựa bên trong đựng kỷ vật, ông Mathews đặt vào tay bà Cao Thị Nồng - em gái liệt sĩ Tuất.
“Cuốn nhật ký là một phần của cuộc đời tôi", cựu binh Mỹ bày tỏ. Trở lại Việt Nam sau hơn nửa thế kỷ và đến với mảnh đất Hà Tĩnh, ông Mathews cũng bày tỏ ấn tượng đối với đất nước Việt Nam hòa bình, con người thân thiện, dễ mến.
Đón nhận cuốn nhật ký, ông Mỳ xúc động: “Cậu tôi hy sinh khi còn quá trẻ, chưa có gia đình, không để lại kỷ vật gì. Cảm ơn ông Peter Mathews rất nhiều vì đã giữ gìn cuốn sổ cho đến hôm nay để trao trả lại cho gia đình”.
Ông Mỳ cho biết, liệt sĩ Tuất là con trai duy nhất trong gia đình có 4 chị em. Năm 1963, ông lên đường nhập ngũ. Đến năm 1972, gia đình nhận được giấy báo tử. Ký ức về người cậu liệt sĩ ông Mỳ chỉ được nghe qua lời kể của mẹ, của bà ngoại. Cho đến hôm nay, ông mãn nguyện khi được chạm tay vào kỷ vật.
“Cuốn nhật ký này bây giờ là kỷ vật duy nhất của cậu tôi, là bút tích của cậu. Kỷ vật này sẽ phần nào xoa dịu nỗi đau của gia đình trong hàng chục năm qua”, ông Mỳ nói.
Ông Mathews nhặt được cuốn nhật ký trong trận chiến ở đồi 724, Đăk Tô, tháng 11/1967. Ông không giao nộp cho cấp trên mà giữ lại. Hơn nửa thế kỷ qua, cuốn nhật ký được lưu giữ ở nhà ông tại thành phố Bergenfield, bang New Jersey, Mỹ. Ngần ấy thời gian, người cựu binh vẫn luôn hy vọng tìm lại chủ nhân cuốn sổ và trở lại Việt Nam để trao trả.
Tiếp nhận thông tin, cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh đã phối hợp trích lục hàng trăm hồ sơ các cựu chiến binh, liệt sĩ trên toàn tỉnh. Từ những thông tin trên trang nhật ký, đã xác chủ nhân của cuốn nhật ký là liệt sĩ Cao Văn Tuất ở xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh.
