Sau hơn 1 năm được tự do, ngày 11/10/2015, Daniels chính thức xuất hiện trên Đài truyền hình DR của Đan Mạch để trả lời một cuộc phỏng vấn trực tiếp về thời gian bị IS giam giữ.
Bức email đến từ IS
Chiều ngày 8/2/2014, vợ chồng ông bà Kjeld Rye Ottosen trở về nhà sau lễ mừng sinh nhật lần thứ 70. Trước khi đi ngủ, bà Susanne Rye còn cẩn thận kiểm tra email lần cuối cùng. Lúc vừa mở hộp thư ra, bà thấy có một lá thư lạ viết bằng tiếng Anh, nội dung "Tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS hiện đang giam giữ Daniels Rye, phóng viên ảnh tự do, bị bắt tại Azaz ngày 17/5/2013 vì nghi ngờ làm việc cho CIA", kèm theo đó là một bức hình chụp chân dung Daniel trong trạng thái tiều tụy.
Cả hai vợ chồng Kjeld Rye chờ đợi điều này rất lâu kể từ khi con trai họ mất tích ở Syria đã hơn nửa năm. Bây giờ, bất ngờ nhận được email này khiến họ đọc đi đọc lại nhiều lần, nhất là đoạn IS viết: "Nhà nước Hồi giáo sẵn sàng đàm phán với ông bà Kjeld Rye Ottosen để Daniels Rye có thể được trả tự do, miễn là ông bà cam kết giữ bí mật tuyệt đối. Mọi sự khai báo với Cơ quan An ninh Đan Mạch hay với bất kỳ một cơ quan an ninh nào khác của các quốc gia vô đạo sẽ phải trả giá đắt". Ở cuối thư, để xác định chắc chắn người nhận thư là cha mẹ Daniels, IS yêu cầu vợ chồng Kjeld Rye Ottosen phải nêu ra ba câu hỏi mà chỉ có Daniels mới trả lời được.
Sáng sớm hôm sau, hai ông bà đến Sở Cảnh sát Hedegard. Vụ việc nhanh chóng được Cơ quan An ninh Đan Mạch tiếp nhận. Với sự giúp đỡ của một chuyên gia về các vụ bắt cóc, trong email trả lời IS, ông bà Kjeld Rye Ottosen nêu ra ba câu hỏi. Đó là người đã cùng Daniels đến Nepal là ai, ông Kjeld Rye Ottosen mua chiếc xe hơi đầu tiên vào năm nào, hiệu gì, màu gì và trong ngày sinh nhật của Daniels ở nhà trước khi đi Syria, ông Kjeld Rye Ottosen đã nói những gì? Để IS có thể kiểm chứng, họ nêu luôn cả ba câu trả lời này trong thư điện tử.
 |
Bức ảnh chân dung duy nhất của "John thánh chiến" mà tình báo phương Tây thu thập được.
Khoảnh khắc đối diện với gương mặt thật của đao phủ “John thánh chiến”
Daniels Rye đến thị trấn Azaz thuộc Syria, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 14/5/2013 để chụp ảnh cho một tờ báo, miêu tả về sự khốn cùng của những người dân thường trong những trận đánh giữa quân đội Syria và các nhóm nổi dậy (gồm cả Al-Qaeda lẫn IS), chống chính phủ do Tổng thống Bashar al-Assad lãnh đạo. Sau này, khi đã được tự do, Daniels kể: "Sáng 17/5, tôi đến một tòa nhà nơi đặt trụ sở chính quyền thị trấn Azaz để xin giấy phép chụp ảnh. Vừa ra khỏi khách sạn vài trăm mét thì một chiếc xe bán tải từ phía sau áp sát tôi rồi một người đàn ông nhảy xuống. Ông ta gí khẩu súng ngắn vào mạng sườn tôi, yêu cầu tôi chui ngay vào xe".
Hai ngày sau, nhóm bắt cóc giải Daniels đến thành phố Aleppo. Tại đây, Daniels bị IS tra tấn liên tục trong 2 tuần lễ để xem liệu anh có phải là nhân viên tình báo CIA hay không. Daniels kể: "Một trong những đòn tra tấn của họ là buộc chặt những đầu ngón tay tôi lại rồi treo tôi lên, chỉ để cho chân tôi vừa chạm đất. Cuộc tra tấn kéo dài suốt một ngày. Khi họ dọa tôi là sẽ treo tôi 3 ngày, tôi đã nghĩ rằng nếu họ thả tôi xuống thì tôi sẽ lao đầu vào tường tự sát ngay lập tức".
Sau tất cả những đòn tra tấn nhưng không có kết quả, Daniels được chuyển đến thành phố Raqqa, nằm ở phía đông nam Syria, nơi được coi là thủ đô của IS. Daniels kể: "Cùng bị giam chung với tôi còn có 24 người, gồm 19 nam và 5 nữ, thuộc 13 quốc gia khác nhau. Tại đây, tôi gặp phóng viên người Mỹ tên là James Foley, người về sau đã bị tên đao phủ IS có biệt danh "John thánh chiến" chặt đầu".
"John thánh chiến" (hay Jihad John) tên thật là Mohammed Emwazi, công dân Anh, đã tốt nghiệp Đại học Westminster. Trong một chuyến đi đến Tanzania, bị tiêm nhiễm bởi chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan nên y gia nhập nhóm khủng bố Al Shabaad rồi sau đó chạy theo IS. Trong số những nạn nhân bị "John thánh chiến" chặt đầu có 2 nhân viên cứu trợ người Anh là David Haines và Alan Henning, 2 phóng viên Mỹ là James Foley và Steven Sotloff, 2 công dân Nhật Bản là Haruna Yukawa và Kenji Goto.
"John thánh chiến" rất thích các màn hành quyết giả bằng cách bắt con tin cạo trọc đầu, để râu dài, đi chân không và mặc bộ quần áo màu cam như những thành phần khủng bố bị giam ở nhà tù Guantanamo của Mỹ rồi bắt con tin ngồi bệt xuống sàn nhà. Tiếp theo, y cầm một thanh gươm dài khoảng 1m, chuôi bằng bạc, giơ lên hạ xuống nhiều lần vào cổ con tin. Cũng có khi y chĩa khẩu AK không có đạn vào đầu con tin, bóp cò rồi cười sằng sặc khi thấy nạn nhân mặt mày tái xám.
Daniels Ryes nói: "Trước khi diễn trò này, "John thánh chiến" khẳng định rằng đây chỉ là màn tập dượt để con tin xuất hiện trước máy quay phim nhằm gửi thông điệp cảnh cáo đến các quốc gia thù địch chứ con tin sẽ vẫn an toàn. Bởi thế, khi thời điểm hành quyết diễn ra, con tin không biết mình sẽ bị giết nên họ rất bình tĩnh trước ống kính".
Một trong những thú tiêu khiển khác của "John thánh chiến" là bắt con tin nhảy điệu Tango. Daniels Rye kể lại: “Một hôm John đến gặp tôi. Y ra dấu bảo tôi bước ra ngoài sân rồi hỏi: "Mày có thích nhảy Tango không?". Chưa kịp hiểu câu hỏi ấy có ý nghĩa gì thì y đã hét lên: "Nhảy". Vậy là Daniels bước thấp bước cao, trong đầu anh tưởng tượng ra một điệu nhạc vô hình nhưng khi anh vừa ngước lên thì bất ngờ nhìn thấy khuôn mặt thật của "John thánh chiến" - lúc này y đã kéo chiếc mũ len che mặt xuống. Daniel kể: "Lập tức y lao vào, một tay đè đầu tôi xuống còn tay kia kéo ngược cánh tay tôi lên. Trong tư thế đau đớn ấy, y dẫn tôi đi vòng quanh khoảng sân rồi đẩy tôi ngã sấp xuống đất, y đá liên tục vào người tôi. Y rít lên, bảo rằng sẽ cắt mũi tôi và đập nát mặt tôi để xem tôi còn ra cái giống gì".
Những ngày tù đày trôi qua trong tuyệt vọng và Daniels không biết mình sẽ bị đem ra hành quyết vào lúc nào. Một sáng, khi bắt anh nhảy điệu Tango, "John thánh chiến" nói: "Nếu gia đình mày trả tiền sớm thì mày sẽ được phóng thích". Daniels kể: "Nghe nó nói, tôi đoán chuyện thương lượng về vấn đề tiền chuộc giữa gia đình tôi và IS đang diễn ra nhưng tôi chẳng rõ số tiền ấy là bao nhiêu. Cha mẹ tôi đã già, chỉ sống bằng lương hưu, còn đứa em gái tôi thì từ khi bị bắt đến nay, tôi cũng chẳng biết chuyện làm ăn, thu nhập của nó".
Những ngày sau đó, Daniels kể lại câu nói của "John thánh chiến" với phóng viên người Mỹ James Foley. "Nghe tôi kể xong, James nhờ tôi chuyển một bức thư về gia đình nếu tôi may mắn được tự do. Bức thư ấy, James đọc bằng miệng và yêu cầu tôi học thuộc lòng. Một thời gian ngắn sau, anh ấy bị "John thánh chiến" hành quyết".
2 triệu Euro tiền chuộc quyên góp từ Facebook
Vào thời điểm cha mẹ Daniels nhận được email đề nghị đàm phán của IS, Chính phủ Mỹ, Anh, Nhật Bản và Pháp - là những quốc gia có con tin đang nằm trong tay IS cương quyết không nhượng bộ trước những đòi hỏi phải thả tự do cho các chiến binh IS hiện đang bị cầm tù hoặc trả tiền chuộc. Đan Mạch cũng vậy, nhưng các cơ quan chức năng làm ngơ cho gia đình con tin nếu họ muốn chuộc mạng người thân của họ bằng tiền.
Sau khi email trả lời IS được ông bà Kjeld Rye Ottosen gửi đi, IS nhanh chóng gửi mail trả lời và nói rõ: Nếu muốn Daniels được tự do, gia đình anh phải trả 2 triệu euro. Kèm theo email này là một bức ảnh chụp cận cảnh khuôn mặt một người đàn ông với một phát đạn bắn thủng sọ và dòng chú thích: "Nếu không sớm trả tiền, con trai ông bà cũng sẽ như gã này". Về sau, lúc đã được tự do, Daniels cho biết người chết là một người Nga, tên Sergey Gorbunov, đã từng bị giam chung với anh.
Bằng cách lên trang mạng Facebook để kêu gọi sự giúp đỡ của tất cả những ai quan tâm đến số phận Daniels, cho đến đầu tháng 6/2014, gia đình ông bà Kjeld Rye Ottosen đã quyên được 2 triệu euro. Thế nhưng tới lúc này, phía IS thông báo cho họ biết là nếu tiền không được chuyển ngay đến một nhân vật trung gian ở Thổ Nhĩ Kỳ thì cứ mỗi ngày chậm trễ, ông bà Kjeld Rye Ottosen sẽ phải nộp phạt thêm 5.000 euro.
Cuối cùng, cuộc đàm phán kết thúc khi ông bà Kjeld Rye Ottosen đã chuyển đủ 2,04 triệu euro đến tay người nhận. Ngày 19/6/2014, Daniels được IS phóng thích tại một khu vực nằm giữa biên giới Syria và Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngay khi về đến nhà, việc đầu tiên của Daniels là điện thoại cho gia đình nhà báo James Foley. Daniles nói: "Tôi cảm thấy trái tim của mẹ James đang vỡ ra từng mảnh khi tôi đọc lại nguyên văn lá thư của anh ấy…". Mẹ Danniels - bà Susanne Rye nói thêm: "Là một người mẹ, tôi hiểu nỗi đau đớn của mẹ James khi mà con tôi còn sống nguyên vẹn trở về, còn James thì đã vùi thây nơi hoang mạc…".
