Anh Nguyễn Đăng Khải, thợ lặn kỳ cựu có thâm niên trên 15 năm kinh nghiệm của đoàn cho biết: "Dưới lòng biển không chỉ có những sinh vật rất kỳ lạ, mà còn có những dãy vách đá dựng đứng, những khe đá sâu thẳm đan xếp nhau như những mái nhà nhọn hoắt. Để luồn sâu vào được những khe đá, đo những số liệu chính xác về dòng chảy, lấy được những mẩu san hô ở độ sâu 40 đến 60 mét, chúng tôi phải trườn mình, luồn lách dưới đáy biển.
Ở độ sâu ấy, chỉ cần sơ suất nhỏ như dây ôxy bị đứt do cứa phải san hô là nguy hiểm đến tính mạng. Bởi thế tất cả công tác chuẩn bị cho một lần thám hiểm đặc biệt quan trọng. Trước khi lặn sâu phải nằm úp mặt xuống nước để điều chỉnh áp lực. Khi lặn xuống biển phải lặn theo đường thẳng nghiêng, khi nổi lên phải từ từ để trách bị sốc. Tóm lại một công việc cực kỳ nguy hiểm và không phải ai cũng có thể làm được".
"Mùa này biển lặng, nước trong có thể nhìn tận đáy san hô 13 mét. Cứ 30 phút thì nổi lên một lần", anh Khải cho biết. “Công việc nặng nhọc và nguy hiểm như thế, khó khăn nhất khi lặn sâu xuống đáy biển là gì thưa anh?” - tôi hỏi.
Anh Khải nghiêm nét mặt: "Đó là áp lực của nước dễ làm cho đứng tim, hoặc liệt người tê cứng. Nếu không khởi động đúng kỹ thuật và tuân thủ quy trình lặn, rất dễ tai nạn nghề nghiệp. Để tránh gặp rủi ro, công tác kiểm tra cực kỳ tỉ mỉ, từ cách mặc áo phao, đeo bình ôxy, cách ngậm ống cao su, cách thở, đặc biệt cách xử lý tình huống khi gặp cá mập, hoặc sự cố dây đứt bị hà cứa, hoặc có biểu hiện tê liệt chân tay. Trước khi xuống biển, ngoài khâu kỹ thuật, mọi chiến sĩ phải được kiểm tra về sức khỏe và tinh thần. Nếu kỹ thuật tốt, sức khỏe tốt nhưng tinh thần không tốt thì cũng không thể lặn. Ba yếu tố này phải đồng bộ, người lặn phải hoàn toàn vui vẻ, tỉnh táo, phấn khởi, sẵn sàng nhận nhiệm vụ, không ngại gian khổ, hi sinh".
Khi hỏi về cường độ làm việc, Đoàn phó quân sự Bùi Đình Ninh cho biết: "Việc nghiên cứu qui luật dòng chảy và các loại sinh vật biển, địa lý quân sự dưới đáy biển rất phức tạp. Chúng tôi phải liên tục bơi dưới dòng chảy sức ép của nước. Để có những thước phim quay được từ lòng biển, số liệu chính xác lên xuống của thủy triều, đòi hỏi mỗi cán bộ chiến sĩ phải có kỹ năng nghiệp vụ, sức khỏe tốt cùng với tâm huyết nghề nghiệp. Tất cả các số liệu đều ảnh hưởng rất lớn đến công tác nghiên cứu xây dựng những công trình trên biển.
Hằng năm, chúng tôi đều nghiên cứu hầu hết các bãi cạn thềm lục địa. Có nhiều điều bất thường khi lặn ở độ sâu như ngất lịm, thậm chí nguy kịch đến tính mạng nếu đứt dây hơi. Dưới lòng biển là cả một hệ thống vách núi nhọn và sắc như dao. Chỉ sơ ý dây hơi quấn hoặc bị đá cứa đứt là thợ lặn ngưng thở ngay. Bởi thế, dây hơi được quấn một lớp vải bền bên ngoài. Thợ lặn đến đâu, chúng tôi theo dõi bằng camera đến đó. Trước kia chưa có camera gặp rất nhiều khó khăn trong ghi lại hình ảnh, dòng chảy từ lòng biển. Nghề này, trăm người chỉ chọn được một người".
Tạm gác tình riêng
Công việc nặng nhọc là thế nhưng ai cũng háo hức, nhất là những chiến sĩ trẻ. Họ vô tư, nhanh nhẹn ngụp lặn như những con rái cá biển mà chẳng hề mệt mỏi. Mỗi lần khám phá ra một điều mới lạ, thì tất cả nỗi nhọc nhằn của họ đều được xua tan. Nhìn những chiến sĩ da bánh mật chắc nịch như dân thổ ngư, cũng biết họ đã từng làm nghề thợ lặn này nhiều năm.
Do tính chất công việc nên cán bộ chiến sĩ ở Đoàn Đặc công 5 lấy vợ muộn. Có người năm nay đã 40 tuổi mà vẫn "phòng không". Khi nhắc đến chuyện vợ con là Dương Văn Tiến (Bí thư chi đoàn của tàu) gãi tai: "Mình vẫn chưa tìm được. Chẳng biết có ai thông cảm với người lính đặc công chúng tôi nay đây mai đó không? Chúng tôi là những người sống với biển, vui buồn với biển nên tình riêng đành gác lại một bên".
Sau gần một tháng lăn lộn với sóng gió, tạm biệt biển khơi, cán bộ chiến sĩ Đoàn Đặc công 5 trở về đất liền. Trên con tàu thân yêu của họ chở nặng tình yêu biển đảo, niềm tin và bao huyền thoại lấy từ lòng biển. Không có thời gian nghỉ ngơi nhiều, những người lính đi tìm huyền thoại trong lòng đại dương bao la trở về đất liền thăm vợ con dăm bữa, nửa tháng, chưa ấm chỗ lại đi biển.
Tuy công việc nặng nhọc vất vả, nguy hiểm, song đó lại là niềm vinh quang và tự hào, vì đã góp phần nhỏ bé của mình trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc. "Nếu không có tình yêu Tổ quốc nồng nàn, chúng tôi không thể làm được những công việc phi thường đến thế", thợ lặn Nguyễn Đăng Khải chia sẻ.
