Chủ quán bán rượu, bia chưa biết quy định cấm
Hiện nay, có rất nhiều văn bản pháp luật quy định về việc cấm bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi. Trong đó, nghị định 105/2017/NĐ-CP về kinh doanh rượu quy định cấm bán rượu cho người chưa đủ 18 tuổi; Luật Trẻ em năm 2016 quy định cấm bán và cho trẻ em (theo quy định của luật này là dưới 16 tuổi) sử dụng bia, rượu. Mới đây nhất, Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia (có hiệu lực từ 1/1/2020), tại khoản 3, điều 5 có quy định: “Cấm bán, cung cấp, khuyến mại rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi”.
Trẻ nhỏ dễ “nhiễm” thói quen uống bia rượu với thói quen uống nhiều bia rượu của người lớnẢnh: Bảo An Anh Thắng cho biết thêm, ở nơi anh sinh sống có nhiều bạn trẻ ở vùng nông thôn, miền núi đến làm thuê. Trước kia, một số người làm thuê có thể dưới 18 tuổi thỉnh thoảng uống một vài cốc bia giải khát ở quán của anh và một số cửa hàng khác trên phố. Tuy nhiên, nếu thực hiện quy định trên, anh cũng gặp phải việc khó xử. Bởi lẽ, anh khó nhận biết được khách hàng nào đến mua bia, rượu dưới 18 tuổi. “Nếu tôi yêu cầu người đến mua bia, rượu xuất trình chứng minh thư nhân dân khi thấy nghi ngờ về độ tuổi thì rất ái ngại”, anh Thắng cho hay.
Tương tự, anh Nguyễn Văn Đệ, chủ một quán bia vỉa hè ở phố Văn La (phường Phú La, Hà Đông) cho biết, anh cũng chưa nắm được quy định cấm bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi. Khi phóng viên hỏi anh mới biết và tìm hiểu về quy định này. Anh Đệ cho rằng, quy định trên có hiệu lực, anh và nhiều chủ quán bia khác gặp phải tình huống “éo le” khi thực hiện. Chẳng hạn, có ông bố bảo con mình dưới 18 tuổi đi mua rượu, bia hộ thì chủ quán có được bán không?
Không riêng ở Hà Nội, nhiều chủ cửa hàng bán bia, rượu ở tỉnh khác cũng trong tình trạng trên. Chị Nguyễn Thị Lanh, chủ một cửa hàng tạp hóa có bán rượu, bia ở xã Đông Lỗ, huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang) bày tỏ ngạc nhiên khi được hỏi về quy định cấm bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi. Chị không biết quy định trên dù luật có hiệu lực đã gần nửa tháng. “Anh nói, tôi mới biết việc cấm bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi. Nhiều chủ cửa hàng khác trong xã có bán rượu, bia cũng không biết đến quy định này”, chị Lanh nói.
Trong khi đó, nhiều siêu thị ở Hà Nội cũng có quầy bán rượu, bia cho khách hàng, nhưng nhân viên ở đây nắm khá rõ quy định về cấm bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi. Đơn cử, theo quan sát của PV, khoảng 30 phút ở một siêu thị trên phố Xốm (quận Hà Đông) chỉ có một vài khách trung tuổi hỏi mua rượu làm quà biếu dịp Tết. “Ngay khi luật có hiệu lực, chúng tôi được cấp trên phổ biến và quán triệt việc không bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi”, một nhân viên trong siêu thị này cho biết.
Tuy nhiên, phóng viên đã thử nghiệm để một trẻ 10 tuổi đi mua bia và tự thanh toán tiền tại một siêu thị ở quận Thanh Xuân và kết quả cho thấy, người thu ngân vẫn thanh toán tiền bình thường cho bé.
Chưa có văn bản hướng dẫn
Theo luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư Hà Nội), Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia được Quốc hội thông qua từ nhiều tháng trước và đã có hiệu lực. Bởi vậy, việc các chủ quán bia, các cửa hàng có bán sản phẩm rượu, bia chưa biết quy định trên, trách nhiệm trước hết thuộc về các cơ quan truyền thông pháp luật ở địa phương. Đặc biệt, khu vực nông thôn, miền núi gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin, các cơ quan chức năng có liên quan phải đẩy mạnh truyền thông.
Cũng theo luật sư Cường, hiện tại quy định “Cấm bán, cung cấp, khuyến mại rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi” vẫn chưa có nghị định hướng dẫn, nên việc thực hiện và xử phạt theo quy định này gặp nhiều khó khăn. “Các cơ quan chức năng cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể, rõ ràng về quy định trên để người dân dễ thực hiện. Trong đó, cần quy định, nếu có nghi ngờ về độ tuổi của người mua rượu, bia thì người bán có quyền yêu cầu người mua xuất trình giấy tờ chứng minh và cơ sở bán rượu, bia phải niêm yết thông báo không bán rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi theo điều 32, Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia”, luật sư Cường cho hay.
Luật sư Cường cho biết thêm, khi chưa có nghị định hướng dẫn cụ thể, việc xử phạt vi phạm quy định “Cấm bán, cung cấp, khuyến mại rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi” có thể dựa vào các văn bản luật khác có liên quan. Theo đó, tại điều 7, Nghị định 105/2017 về kinh doanh rượu có quy định, một trong các hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh rượu, đó là: Bán rượu cho người dưới 18 tuổi, bán rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên qua mạng Internet, bán rượu bằng máy bán hàng tự động.
Đồng thời, theo quy định tại điều 45, Nghị định số 185/2013 về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 124/2015 và Nghị định số 141/2018), hành vi bán sản phẩm rượu cho người chưa đủ 18 tuổi có mức xử phạt đối với người vi phạm từ phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng. Trường hợp khuyến mãi rượu, bia hoặc sử dụng rượu, bia để khuyến mãi cho người dưới 18 tuổi theo điều 48, mức xử phạt từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng.
