GS Thalappil Pradeep được vinh danh nhờ công trình phát triển hệ thống lọc nước chi phí thấp để loại bỏ asen khỏi nước ngầm. Các máy lọc nước do ông sáng chế được sử dụng ở nhiều bang của Ấn Độ, cung cấp nước uống sạch cho hơn 7,5 triệu người. GS Thalappil Pradeep chia sẻ về hành trình nghiên cứu của mình với giới truyền thông sau khi nhận giải.
Khi nhận giải VinFuture, ông cảm ơn sự ủng hộ của người vợ. Vợ ông đã hỗ trợ thế nào cho sự nghiệp của ông?
Đối với tôi, để có thể làm được một điều ý nghĩa, tôi phải cảm thấy thực sự bình yên. Điều đó không có nghĩa tôi khoán trắng toàn bộ việc nhà cho vợ tôi. Nhưng nhờ có sự giúp đỡ của vợ, tôi không phải đấu tranh, vật lộn với điều gì. Đây là sự trợ giúp lớn nhất mà tôi có được. Kế đến, mỗi khi chúng ta gặp những chuyện không may, rắc rối hoặc đau khổ, chúng ta cần một người sẻ chia và vợ tôi là nguồn ủng hộ vô cùng to lớn đối với tôi. Nếu không có sự giúp sức của vợ, tôi hầu như sẽ chẳng làm được gì.
 |
GS Thalappil Pradeep chia sẻ tại buổi giao lưu sau lễ trao giải VinFuture. |
Vì sao ông theo đuổi nghiên cứu về nước?
Tôi xuất thân từ một gia đình làm nông. Hồi nhỏ, tôi đi bộ qua cánh đồng lúa đến trường. Vì vậy, nước luôn xung quanh tôi, và mọi vấn đề về nước đối tôi luôn quan trọng.
Khoảng năm 2000-2002, nước tôi có vấn đề ô nhiễm thuốc trừ sâu trong nước uống và nồng độ thuốc trừ sâu cao hơn giới hạn từ 14 đến 20 lần. Khi tôi nghiên cứu vấn đề này, tôi suy nghĩ về việc công nghệ nano có thể làm được những gì và đó là điểm khởi đầu mà tôi quyết định nghiên cứu về tạo ra nguồn nước sạch.
Nhờ công nghệ mà tôi và cộng sự tạo ra, giá một lít nước sạch chỉ bằng 2 paise (0.03 xu Mỹ), bao gồm tất cả nguyên vật liệu tiêu hao và bảo trì.
Chúng tôi đã triển khai ở Ấn Độ, đã nghiên cứu và chạy thử nghiệm ở Campuchia, Kenya. Chúng tôi đang thử nghiệm ở Uganda, Argentia. Tại Australia, chúng tôi đã tìm hiểu nhưng chưa đi vào thực hiện. Việc triển khai quy mô lớn đến nay mới chỉ ở Ấn Độ, nhưng tôi tin rằng giai đoạn kế tiếp sẽ diễn ra ở Campuchia.
Thách thức lớn nhất với hệ thống lọc nước của ông hiện tại là gì?
Chính là khả năng mở rộng. Hiện nay, chúng tôi đang cung cấp nước sạch cho thành phố của chúng tôi, nước miễn phí cho 1,3 triệu người, nhưng có 700 triệu người đang phải chịu đựng nguồn nước sinh hoạt không sạch và an toàn. Vì vậy, vấn đề cần suy tính chính là khả năng mở rộng. Chúng ta có thể đưa công trình này đến mọi người nhanh như thế nào?
Làm sao có thể áp dụng công trình của ông tại những nước đang phát triển?
Đối với những giải pháp cho các vấn đề về nước, tôi nhận ra yếu tố quan trọng nằm ở vật liệu. Chúng tôi đã phát triển các vật liệu tiên tiến để giải quyết vấn đề ô nhiễm nước, vốn là một vấn đề kéo dài nhiều năm liền. Ví dụ nước có arsen, hoặc fluoride trong nước - tất cả là những vấn đề đã tồn tại nhiều năm trời. Vật liệu có thể giúp giải quyết vấn đề.
Chúng tôi đã tìm ra một số giải pháp, và nhiều giải pháp hơn nữa sẽ tiếp tục được tạo ra – đó là một hành trình liên tục. Nhưng sau khi tìm ra giải pháp thì đến vấn đề quan trọng khác. Đó chính là nếu không có giá cả phải chăng thì sẽ không có giải pháp nào để triển khai sâu rộng. Nên tôi chủ yếu làm việc với những vật liệu mà giá thành phải chăng. Bên cạnh đó là yếu tố bền vững. Các vật liệu này không nên gây ra bất kỳ tác động môi trường nào. Như vậy, ba yếu tố trọng tâm chính là giá thành, không được gây tổn hại đến môi trường và tính bền vững.
Chính phủ và các cơ quan quốc tế cần tham gia giúp đỡ. Giải pháp lúc này đã vượt ra khỏi phạm vi phòng thí nghiệm. Giải pháp về mở rộng không còn nằm trong tay bạn, mà các chính phủ, các cơ quan quốc tế cần cùng tìm ra giải pháp, chính sách tốt hơn, phương pháp thực hiện.
 |
| GS Thalappil Pradeep nhận Giải thưởng đặc biệt dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển trị giá 500.000 USD tại lễ trao giải VinFuture 2022. |
Ông đang có kế hoạch hoặc dự án nào ở Việt Nam không?
Tôi không có bất kỳ dự án nào. Nên đây là dịp mà truyền thông sẽ phát huy vai trò. Nếu chúng tôi biết có khu vực dân cư mà nguồn nước bị ảnh hưởng, chẳng hạn bởi mangan và uranium, chúng tôi sẵn sàng thực hiện các giải pháp như vậy ở Việt Nam và đây sẽ là giải pháp hợp lý nhất.
Sau khi gặp gỡ nhiều nhà khoa học, ông có gợi mở hay suy nghĩ gì để cải tiến công trình của mình không?
Điều rút ra quan trọng nhất sau những cuộc gặp gỡ này là các giải pháp mang tính sâu rộng luôn mang tính liên ngành (interdisciplinary). Cho dù bạn làm việc về vật liệu hay nông nghiệp, hay trí tuệ nhân tạo, tất cả chúng đều liên ngành. Và cần có sự hợp tác để giải quyết vấn đề của nhân loại. Chúng tôi không phải chỉ tìm giải pháp cho vấn đề của một bộ phận, mà là cho toàn xã hội. Một điều khác có ý nghĩa với tôi, chính là cho dù các chủ đề thảo luận, dù về nông nghiệp, trí tuệ nhân tạo hay giao tiếp, mặc dù nước không được đề cập trực tiếp, bạn vẫn nhìn thấy sự kết nối với nước.
Trong sự nghiệp của mình, ông có lúc nào nghĩ đến việc từ bỏ chưa, và ông vượt qua bằng cách nào không?
Luôn có những lúc căng thẳng, nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc bỏ cuộc. Việc nghiên cứu không phải lúc nào cũng cho kết quả ngay, mà nó đòi hỏi sự quyết tâm to lớn trong nhiều năm liền. Rõ ràng tôi cũng có những lúc không hài lòng, nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ đến bỏ việc, đó là điều chắc chắn.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Công trình nghiên cứu của GS Thalappil Pradeep bắt đầu từ Bang Punjab, phía bắc của Ấn Độ, nơi được biết đến như là cái nôi của đất nước, nhờ có nguồn nước ngầm dồi dào, chảy xuống từ dãy Himalaya. Tuy nhiên, phần lớn nước tự nhiên ở đó bị nhiễm asen và sắt. Người dân ở các vùng nông thôn, hay những người nghèo sống dựa vào nước giếng ở Punjab từ lâu đã phải đối mặt với nguy cơ ngộ độc. Để giải quyết mối nguy hại lớn về sức khỏe và môi trường này, GS Pradeeep đã nghiên cứu ra công nghệ làm sạch nước ngầm với chi phí rất thấp.
