 |
Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Nam Định) |
Nể nang là có thật nhưng không phải nhiều
Sáng 20/3, là người đầu tiên chất vấn Chánh án, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Nam Định) viện dẫn theo báo cáo tỷ lệ bị huỷ, sửa án hành chính do nguyên nhân chủ quan vẫn còn cao. Đại biểu đề nghị Chánh án cho biết nguyên nhân sâu xa của tình trạng này? Phải chăng còn có lý do tâm lý nể nang, né tránh ngại va chạm của một bộ phận thẩm phán toà án cấp sơ thẩm? Giải pháp căn cơ giải quyết tình trạng này là gì?
“Nhất là các vụ án cấp tỉnh, các anh ấy nhiều việc thực sự, cho nên thời gian ra toà hạn chế, nên việc này ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Do vậy mà các vụ án hành chính thường bị chậm", Chánh án Nguyễn Hoà Bình.
Trả lời chất vấn, Chánh án Nguyễn Hoà Bình thẳng thắn thừa nhận “án hành chính hiện nay đang có vấn đề’, đang có rất nhiều tồn tại. Những tồn tại được Chánh án chỉ ra như tỷ lệ xử thấp, huỷ sửa nhiều (có năm lên đến 4%), án hành chính không được thực thi dù đã có bản án rồi nhưng UBND các cấp không thi hành nghiêm túc gây bức xúc cho người dân…
“Những tồn tại này có phải do thẩm phán nể nang hay không? Báo cáo Quốc hội, việc nể nang là có thật, nhưng không phải nhiều”, ông Bình thẳng thắn.
Cũng theo Chánh án, các thẩm phán xét xử các vụ án của UBND cùng cấp có câu chuyện nể nang. “Đấy là có thật, nhưng tỷ lệ không nhiều, tuyệt đại đa số các thẩm phán đều phát huy bản lĩnh, tính chuyên nghiệp và xét xử vụ án hành chính nghiêm túc. Tuy nhiên, việc nể nang cũng có, chứ không phải không có”, ông Bình cho hay.
Theo ông Bình, việc nể nang không phải là nguyên nhân chính dẫn đến việc huỷ, sửa cao. Tỷ lệ huỷ, sửa cao có nguyên nhân chủ yếu như việc cung cấp tài liệu của UBND các cấp cho người dân không đầy đủ.
Riêng án hành chính và án dân sự thì trách nhiệm chuẩn bị hồ sơ thuộc các bên, của bên đi kiện và bên bị kiện. Việc chuẩn bị tài liệu đủ hay không đủ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng xét xử.
“Nếu như các bên chuẩn bị không đủ có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử”, ông Bình cho hay và khẳng định, UBND các cấp thường cung cấp tài liệu rất hạn chế, không đầy đủ nên ảnh hưởng đến chất lượng xét xử.
Chánh án viện dẫn theo quy định, Chủ tịch UBND các cấp khi bị kiện thì phải ra toà, mà nếu có uỷ quyền thì chỉ được uỷ quyền đến cấp phó của mình, không được uỷ quyền sâu hơn.
“Nhất là các vụ án cấp tỉnh, các anh ấy nhiều việc thực sự, cho nên thời gian ra toà hạn chế, việc này ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Do vậy mà các vụ án hành chính thường bị chậm. Sự tham gia đối thoại trước khi xét xử cũng như việc tham gia các phiên toà của các chủ tịch tỉnh còn hạn chế”, ông Bình nói và cho rằng, đây là nguyên nhân chính dẫn đến án hành chính bị huỷ, sửa và chậm khắc phục, chứ không phải nguyên nhân chính là cả nể, mặc dù cả nể là có.
 |
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình |
Về giải pháp, Chánh án cho biết, cùng với việc nâng cao chất lượng xét xử tất cả các loại án, ngành Toà án đã để ra 14 giải pháp nâng cao chất lượng xét xử.
“Nhiệm kỳ trước chúng ta đã đổi mới tố tụng hành chính bằng cách đối với vụ án kiện UBND huyện thì giao cho toà án tỉnh xử. Đối với vụ án của tỉnh thì tỉnh vẫn xử, trong sửa đổi lần này sẽ thành lập toà chuyên trách. Theo đó, vụ án kiện huyện thì do tỉnh xử, vụ án của tỉnh thì do toà chuyên biệt xử", ông Bình cho biết.
Tranh chấp đất đai “không nên đưa hết cho toà án”
Đại biểu Mai Thị Phương Hoa cũng chất vấn: Thời gian gần đây, các vụ án hành chính có xu hướng tăng về số lượng và chủ yếu liên quan đến đất đai, rất phức tạp, trong khi đó dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đang đề xuất đưa hết các tranh chấp đất đai, kể cả trường hợp chưa có sổ đỏ sang toà án giải quyết. Đại biểu chất vấn Chánh án có đánh giá gì về tính khả thi và nguồn lực thực hiện của ngành toà án đối với đề xuất này?
Trả lời câu hỏi này, Chánh án Nguyễn Hoà Bình cho biết, theo dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, đang thảo luận, trong đó có việc tất cả tranh chấp về đất đai thì giao cho toà xử. Luật hiện hành thì người dân có thể kiện ra Uỷ ban, có thể kiện ra toà tuỳ theo lựa chọn.
Theo ông, nếu đưa hết ra toà án thì hạn chế quyền của người dân trong việc lựa chọn (hoặc xử trước toà, hoặc xử hành chính). Việc xử hành chính của người dân tại uỷ ban có cái lợi rất lớn là UBND cấp dưới mà sai thì UBND cấp trên có tài liệu, có khả năng sửa chữa ngay mà không cần phải đưa ra toà. Qua đó vụ án được giải quyết nhanh và có trách nhiệm, không cần phải đi thu thập tài liệu, rất tiện cho người dân.
“Trong xu thế hiện nay thì không nên đưa hết việc này cho toà án”, ông Bình cho hay.
