TPO - Hai trong nhiều khu đất "vàng" của các hợp tác xã (HTX) ngay giữa Thủ đô Hà Nội đang được doanh nghiệp thâu tóm dễ dàng với giá rẻ bằng hình thức hợp tác để xây dựng các dự án cao ốc, đem lại công ăn việc làm, thu nhập cho các xã viên.
Dự án tòa nhà thương mại, văn phòng và căn hộ Hateco Plaza trên lô đất 4A (phường Láng Thượng, quận Đống Đa, Hà Nội) rộng 3.152m2 do Công ty CP Hateco Thăng Long làm chủ đầu tư. 
Trong hàng nghìn m2 đất “vàng” của HTX Thương mại dịch vụ Láng Trung trên địa bàn phường Láng Thượng (quận Đống Đa, Hà Nội), thì lô đất số 4A rộng 3.153 m2 ở mặt phố Chùa Láng được đem ra liên doanh với Cty cổ phần Đầu tư hạ tầng và Công trình kiến trúc Hà Nội (Hateco) xây dựng dự án tổ hợp tòa nhà thương mại-văn phòng và căn hộ Hateco Plaza. 
Việc liên danh bắt đầu để xây dựng Trung tâm thương mại và dịch vụ theo tỷ lệ 35% giá trị sử dụng đất; 65% góp vốn bằng tiền mặt. Theo đó, HTX được chia lợi nhuận theo tỷ lệ góp vốn, được ưu tiên tuyển dụng lao động là con, em của xã viên. Sau đấy, Chủ nhiệm HTX nhiệm kỳ mới đã ký phụ lục hợp đồng thống nhất chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp bằng giá trị sử dụng đất nói trên với đơn giá là 8,5 triệu đồng/m2 (đã bao gồm chi phí GPMB, hỗ trợ HTX và chi phí phát sinh) với tổng số tiền hơn 26 tỷ đồng. 
Đến nay, khi tòa cao ốc đang được chủ đầu tư thi công gần xong tòa nhà trên 30 tầng và rao bán căn hộ với giá trên 30 triệu đồng/m2, thì các xã viên mới giật mình khiếu kiện. Ông Nguyễn Văn Sâm, người đại diện ủy quyền cho bà Đỗ Thị Liên - Xã viên HTX Láng Trung cho hay, nếu có điều khoản bán đứt thì giá bán không thể rẻ như hợp đồng. Bởi theo ông Sâm, giá đất mặt đường Chùa Láng (nơi có dự án trên) đang là 300 triệu/m2. 
Tại Khu đất “vàng” Ao Cây Dừa ở khu vực nút giao Nguyễn Trãi- Khuất Duy Tiến (phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội) với khoảng 5.121 m2 đất thuộc quyền sử dụng lâu dài của 88 xã viên HTX Dịch vụ Khương Đình. Tháng 5/2010, HTX này ký hợp đồng hợp tác đầu tư với liên danh Cty TNHH Bảo Tín Sơn Tùng - Cty Cổ phần kinh doanh phát triển nhà và đô thị Hà Nội số 8 để xây dựng Trung tâm thương mại - chung cư cao cấp. 
Theo hợp đồng hợp tác, HTX là cổ đông có đất, quy ra giá trị góp vốn khoảng 150 tỷ đồng. Bên đối tác có trách nhiệm chuyển đổi mục đích sử dụng đất và hoàn thiện mọi thủ tục, giấy tờ liên quan. Lợi nhuận của xã viên được chia theo tỷ lệ góp vốn bằng đất. Những ai hoàn cảnh khó khăn, hoặc vì dự án quá lâu không có nguyện vọng để tham gia dự án nữa thì được rút vốn. Được biết một số xã viên đã rút vốn với giá tính trung bình 13 triệu đồng/m2. Trong khi, giá thị trường đối với đất mặt đường Khuất Duy Tiến khoảng 200- 250 triệu đồng/m2; còn mặt đường Nguyễn Trãi 250-300 triệu đồng/m2. 
Hiện nay, dự án này đang được quây tôn mang tên mới Sunshine Boulevard của chủ đầu tư mới là Tập Đoàn Sunshine Group. Tuy nhiên, dự án này đang phải dừng xem xét các thủ tục liên quan vì có đơn kiến nghị của 16 hộ dân liền kề cho rằng, dự án này vẽ nhà đất của họ vào khu quy hoạch cây xanh của dự án để mục đích “mượn” nhà dân nhằm nâng 15 tầng cao từ 30 tầng nổi lên 45 tầng nổi+3 tầng hầm. 
“Khi chúng tôi đề nghị cần làm rõ ranh giới giữa đất dự án với nhà dân thì chỉ được trả lời rằng, vì xác định nhà đất của các hộ dân thuộc khu đất Ao Cây Dừa từ trước nên vẫn đưa vào bản vẽ quy hoạch của dự án. Việc lý giải này, chúng tôi không chấp nhận, vì họ muốn mượn nhà dân để đưa vào phạm vi nghiên cứu quy hoạch dự án, họ muốn nâng thêm 15 tầng cao để tăng lợi nhuận ”, một người dân nói. Luật sư Trương Anh Tú, Trưởng Văn phòng Luật sư Trương Anh Tú (Hà Nội) và công sự nhận định: Đất đai của HTX là tài sản có thể giao dịch nếu không nằm trong phần tài sản không chia của HTX. Điều cần làm rõ là việc giao dịch có được bàn bạc, bình đẳng, dân chủ hay không.
Theo luật sư Tú, đất của các HTX luôn là miếng mồi béo bở vì chủ yếu là đất nông nghiệp nhưng lại rất dễ chuyển đổi thành đất ở có giá trị cao. Đây chính là kẽ hở để doanh nghiệp lợi dụng thâu tóm những mảnh “đất vàng” này. “Mô hình HTX hiện nay quản lý rất lỏng lẻo. Nếu không còn hoạt động sản xuất, kinh doanh thì nên giải thể, tài sản chia cho các xã viên đảm bảo tính dân chủ. Còn đất của Nhà nước giao thì có thể xem xét thu hồi lại”, luật sư Tú chia sẻ.
