Có thể thấy nghị luận văn học là phần quan trọng nhất chiếm tới 5 điểm trong bài thi môn Văn THPTQG. Dựa trên đề thi mẫu mà Bộ Giáo dục & Đào tạo công bố năm 2018, chúng ta thấy rằng cấu trúc bài văn nghị luận văn học đã có sự thay đổi rất lớn so với những năm trước cũng như đề thi của năm 2017.
Điểm mới trong đề nghị luận văn học môn Ngữ Văn THPTQG năm nay là có sự xuất hiện của chương trình lớp 11 với nhiều tác phẩm được đưa vào đề thi.
Mặc dù sự xuất hiện của phần kiến thức lớp 11 và 12 trong đề thi môn Văn không còn là mới nhưng các em cần lưu ý cấu trúc đề thi năm nay sẽ không còn là đề so sánh như các năm trước đây.
Đối với đề thi các năm trước, lượng kiến thức lớp 11 và 12 xuất hiện trong đề so sánh là 50 – 50. Ví dụ: “Trình bày cảm nhận về hai đoạn thơ, hai nhận vật, hai chi tiết…”.
Chính đặc điểm này sẽ chi phối cấu trúc bài làm văn của các em. Cụ thể, các em lần lượt đi từ phân tích đơn vị kiến thức thứ nhất đến đơn vị kiến thức thứ 2 và cuối cùng là đi so sánh, rút ra kết luận, lí giải nguyên nhân.
Năm nay, nếu các em quan sát kỹ đề thi mẫu của Bộ Giáo dục & Đào tạo có thể dễ dàng nhận ra trong cấu trúc bài nghị luận văn học đơn vị kiến thức lớp 12 vẫn là chủ đạo, nhưng có thêm câu hỏi phụ (yêu cầu có sự liên tưởng đến kiến thức lớp 11).
Tất nhiên câu hỏi đã có liên tưởng thì sẽ có cơ chế so sánh để tìm ra điểm tương đồng, khác biệt, nhưng tương đồng, khác biệt ở đây không phải để thấy rõ hai đối tượng, mà để làm nổi bật được đối tượng đơn vị kiến thức thứ nhất trong chương trình ở lớp 12 được hiện hữu trong đề bài như là một yêu cầu nghị luận cơ bản.
Lưu ý cần nhớ khi làm bài nghị luận văn học THPTQG năm nay
Thời gian để làm bài nghị luận văn học là từ 60 – 70 phút/120 phút. Chính vì vậy khi làm bài nghị luận văn học, yêu cầu đầu tiên là các em đọc thật kỹ để xác định được yêu cầu, nội dung cơ bản cần nghị luận là gì? Phần liên tưởng đề cập đến ở mức độ và góc độ nào để viết cho vừa phải đúng mức và không bị lạc đề.
