Trình bày Dự thảo báo cáo Kết quả giám sát về “Tình hình oan, sai trong việc áp dụng pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật”, ông Đỗ Văn Đương, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho hay, qua giám sát cho thấy vẫn còn tình trạng bồi thường chậm.
Trong nhiều trường hợp người bị oan chưa được tạo điều kiện về thủ tục, xác nhận giấy tờ làm căn cứ yêu cầu bồi thường. Có vụ đã kéo dài nhiều năm nhưng chưa được giải quyết như các vụ: ông Phan Vă Lá (Long An) đã 21 năm làm “bị can”; Vụ Lương Ngọc Phi (Thái Bình) đã hơn 9 năm có kết luận bị oan…
Theo báo cáo giám sát, nguyên nhân chậm bồi thường do các cơ quan tố tụng đùn đẩy trách nhiệm, việc lập hồ sơ bồi thường không chặt chẽ, kinh phí cấp bồi thường còn chậm, thủ tục rườm rà, phức tạp… Do đó, Đoàn giám sát kiến nghị sửa đổi một số quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người bị oan, việc bồi thường nhanh chóng, kịp thời.
Đoàn giám sát cũng kiến nghị trong năm 2015, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án có liên quan trong phạm vi trách nhiệm và thẩm quyền phải giải quyết bồi thường dứt điểm vụ ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang), Vụ ông Phan Văn Lá (Long An), Vụ ông Lương Ngọc Phi (Thái Bình) và các trường hợp bị oan khác có đơn yêu cầu bồi thường trước ngày 1/1/2015.
Ngoài ra, Đoàn giám sát cũng kiến nghị các cơ quan tư pháp Trung ương khẩn trương xem xét và có biện pháp phù hợp theo quy định pháp luật để giải quyết dứt điểm 3 vụ án đặc biệt nghiêm trọng đang có đơn kêu oan mà dư luận quan tâm, gồm:
Thứ nhất: Vụ án Hồ Duy Hải (Long An) bị kết án tử hình về “Tội giết người” và “tội cướp tài sản” để làm rõ vị trí, vai trò của bị án trong tội giết người.
Thứ hai: Vụ Nguyễn Văn Chưởng (Hải Phòng) bị kết án tử hình về “Tội giết người” và “tội cướp tài sản” để làm rõ vị trí, vai trò của bị án trong tội giết người.
Thứ ba: Vụ Vi Văn Phương (Bắc Giang) bị kết án tử hình về “Tội giết người” để làm rõ động cơ gây án và loại bỏ những mâu thuẫn trong hồ sơ vụ án, bảo đảm không oan và quyết định hình phạt đúng.
Đoàn giám sát cũng kiến nghị giao cho Cơ quan điều tra Bộ Công an trực tiếp điều tra tất cả các vụ án mà Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao xét xử giám đốc tuyên hủy bản án đã có hiệu lực pháp luật kết án chung thân hoặc tử hình đối với bị cáo để điều tra lại.
Trong đó khẩn trương kết thúc điều tra để đưa ra truy tố, xét xử lại đối với 3 vụ là: Vụ Huỳnh Văn Nén (Bình Thuận), vụ Hàn Đức Long (Bắc Giang) và vụ Đỗ Minh Đức (Hải Phòng).
