Trước đó, UBND tỉnh Nghệ An đã ban bố Công văn số 5290, ngày 28/7/2014 về việc “chung tay góp sức hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ các sản phẩm bia sản xuất trên địa bàn tỉnh”. Đây là văn bản tạo ra nhiều ý kiến trái chiều và phần lớn ý kiến cho rằng, đó là nội dung không đúng luật.
Ngay sau đó, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Cục Kiểm tra) đã vào cuộc, chủ trì cuộc họp với đại diện Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương) để xem xét tính hợp pháp của văn bản nói trên.
Theo đó, về hình thức, Bộ Tư pháp khẳng định, Công văn 5290 là văn bản chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh nhằm “hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ” và “ổn định thị trường, đẩy mạnh tiêu thụ các sản phẩm sản xuất trong tỉnh” (bia).
Tuy nhiên, nội dung công văn lại đưa ra một số quy định mang tính quy phạm pháp luật, yêu cầu các Sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND huyện, thành phố, thị xã trên địa bàn tỉnh phải “ưu tiên” dùng, giới thiệu, “quan tâm”, “tạo điều kiện thuận lợi về địa điềm kinh doanh”, “hỗ trợ thị trường” cho nhà sản xuất tiêu thụ các sản phẩm bia sản xuất trong tỉnh; “tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc chấp hành thuế các đại lý, nhà hàng sử dụng các loại bia không sản xuất trên địa bàn tỉnh”.
Với cách thức thể hiện này, Cục Kiểm tra cho rằng, khi đối chiếu với hệ thống văn bản pháp luật (luật) hiện hành, những nội dung nêu trong văn bản hành chính là chưa phù hợp về hình thức văn bản.
Về nội dung, theo đánh giá của Cục Kiểm tra, đây là văn bản chỉ đạo không có căn cứ pháp lý của UBND tỉnh Nghệ An. Hơn nữa, những nội dung chỉ đạo này đã tạo ra sự “phân biệt đối xử”, “bất bình đẳng” giữa các doanh nghiệp sản xuất bia ở Việt Nam, trái với quy định tại khoản 2 Điều 51 Hiến pháp 2013: “Các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật”; Điều 10 Luật Thương mại: “Thương nhân thuộc mọi thành phần kinh tế bình đẳng trước pháp luật trong hoạt động thương mại” và đặc biệt là Điều 6 Luật Cạnh tranh “Cơ quan quản lý nhà nước không được thực hiện những hành vi sau đây để cản trở cạnh tranh trên thị trường: 1. Buộc doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, cá nhân phải mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ với doanh nghiệp được cơ quan này chỉ định…; 2. Phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp …”.
Như vậy, sau khi phân tích, Cục Kiểm tra khẳng định, UBND tỉnh Nghệ An đưa ra chỉ đạo nêu trên là chưa phù hợp với quy định của pháp luật, sẽ tạo ra hình ảnh và môi trường đầu tư, kinh doanh không bình đẳng, tạo ra lợi ích cục bộ, địa phương. “Những nội dung này cần phải được xem xét xử lý kịp thời, tránh tạo ra tiền lệ không tốt nếu nhiều địa phương cũng có chủ trương tương tự” – văn bản kiến nghị của Cục Kiểm tra có đoạn.
Sau khi phân tích những sai sót của Công văn 5290, Cục Kiểm tra đề nghị phía UBND tỉnh Nghệ An tự kiểm tra, hủy bỏ nội dung chưa phù hợp theo luật định.
Nội dung Công văn 5290
Theo công văn, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, đoàn thể và địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các đơn vị trực thuộc, cán bộ, công chức, viên chức và người dân đồng hành cùng doanh nghiệp bằng việc ưu tiên dùng các sản phẩm đồ uống sản xuất trong tỉnh như bia Sài Gòn, bia Hà Nội…
Trong các cuộc hội nghị, hội thảo, tiếp khách có sử dụng ngân sách theo quy định được sử dụng đồ uống, phải ưu tiên dùng các sản phẩm đồ uống (bia) sản xuất trong tỉnh. Văn bản nói trên đã giao các cơ quan khối tuyên truyền, các đoàn thể chính trị xã hội, các hội doanh nghiệp, tích cực vận động các đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh nhà hàng, khách sạn ưu tiên giới thiệu, mời gọi và khuyến khích khách hàng sử dụng các sản phẩm bia sản xuất trong tỉnh nhằm quảng bá sản phẩm của nhà sản xuất đến với khách hàng, du khách.
