Hàng ngày đọc báo, nghe kể về rau bẩn, chị Lan Phương (Đống Đa, Hà Nội) thấy rất lo lắng vì gia đình có cả người già, trẻ nhỏ. Mẹ chị rất nhạy cảm với thực phẩm không sạch, có lần bà bị ngộ độc đi cấp cứu vì ăn rau cải ngọt mua ở chợ.
Nhiều nhà trong ngõ cũng có vườn sân thượng, nhưng đa số chỉ có 10-15 thùng xốp trồng vài loại rau.
Chị Phương quyết tâm phải làm một khu vườn quy củ vừa gọn gàng, vừa xanh mướt để "nhà ăn thừa, cho cả hàng xóm, họ hàng". Nhà chị có khoảng sân thượng rộng 55 m2, nếu trừ phần cầu thang lên xuống, két nước, ô kính giếng trời cũng còn hơn 40 m2.
Chị mua 6 kệ trồng rau cao 1,2m, mỗi kệ đặt được 12 khay rau cả 2 tầng. Tổng chi phí cả kệ, chậu, đất, phân bón giá 15 triệu đồng. Khi thợ lắp đặt xong, nhìn hàng kệ thẳng đều tăm tắp, chị hình dung tới ngày hái rau mỏi tay.
Chị Phương lập tức bắt tay vào việc gieo hạt, chị cũng ngâm trước với nước ấm để hạt mau nảy mầm. Sau một tuần, cây con bắt đầu nhú nhưng lớn rất chậm. Hai tháng trôi qua, các cây vẫn èo uột dù đất trồng là đất sạch, đã có sẵn nhiều chất dinh dưỡng.
Tham khảo trên mạng, chị phát hiện cây bị thiếu nắng do sân thượng làm mái tôn che nắng. Nghe vợ năn nỉ suốt mấy ngày đêm, ông xã đành dành hai ngày cuối tuần trông thợ tới thay mái tôn thành mái nhựa trong, hết thêm 5 triệu.
Thay xong phần mái, chị Lan đã chi hết 20 triệu cho vườn rau. Dù làm mái nhựa trong cho ánh nắng chiếu qua phần nào nhưng cây vẫn thiếu sáng nên không phát triển mạnh được. Các khay rau ở tầng dưới còn yếu ớt hơn nhiều.
Cả nhà ai cũng bận rộn và ngại leo lên sân thượng tầng 5 nên chỉ có mình chị cặm cụi trồng, chăm sóc. Tới khi rau được khoảng một gang tay thì gia đình đi nghỉ mát. Chị nhờ một cô cháu tới trông nhà và tưới cây giúp. Một tuần sau về nhà, chủ vườn xót xa khi nhìn vườn rau úa vàng do người cháu lúc nhớ, lúc quên tưới nước. Chị Lan Phương phải trồng lại hầu hết các khay rau.
Tới đợt thứ 2, chị nghe lời bạn mua đất phù sa sông Hồng về tự trộn với trấu, phân trùn quế. Cây lên có vẻ tốt hơn nhưng lại nảy sinh nhiều loại sâu bệnh. Tự mày mò đủ loại thuốc tự chế để diệt sâu, lứa rau cải nhà chị vẫn ngoằn nghoèo sâu vẽ bùa.
Được nửa năm, chị Phương quá mệt mỏi với việc hàng ngày đi làm, sáng phải dậy sớm lên vườn tưới nước, tối phải bắt sâu mà thành quả không tới đâu.
Nhưng sợ chồng cười, chị vẫn cố gắng lay lắt duy trì cho tới khi thu hoạch được một ít rau nấu canh cho cả nhà. Hết bữa cơm, đĩa rau gần như còn nguyên, mỗi người chỉ ăn vài cọng vì rau muống trồng cạn cứng đơ, chát do thiếu mưa nắng. Mái lợp trong suốt bắt đầu bị bẩn, ngả màu ố do hứng mưa nắng lâu ngày.
Chị phải đem cho toàn bộ số khay, kệ kèm theo những túi phân bón, bao trấu mua sẵn mà chưa kịp dùng.
Kỹ sư nông nghiệp Nguyễn Trung chia sẻ, gia đình chị Phương có ưu điểm đã làm quy củ ngay từ đầu, dùng kệ cao tránh nước đọng mái, vườn bố trí gọn gàng sẽ giúp việc chăm sóc thuận tiện.
Tuy nhiên, chị Phương đã mắc một số lỗi sai cơ bản sau khiến việc trồng rau thất bại:
- Không cho cây tiếp xúc nhiều với mưa nắng nên rau bị đắng chát, yếu ớt.
- Tự trộn đất nhưng không phơi khô, trộn vôi nên để mầm sâu bệnh phát triển.
- Không tham khảo kỹ trước nhưng đã làm vườn quy mô khá rộng nên không lường hết được các khó khăn, dễ nản.
Kỹ sư Trung đưa ra một số tư vấn để làm vườn hiệu quả:
- Việc trồng rau sẽ tốn khoảng một thời gian nhất định, tùy diện tích vườn. Như nhà chị Phương, thời gian tưới và chăm sẽ vào khoảng một tiếng một ngày. Bởi vậy, nếu không thu xếp được thời gian và có sự kiên trì, bạn nên cân nhắc kỹ trước khi đầu tư làm vườn.
- Vườn sân thượng không nên làm mái che vì rau có mưa nắng mới ngon ngọt. Gia chủ có thể làm giàn, mắc lưới đen để che khi trời nắng gắt hoặc mưa to.
- Nếu gia đình bận rộn, hay đi vắng nên có hệ thống tưới nước tự động, tưới nhỏ giọt.
- Trồng cây trên sân thượng có nhiều điểm khác trồng dưới mặt đất như lượng đất ít nên phải tưới nước, bón phân đầy đủ.
- Chủ vườn phải tìm hiểu đặc tính của từng loại cây để có lựa chọn thời điểm gieo hạt, khu vực trồng (nhiều nắng, bóng mát), cách chăm, bón phân, phòng trừ sâu bệnh.
