Như Tiền Phong đã thông tin, phiên tòa sơ thẩm xử vụ 4 thanh niên giật mũ nón của nữ sinh ngày 3/4/2014, TAND huyện Tiên Lãng đã tuyên phạt các bị cáo Vũ Văn Thành 36 tháng tù, Nguyễn Bá Thịnh 22 tháng tù, Vũ Thanh Hùng và Vũ Văn Lộc cùng mức 18 tháng tù. Ba bị cáo tuổi vị thành niên đang được tại ngoại là Thịnh, Hùng, Lộc đã kháng cáo xin hưởng án treo, riêng Thành đang bị giam giữ không kháng cáo.
Bị hại: “Chỉ là trò trêu đùa sao lại bị bắt”?
Chúng tôi tìm về nhà cháu Trịnh Thu Hà (một trong hai bị hại trong vụ án cướp mũ) ở thôn Lộc Trù (xã Tiên Thắng, huyện Tiên Lãng) vào một chiều hè cuối tháng 5. Cháu Hà cho biết sáng 23/9/2013, sau khi bị nhóm Thành, Lộc, Hùng, Thịnh đi xe máy giật mũ do nghĩ là trò đùa và chiếc mũ không đáng giá nên cháu đi học tiếp, không trình báo gì cả.
“Mấy hôm sau, cháu đang ngồi học thì có hai chú công an đến trường đi từng lớp hỏi xem có ai bị giật mũ không. Khi đến lớp cháu, cháu nói có bị giật chiếc mũ vải thế là các chú ấy đưa cháu tới văn phòng trường để làm việc”-Hà kể.
Tại đây, cán bộ công an ghi lời khai, nói Hà làm tường trình. Mấy hôm sau, công an tiếp tục tới trường yêu cầu Hà tới văn phòng trường làm việc. Hà và Vũ Thị Ngọc Anh, nữ sinh khối 12 bị giật nón cùng viết tường trình sự việc theo yêu cầu của công an. Mấy hôm sau, hai nữ sinh mới hay chuyện bốn thanh niên trêu đùa giật mũ, nón của mình đã bị công an bắt về hành vi cướp giật tài sản. “Cháu rất bất ngờ, chỉ là trò trêu đùa mà cũng bị bắt. Biết như vậy thì cháu chẳng khai báo mất mũ làm gì”-Hà nói.
Đơn của bị hại xin cho "kẻ cướp"
Anh Trịnh Văn Nghìn (bố cháu Hà), công an viên xã Tiên Thắng, cho biết sau khi tòa xử tù 4 bị cáo cướp mũ của con mình, anh đã gửi đơn xin giảm nhẹ cho các cháu. “Cái mũ không đáng giá, hơn nữa chỉ là trò đùa mà bắt các cháu đi tù, tôi thấy bất nhẫn quá”-anh Nghìn nói. Theo anh Nghìn, mới đây khi biết 3 cháu Lộc, Hùng, Thịnh kháng cáo còn bị cáo Thành đang bị giam không kháng cáo, anh lại tiếp tục làm đơn xin giảm nhẹ cho riêng Thành. Tòa đã có văn bản thông báo về việc kháng cáo theo trình tự phúc thẩm cho gia đình anh.
Trước việc bị hại nhiều lần xin giảm nhẹ cho “kẻ cướp” và dư luận cho rằng mức án tù dành cho các bị cáo vị thành niên phạm tội chỉ vì trò trêu đùa là quá nặng, bà Hoàng Thị Toan, Chánh án TAND huyện Tiên Lãng cho biết bản án sơ thẩm có kháng cáo nên việc đánh giá đúng sai, nặng nhẹ thế nào phải chờ phiên phúc thẩm của tòa thành phố. “Dư luận là dư luận, còn tòa xử phải căn cứ theo quy định của pháp luật”-bà Toan nói.
Không nhất thiết phải xử tù
Trước đó, trong phiên sơ thẩm ngày 3/4/2014, Trung tâm trợ giúp pháp lý (Sở Tư pháp TP Hải Phòng) đã cử 2 trợ giúp viên bảo vệ quyền lợi cho 3 cháu ở tuổi vị thành niên là Lộc, Hùng, Thịnh. Tại tòa, các trợ giúp viên phân tích các cháu phạm tội vai trò mờ nhạt, gia đình đã xin lỗi và khắc phục hậu quả với bị hại đề nghị tòa cho các cháu hưởng án treo. Tuy nhiên, tòa cho rằng hành vi của các bị cáo là nghiêm trọng, không đủ cơ sở cho hưởng án treo.
Theo bà Đào Thị Mai, Giám đốc Trung tâm, dù cả bị cáo, bị hại cho rằng việc giật mũ nón chỉ là trêu đùa nhưng hồ sơ vụ án thể hiện các cháu có ý định chiếm đoạt. Các cháu sử dụng xe máy tiếp cận, giật mũ rồi tẩu thoát nên hành vi đó đã cấu thành tội danh chiếm đoạt bởi tội này không căn cứ vào giá trị tài sản cũng như mục đích sử dụng.
Nhận định về bản án của TAND huyện Tiên Lãng đối với các bị cáo vụ cướp mũ, bà Đào Thị Mai, Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý cho rằng các cháu còn ở tuổi vị thành niên thiếu hiểu biết nên tòa có thể vận dụng tối đa quy định để cho các cháu được hưởng án treo chứ không nhất thiết phải xử tù.
Tuy nhiên, bà Mai cho rằng nếu tòa áp dụng triệt để quy định của pháp luật đối với người chưa thành niên thì có thể cho các cháu được hưởng án treo. “Không phải bỗng dưng mà Bộ luật Hình sự lại xây dựng hẳn chương 10 quy định về người chưa thành niên phạm tội”-bà Mai nói.
Theo đó, điều 69 Bộ luật Hình sự quy định về xử lý hình sự với người chưa thành niên thể hiện rõ quan điểm giáo dục, giúp đỡ để các cháu sửa chữa trở thành người tốt chứ không đặt mục tiêu trừng phạt lên hàng đầu.
Việc trừng phạt chỉ áp dụng với người chưa thành niên có nhân thân xấu, tái phạm nhiều lần, hành vi gây nguy hiểm cho xã hội. Còn các bị cáo trong vụ cướp mũ chỉ xuất phát từ việc trêu đùa, chưa phạm tội lần nào, có 2 cháu đang đi học nên pháp luật cần khoan hồng, cho các cháu hưởng án treo để tiếp tục được đi học trở thành người có ích.
Bà Mai nhận định tòa xử tù các cháu là đóng cánh cửa tương lai của chúng bởi vào tù khả năng thất học khó tránh khỏi. Hơn nữa, trong môi trường nhà tù, các cháu tiếp xúc nhiều với đối tượng phạm tội, xa gia đình nên tâm sinh lý rất dễ phát triển lệch lạc.
“Cho các cháu cải tạo ngoài xã hội, được tiếp tục đến trường có người thân, bạn bè giúp đỡ chắc chắn các cháu có cơ hội phấn đấu trở thành người tốt hơn là ở trong song sắt nhà tù” - bà Đào Thị Mai nói.