Phát biểu khai mạc Đại hội, ông Thuận Hữu, Chủ tịch HNBVN nhấn mạnh, Đại hội lần này sẽ nghiêm túc đánh giá hoạt động của Hội trong 5 năm qua để phân tích đánh giá về những thành tựu, cũng chỉ ra những hạn chế yếu kém cần phải khắc phục.
Trình bày báo cáo chính trị của Ban chấp hành HNBVN khóa IX, Phó Chủ tịch HNBVN Hà Minh Huệ cho biết, trong nhiệm kỳ 2010- 2015, báo chí và đội ngũ người làm báo phát triển mạnh mẽ về cả số lượng, chất lượng.
Báo chí đã đi đầu trong tuyên truyền đường lối, chủ trương chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đấu tranh phản bác những thông tin, quan điểm sai trái. Báo chí cũng là một trong những lực lượng tích cực trong cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng. Nhiều vụ việc tiêu cực tham nhũng đã được báo chí phản ánh, đưa ra ánh sáng.
Tuy nhiên, Báo cáo cũng chỉ ra rằng, công tác lãnh đạo, quản lý của một số cơ quan báo chí còn nhiều hạn chế bất cập, chưa chủ động dự báo, định hướng thông tin trước các sự việc phức tạp, nhạy cảm. Một số đơn vị, cá nhân thiếu nhạy bén chính trị, chưa làm tốt chức năng giáo dục tư tưởng, chính trị, văn hóa, chưa thực hiện tốt tôn chỉ mục đích, đối tượng phục vụ chính.
Đặc biệt, thông tin trên một số báo điện tử, trang thông tin còn thiếu chính xác, thiếu tính văn hóa, nhân văn, sa đà giật gân, câu khách. Trong năm 2014, Hội đã rà soát, chấn chỉnh, xử lý nhiều trường hợp vi phạm. Trong đó đã tiến hành giải thể 27 chi hội, xóa tên 371 hội viên.
Báo cáo cũng chỉ ra một thực tế là mạng xã hội đã và đang tạo nên một loại hình truyền thông phi chính thống, tác động ngày càng mạnh đến dư luận xã hội. Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí phải nhận rõ, để “tranh giành” công chúng, hạn chế mặt trái và ảnh hưởng tiêu cực.
Theo kế hoạch, trong ngày 8/8 Đại hội sẽ họp nội bộ; ngày 9/8 Đại hội chính thức diễn ra tại Cung Văn hóa Hữu nghị Hà Nội, sẽ được truyền hình trực tiếp trên Đài truyền hình Việt Nam.
