Xin trân trọng giới thiệu bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Lễ đón Bằng của UNESCO vinh danh Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Thưa bà Ca thơ rin Mu lơ – Ma rin (Katherine Muller-Marin), Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội,
Thưa quý vị đại biểu,
Thưa các nghệ sĩ - nghệ nhân,
Thưa đồng bào, đồng chí thân mến,
Trong không khí vui tươi, phấn khởi mừng Đảng, mừng Xuân và Tết cổ truyền của dân tộc, hôm nay tại Thành phố mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, chúng ta long trọng tổ chức Lễ đón nhận Bằng vinh danh Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại do Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) trao tặng.
Thay mặt Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tôi xin chia sẻ niềm vui, niềm tự hào to lớn này cùng các nghệ sĩ - nghệ nhân, đồng chí đồng bào ta và bạn bè quốc tế. Tôi hoan nghênh bà Ca thơ rin Mu lơ - Ma rin, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội đã đến dự buổi Lễ trọng thể hôm nay. Nhân dịp Xuân mới Giáp Ngọ, Tôi thân ái gửi tới các vị đại biểu, các vị khách quý cùng toàn thể đồng chí, đồng bào lời thăm hỏi thân thiết và lời chúc tốt đẹp nhất.
Thưa quý vị đại biểu. Thưa đồng bào, đồng chí,
Trong suốt chặng đường lịch sử dựng nước và giữ nước, các thế hệ người Việt Nam ta đã không ngừng xây dựng, bồi đắp, hun đúc một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng và giàu bản sắc dân tộc. Thành quả sáng tạo, giữ gìn, trao truyền của cha ông đã để lại cho chúng ta một kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đồ sộ - phong phú [1].
Trong kho tàng di sản quý báu đó có Đờn ca tài tử Nam Bộ - một loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo được sáng tạo dựa trên dòng nhạc lễ, nhã nhạc cung đình và những giai điệu ngọt ngào sâu lắng của dân ca miền Trung và miền Nam.
Đây là loại hình nghệ thuật đặc trưng của Vùng miệt vườn sông nước Nam Bộ, là sự kết hợp hòa quyện - đặc sắc giữa tiếng đờn, lời ca và điệu diễn, vừa phản ánh tinh hoa văn hóa ngàn năm văn hiến của dân tộc ta vừa mang những nét đặc sắc của người dân phương Nam - cần cù, bình dị, chân thành, phóng khoáng, nghĩa hiệp, can trường nhưng rất đỗi nhân văn của những người con “Từ độ mang gươm đi mở cõi. Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long”[2].
Thưa quý vị,
Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ không chỉ có vai trò đặc biệt trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Nam Bộ mà còn góp phần quan trọng làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của cả dân tộc Việt Nam. Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là gạch nối giữa văn hóa bác học và văn hóa dân gian, giữa nghệ thuật truyền thống từ ngàn xưa với nghệ thuật của ngày mai và đã góp phần tạo nên sự giao lưu cần thiết, đa dạng của văn hóa dân tộc và văn hóa nhân loại.
Việc UNESCO vinh danh Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại thể hiện sự trân trọng của quốc tế đối với loại hình nghệ thuật đặc sắc này của Việt Nam. Đây không chỉ là niềm tự hào của đồng bào Nam Bộ, của người Việt Nam chúng ta mà còn góp phần thiết thực vào việc giữ gìn sự đa dạng các biểu đạt văn hóa trong kho tàng văn hóa thế giới. Đồng thời cũng là một minh chứng sống động về sức sống, sức lan tỏa của văn hoá truyền thống Việt Nam trong dòng chảy hội nhập của văn hóa thế giới; làm cho bạn bè quốc tế hiểu nhiều hơn với sự ngưỡng mộ về một vùng Đất không chỉ anh dũng kiên cường trong đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn là một vùng quê trù phú - lúa thơm trái ngọt, một vùng sông nước mênh mang luôn đồng vọng tiếng đờn lời ca sâu nặng nghĩa tình.
Tôi nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương lãnh đạo Thành ủy, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các nghệ sĩ - nghệ nhân và nhân dân các địa phương và bà con ta ở nước ngoài đã gìn giữ và phát triển Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ với nhiều phong trào, nhiều hình thức hoạt động, giao lưu phong phú, hiệu quả. Tôi đánh giá cao những nỗ lực của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các địa phương, các nhà nghiên cứu, các cán bộ quản lý, các tổ chức trong nước và quốc tế đã đóng góp tích cực cho sự nghiệp bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của Việt Nam - của nhân loại, trong đó có Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ.
Thưa quý vị đại biểu. Thưa đồng bào, đồng chí,
Văn hóa Việt Nam - cội nguồn sức mạnh dân tộc, sức mạnh nội sinh, là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc là một nhiệm vụ then chốt trong Chiến lược phát triển văn hóa. Trong những năm qua, chúng ta đã chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa nhằm giữ gìn cốt cách, tâm hồn, bản lĩnh Việt Nam, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
Trong buổi lễ trọng thể hôm nay, Tôi yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cơ quan liên quan, các Đảng bộ, Chính quyền cùng các nghệ sĩ - nghệ nhân và đồng bào ta, nhất là các địa phương quê hương của Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, với tất cả tình cảm và trách nhiệm hãy hợp tác chặt chẽ, triển khai có hiệu quả Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị đối với Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ; để Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ - một loại hình nghệ thuật độc đáo vừa mang tính dân gian vừa mang tính bác học - luôn được bảo tồn và phát triển sáng tạo, luôn có vị trí xứng đáng trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào miền Nam, của nhân dân Việt Nam và của nhân loại.
Thay mặt Chính phủ và nhân dân Việt Nam, tôi trân trọng cảm ơn và mong tiếp tục nhận được sự giúp đỡ và hợp tác chặt chẽ của UNESCO và các tổ chức quốc tế trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và trong bảo tồn di sản văn hóa nói riêng.
Thưa quý vị đại biểu. Thưa đồng bào, đồng chí,
Đất nước ta, dân tộc ta đang sống trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Chúng ta càng phải giữ gìn, vun đắp và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp mà ông cha ta đã bằng cả mồ hôi, nước mắt và máu xương để dựng xây và trao truyền lại. Cần có nhiều hình thức thiết thực, sinh động để những giá trị văn hóa vô cùng quý giá ấy thấm sâu vào tư duy, tình cảm của mỗi người. Người Việt Nam ta, dù ở miền xuôi hay miền ngược, trong Nam hay ngoài Bắc, dù ở trong nước hay đang làm ăn, sinh sống học tập ở nước ngoài đều mang trong mình dòng máu Lạc Hồng, đều luôn luôn hướng về cội nguồn, chung sức đồng lòng dựng xây non sông đất nước; chúng ta hãy cùng nhau gìn giữ và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Để nền Văn Hiến Việt Nam rạng danh muôn thuở. Để tinh hoa văn hóa Việt Nam hòa quyện, tỏa sáng cùng tinh hoa văn hóa nhân loại.
Xin chúc quý vị đại biểu, các vị khách quý và đồng bào, đồng chí sức khỏe, hạnh phúc, thành đạt.
Xin cảm ơn.
[1] Đến nay, Việt Nam đã có 18 Di sản văn hóa và Di sản thiên nhiên thế giới. Trong đó có 08 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa đại diện của nhân loại và được bảo vệ ở cấp độ quốc tế.
[2] Bài thơ “Nhớ Bắc” năm 1946 của Huỳnh Văn Nghệ (1914-1977), Anh hùng LLVTND. “Ai về xứ Bắc ta đi với. Thăm lại non sông giống Lạc Hồng. Từ độ mang gươm đi mở cõi. Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long”.
