Tình cờ hôm ấy có việc chạy vào đường tránh 9D Đông Hà, mắt tôi chạm phải tấm bảng to là lạ dựng mé đường “Khuôn viên chôn cất thai nhi không thu phí”, kèm 3 số điện thoại di động, để liên lạc cùng địa chỉ liên hệ “Anh Tem”. Tò mò, dừng xe máy, tôi rút điện thoại bấm số 0945750194… Thì ra, Tem là tên gọi thân mật ở nhà của người thân ở Xóm Biền nay là khu phố 1, phường Đông Thanh-nơi Võ Hữu Hạnh đang “ở rể”. Và Hạnh dùng tên Tem tại nơi chôn cất thai nhi miễn phí ngõ hầu những ai có nhu cầu gửi gắm sẽ thấy anh gần gũi như người nhà…
Chủ nhân của khuôn viên chôn cất thai nhi không thu phí là 3 chàng trai Võ Hữu Hạnh tức Tem, Hoàng Văn Hạ đều sinh năm 1983 ở phường 2 và Hoàng Chung (SN 1981, phường 1), cùng TP Đông Hà. Họ là bạn bè thân, làm nghề buôn bán tự do. Tem bảo, bọn em thường gặp nhau ở quán cà phê, bàn bạc cách làm ăn hoặc trò chuyện vu vơ, rồi đến một ngày em đưa ra ý tưởng làm nơi chôn cất thai nhi.
Tem nói với Hạ và Chung, “tao đi nhiều nơi thấy ở gần bệnh viện trung tâm hay ở các thành phố thường có khuôn viên chôn cất thai nhi. Ở đây thì không thấy, đôi lúc lại nghe thông tin có hài nhi bị bỏ rơi rất tội, tại răng bọn miềng không góp tay chung lưng mần cái việc thiện ni hè?”. Nghe Tem nói có lý, đôi bạn Hạ và Chung gật đầu liền. “Sướng quá, em về tâm sự với vợ. Lúc đầu vợ không đồng ý bởi cho rằng đầu em… có vấn đề. Rồi với chiến thuật “mưa dầm, thấm đất”, vợ em OK và cô ấy-Hồ Thị Ánh Dương, chính là người bỏ kinh phí và nhiệt tình động viên 3 đứa em mở khuôn viên chôn cất thai nhi không thu phí đầu tiên ở tỉnh Quảng Trị ni đó”, Tem kể.
Tem (ở giữa) và 2 bạn Hạ, Chung chăm sóc cho các phần mộ ở khuôn viên chôn cất thai nhi không thu phí. Được 2 người bạn và vợ ủng hộ, Tem bắt đầu đi tìm khu đất phù hợp. Đất ở xa khu dân cư thì trong tầm tay nhưng chắc chắn sẽ ít người biết đến và tìm đến, nên 3 người lần tìm đất ở gần bệnh viện, các trường đại học và cao đẳng. Sau một thời gian, 3 chàng trai đã tìm được miếng đất ở ngay đường 9D. Nơi đây thuộc nghĩa trang phường 2 của dân làng Điếu Ngao. Nghe 3 chàng trai bày tỏ nguyện vọng xin đất làm việc thiện, xây nơi chôn cất thai nhi, dân làng rất ưng bụng…
Thế là tháng 10 âm lịch Đinh Dậu (2017), sau lễ cúng đơn giản, Tem và Hạ, Chung cùng thằng em kết nghĩa trợ giúp tên Dương xắn tay vào cuộc. Họ dùng máy móc, cùng công nhân hạ độ cao khu đất bằng với mặt đường. Tiếp đó, họ thuê thợ xây đến làm móng, xây hàng rào quanh khu đất. Rồi họ huy động thêm bạn bè cùng làm.
Dù không chuyên, nhưng làm từ thiện nên rất nhiều người góp tay hưởng ứng. Đầu năm 2018, khu đất thành hình của một nơi chôn cất thai nhi, dẫu chưa hoàn thành và chưa được khang trang song được đưa vào sử dụng bởi “có người đến nhờ” như Tem nói. Tem bảo: “Nhiều cặp vợ chồng, phụ nữ đơn thân… vì hoàn cảnh đã tìm đến bọn em, xin được chôn cất thai nhi ở nơi này. Dù chưa hoàn thành, cũng phải đưa vào sử dụng, rồi sẽ hoàn thiện sau”.
… Bữa thượng tuần tháng 10, tôi ghé khuôn viên chôn cất thai nhi thắp nhang, đã thấy 60 phần mộ nằm ở đây. Mỗi tuần vài lần, 3 chàng trai thay nhau đến hương khói, kiểm tra tình hình, vệ sinh khuôn viên. 60 ngôi mộ này là 60 hài nhi kém số được đánh thứ tự và có sổ ghi thông tin cụ thể nơi phát hiện, nơi nhận hoặc số điện thoại của người đưa đến với mục đích phòng trường hợp sau này người nhà đến nhận và xin lại.
Tem bảo, mỗi hài nhi đến với khuôn viên chôn cất này là cả một câu chuyện dài. Có người đưa hài nhi đến, đặt ở tấm bảng trước khuôn viên chôn cất rồi gọi điện thoại nhờ. Có người bởi duyên do ngặt nghèo hoàn cảnh này nọ buộc lòng phải thông qua người khác để thông tin vị trí nơi có hài nhi bỏ rơi.
Thuận lợi nhất là các hài nhi được đưa đến tận nơi chôn cất, hoặc nhận được điện thoại đến nhờ vả. Lúc đó, bất kể thời gian ngày đêm hay mưa nắng, dù gần ở Đông Hà, Gio Linh, Triệu Phong hay nơi xa Khe Sanh, Lao Bảo, Tà Rụt…, nếu không có Tem thì sẽ là Hạ hoặc Chung đi nhận hài nhi. Trước lúc đưa hài nhi vào nơi chôn cất, họ khâm liệm và làm đầy đủ các thủ tục. Ban đầu 3 chàng trai chưa quen với việc này nên phải nhờ vả, giờ ai cũng tự làm tốt được rồi.
Ở khuôn viên chôn cất hài nhi, các ngôi mộ được thiết kế liền kề nhau. Do chưa hoàn thiện nên các ngôi mộ chỉ mới được phủ một lớp đá trắng, phía trên đánh số thứ tự, phía dưới là lư hương thắp nhang. Lúc thấy nơi này đi vào hoạt động, không ít người bày tỏ muốn đóng góp tiền hỗ trợ giúp 3 chàng trai nâng cấp và đầu tư vào khuôn viên chôn cất hài nhi nhằm hoạt động cho tốt nhưng 3 chàng trai chỉ cảm ơn mà không nhận tiền. Họ chỉ nhận sự sẻ chia thôi bởi lẽ rằng, họ tự lo được. Tem nói với tôi, khuôn viên chôn cất thai nhi không thu phí của họ đang tiếp tục xây dựng, dự kiến cuối năm nay sẽ hoàn thiện, đủ chỗ chôn cất 1.000 phần mộ, để những ai tin tưởng vào gửi gắm nơi đây sẽ an lòng hơn.
Tem cười hiền, từ ngày bọn em đồng lòng xây nơi chôn cất và tự tay chôn cất những hài nhi có số phận kém may dựng lên nơi này thì nhóm bạn… ít nhậu nhẹt đi. Ngoài thời gian cho công việc và gia đình, hễ rảnh là bọn em lên đây hương khói cho những hài nhi có số phận không may mắn chẳng phải vất vưởng.
