 |
Hầm chôn cất của Vua Tutankhamun, gần Luxor, Ai Cập. |
Ngôi mộ của Tutankhamun, được các nhà khảo cổ học phát hiện ở Thung lũng các vị vua vào ngày 4/11 năm 1922 với rất nhiều kho báu. Một số hiện vật đó, như chiếc mặt nạ thần chết của ông, được biết đến rộng rãi. Nhưng những vật dụng khác, chẳng hạn như một hình nộm có thể là thứ mà vua chọn mặc gì, ít nổi tiếng hơn nhưng lại cung cấp cái nhìn sâu sắc về cuộc đời của Vua Tut.
Dưới đây là 10 hiện vật hấp dẫn từ lăng mộ của Tutankhamun và những gì chúng tiết lộ về vị pharaoh Ai Cập cổ đại mang tính biểu tượng 100 năm sau khi phát hiện ra hài cốt của ông.
1. Mặt nạ thần chết
 |
Mặt nạ bằng vàng của Vua Tutankhamun được trưng bày tại Bảo tàng Ai Cập ở Cairo sau khi được phục chế, vào ngày 16 tháng 12 năm 2015. |
Mặt nạ thần chết có lẽ là hiện vật nổi tiếng nhất được tìm thấy trong lăng mộ của ông. Chiếc mặt nạ trang trí công phu dài 53 cm được làm chủ yếu từ vàng dát đá quý và hồ thủy tinh màu và nặng tới 10 kg, Galal Ali Hassaan, một giáo sư danh dự tại Khoa Thiết kế Cơ khí của Đại học Cairo, Ai Cập đã viết trong một bài báo năm 2016 được xuất bản trên Tạp chí Quốc tế về Tiến bộ trong Kỹ thuật và Công nghệ.
"Đôi mắt được tạo ra từ đá obsidian và thạch anh", Hassaan viết, lưu ý rằng mặt nạ mô tả vua Tutankhamun với bộ râu dài và một chiếc mũ có hình một con rắn hổ mang và một con kền kền.
Ở mặt sau của chiếc mặt nạ thần chết là một câu thần chú từ "Sách của Người chết", được viết bằng chữ tượng hình, cho thấy rất có thể chiếc mặt nạ giống như khuôn mặt của người đã khuất," Marianne Eaton-Krauss, một thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Mỹ ở Ai Cập, đã viết trong cuốn sách "Tutankhamun, những điều chưa biết"(Bloomsbury, 2016). Cô lưu ý rằng, chiếc quan tài thứ ba trong cùng mà Tutankhamun được chôn cất có cùng một câu thần chú trên đó.
2. Dao găm sắt
Hai con dao găm của Vua Tut, một con bằng vàng, con còn lại bằng sắt, được tìm thấy trong lăng mộ của ông.
 |
Vua Tutankhamun được chôn cùng với hai con dao găm - một con bằng sắt và một con bằng vàng |
Vua Tutankhamun được chôn cùng với hai con dao găm - một con bằng sắt và một con bằng vàng. Cả hai con dao găm được tìm thấy được quấn trong nhiều lớp khác nhau của băng xác ướp pharaoh , theo cuốn sách "Sắt từ lăng mộ của Tutankhamun (Đại học Mỹ ở Cairo Press, 2022).
Các nhà nghiên cứu lưu ý trong cuốn sách là con dao găm với lưỡi sắt được đặt ở đùi phải của Tutankhamun. Loại sắt được sử dụng trong con dao găm đã không còn ở thế giới này, được chế tác từ một thiên thạch, và con dao găm làm bằng đá pha lê và một tay cầm bằng vàng với những hoa văn tinh xảo được chạm khắc trên đó. Các nhà nghiên cứu viết rằng, con dao găm với lưỡi vàng, cũng có cán bằng vàng với những chạm khắc tinh xảo, được tìm thấy ở phía trên bụng của Tutankhamun.
Cả hai con dao găm đều có dấu hiệu mòn, Katja Broschat, một nhà bảo quản tại Bảo tàng Römisch-Germanisches Zentralmuseum và là đồng tác giả của "Sắt từ Lăng mộ của Tutankhamun", đã viết rằng, không chắc liệu con dao găm đã từng được sử dụng trong một cuộc đi săn hay một số hoạt động khác hay chưa.
3. Bàn chơi game
 |
Bàn chơi game được tìm thấy trong lăng mộ của Tutankhamun, từ thế kỷ 14 trước Công nguyên được làm bằng gỗ veneer mun và khảm ngà voi. |
Ngôi mộ của Tutankhamun tìm thấy chiếc bàn chơi game cho thấy, có ít nhất 4 trò chơi trên bàn đó,theo cuốn sách " Người Ai Cập cổ đại khi chơi: Trò chơi bàn cờ xuyên biên giới"(Bloomsbury, 2016).
Một số mảnh trò chơi được tìm thấy trong lăng mộ được làm bằng ngà voi và các bảng này dường như được thiết kế cho trò chơi của hai mươi quân cờ.
Cả hai quy tắc của trò chơi đều không rõ ràng. Bảo tàng Grand Ai Cập ghi nhận rằng bàn cờ được chơi với một bảng gồm 30 ô vuông và mục tiêu là điều hướng an toàn tất cả các quân cờ trong khi ngăn đối thủ làm điều tương tự.
Hình nộm thời trang
 |
Một bức tượng bán thân của Tutankhamun, có thể là hình nộm cho quần áo hoặc đồ trang sức của nhà vua, mà các nhà khảo cổ tìm thấy trong lăng mộ của Tut. |
Một trong những báu vật ít được biết đến từ lăng mộ của Tutankhamun là một hình nộm được sử dụng để giúp lựa chọn, điều chỉnh và cất giữ tủ quần áo và đồ trang sức của nhà vua.
"Tất nhiên, Tut là một người ăn mặc rất sành điệu với một tủ quần áo khổng lồ, cho cả cuộc đời và khi về thế giới bên kia", Laura Ranieri Roy, người sáng lập và giám đốc của Ancient Egypt Alive, một tổ chức giáo dục, cho biết.
Ranieri Roy lưu ý : “Có hàng trăm bộ quần áo may mặc - 12 chiếc áo choàng xa hoa, hàng chục đôi dép, đồ lót, tất, thậm chí cả quần áo trẻ em của vua Tut. Hình nộm này có thể để treo, trưng bày áo choàng và đồ trang sức trang trí công phu, thậm chí có thể để những người hầu cận làm và chuẩn bị trang phục, chỉnh sửa lễ phục của nhà vua."
5. Đôi dép vàng
 |
Đôi dép bằng vàng của vua Tut có vẻ như được dùng khi ông qua đời, chứ không phải lúc còn sống. |
Xác ướp của Tutankhamun được tìm thấy đi đôi dép bằng vàng. Andre Veldmeijer, giám đốc Dự án Giày dép Ai Cập cổ đại, cho biết, vua Tutankhamun có thể đã không mang đôi dép này khi còn sống. Đôi dép như thế này có thể đã được làm đặc biệt để chôn cất khi ông qua đời.
Veldmeijer cho biết, đôi dép vàng này sẽ được cắt từ một tấm vàng và dập nổi, có thể là trên một bề mặt mềm được bảo vệ bởi một lớp da và được rèn thành hình và trang trí. "
6. Quan tài của vua Tut
 |
Một trong những quan tài bằng vàng nguyên khối của Vua Tutankhamun được trưng bày tại Bảo tàng Ai Cập ở Cairo, được chụp ảnh vào ngày 22 tháng 10 năm 2007. Đây là quan tài thứ ba và trong cùng chứa xác ướp hoàng gia. |
Tutankhamun được đặt trong ba chiếc quan tài lồng vào nhau. Quan tài kết hợp này nặng khoảng 1,3 tấn, Joyce Tyldesley, một giáo sư Ai Cập học tại Đại học Manchester ở Anh, đã viết trong cuốn sách của mình: "Tutankhamen: Cuộc tìm kiếm Vua Ai Cập"(Sách Cơ bản, 2012). Kích thước lớn của quan tài cùng với kích thước tương đối nhỏ của lăng mộ Tutankhamun khiến chúng rất khó mở ra, Tyldesley lưu ý.
Cả ba chiếc quan tài đều cho thấy Tutankhamun có bộ râu dài và đang ôm một kẻ gian. Bộ Du lịch và Cổ vật Ai Cập lưu ý rằng, chiếc quan tài bên ngoài được làm bằng gỗ mạ vàng và có kính màu xanh và đỏ trên kẻ gian và mảnh vỡ của nó.
Tyldesley cho biết, quan tài thứ hai cũng được làm bằng gỗ mạ vàng và được tìm thấy với một số loại cây - bao gồm cả những bông hoa sen đang tàn - trên đó.
Bộ Du lịch và Cổ vật Ai Cập lưu ý rằng, quan tài thứ ba và trong cùng được làm bằng vàng nguyên khối và được tìm thấy bọc trong vải lanh. Tutankhamun đã được an nghỉ bên trong chiếc quan tài trong cùng này, với chiếc mặt nạ tử thần cùng những vật dụng khác trên người.
7. Ngai vàng của vua Tut
 |
Chiếc ngai vàng của vua Tut |
"Chiếc ngai vàng" của Vua Tutankhamun được làm chủ yếu bằng gỗ và được phủ bởi vàng và bạc, đá bán quý, men và thủy tinh màu. Nó cho thấy đĩa mặt trời Aten chiếu xuống phía Tut và hoàng hậu Ankhesenamun của ông.
Eaton-Krauss cho biết hai ngai vàng được tìm thấy trong lăng mộ của Tutankhamun. Một chiếc được làm bằng gỗ mun, và vì nó giống chiếc ghế giám mục, Carter gọi nó là "ngai vàng của giáo hội", mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy nó có mục đích tôn giáo đặc biệt.
Chiếc ngai còn lại, đôi khi được gọi là "ngai vàng", có hình mô tả về Tutankhamun và vợ của ông, Ankhesenamun, Tyldesley ghi trong cuốn sách của mình như vậy. Trong ghi chú của mình, Carter viết rằng, Ankhesenamun dường như đang bôi thuốc mỡ hoặc nước hoa lên Tutankhamun.
Chiếc ngai này cao khoảng 1 mét và được bọc bằng vải lanh. Tydesley viết, đó là một chiếc ghế gỗ với mặt sau vững chắc, hơi dốc, có tay, các tấm bên hông và bốn chân được chạm khắc để giống chân sư tử. Chiếc ghế được bọc trong lá vàng và bạc và được khảm bằng đá đầy màu sắc, thủy tinh và gốm sứ tráng men.
Tyldesley viết: “Như hầu hết người Ai Cập cổ đại, ghế là một món đồ xa xỉ, không chỉ thể hiện sự giàu có mà còn thể hiện quyền lực."
8. Xe ngựa
Cỗ xe vàng được tìm thấy trong lăng mộ của Vua Tutankhamun. Trong bức ảnh năm 2019 này, cỗ xe đang chờ được phục hồi tại Bảo tàng Grand Ai Cập ở Giza.
Theo nghiên cứu được công bố vào năm 2020 trên tạp chí Comité international pour l'égyptologie (dịch từ tiếng Pháp có nghĩa là "Ủy ban Quốc tế về Ai Cập học."), Carter gọi hai trong số những cỗ xe phức tạp nhất là "chiến xa nhà nước". nhóm ghi chú trong bài báo của họ. Các nhà nghiên cứu phân tích sâu và phục chế một trong những cỗ xe và nhận thấy rằng nó có một tán cây phía trên có thể cung cấp bóng râm cho những người cưỡi trong đó.
Cỗ xe cũng có hình ảnh của sáu tù nhân nước ngoài ở bên phải của nó, cũng như các chữ tượng hình với tên của Tutankhamun và Ankhesenamun. Nó cũng có hình ảnh một con chim ưng với đôi cánh dang rộng và một dòng chữ tượng hình nói rằng con chim ưng đại diện cho Horus, một vị thần Ai Cập gắn liền với mặt trời.
"Toàn bộ thiết kế này có thể được hiểu là sự xuất hiện của cặp đôi hoàng gia được người dân Ai Cập tôn sùng, đảm bảo cuộc sống và sự ổn định của vua và hoàng hậu dưới thần mặt trời đang bay lượn bên trên và bảo vệ họ", nhóm nghiên cứu viết trong bài báo của họ. .
9. Kèn Trumpet
Hai chiếc kèn - một chiếc làm bằng bạc và chiếc còn lại bằng đồng mạ vàng - đã được tìm thấy trong lăng mộ của Tutankhamun và là một trong những chiếc kèn labrosone lâu đời nhất còn tồn tại, theo cuốn sách "Khoa học về dụng cụ bằng đồng thau.”
Không rõ liệu nó có thể được chơi vào thời Tutankhamun hay không, các nhà nghiên cứu lưu ý.
10. Bức tượng vị thần đầu chó
Bức tượng Anubis, một vị thần Ai Cập cổ đại có đầu chó rừng gắn liền với việc ướp xác, được tìm thấy trong lăng mộ của Tutankhamun. Nó được làm bằng gỗ và vàng.
