Ngày 19/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe và cho ý kiến về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2017, báo cáo về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án và một số nội dung quan trọng khác. Theo báo cáo của Chính phủ, trong năm 2017 số lượng bản kê khai rất lớn, nhưng chỉ xác minh đối với 77 người/1.113.422 người đã kê khai. Kết quả xác minh chỉ phát hiện được 3 trường hợp vi phạm.
“Tặng quà” đang diễn biến phức tạp
Theo Ủy ban Tư pháp, phản ánh của báo chí, cử tri cho thấy còn nhiều trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực nhưng không được phát hiện, xử lý. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, việc giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm trong một số trường hợp còn chưa hợp lý, thậm chí phản cảm, gây bức xúc. Bà Nga nêu ví dụ như việc kê khai tài sản của ông Phạm Sỹ Quý, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái.
Liên quan đến việc tặng quà và nộp lại quà tặng, Ủy ban Tư pháp đánh giá cao sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện quy định về nghiêm cấm tặng quà, nhận quà dưới mọi hình thức. Tuy nhiên, trong thực tế việc tặng quà để giải quyết công việc, hối lộ bằng hình thức tặng quà vẫn còn diễn ra rất phức tạp, dưới nhiều hình thức, nhất là việc lạm dụng phong tục truyền thống của dân tộc trong thăm hỏi, tặng quà nhân dịp lễ, tết, hiếu, hỉ…
Bên cạnh đó, việc nộp lại quà tặng hầu như chỉ được thực hiện sau khi có phát hiện sai phạm. Qua một số vụ án xét xử gần đây, dư luận rất bức xúc trước việc tặng quà của Ngân hàng Oceanbank và chi hoa hồng cho bác sỹ của Công ty Cổ phần VN Pharma… Ủy ban Tư pháp đánh giá, đây là vấn đề lớn, liên quan đến đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công vụ và phòng chống tham nhũng cần được Chính phủ đánh giá, nghiên cứu để ngăn chặn tình trạng này.
Ủy ban Tư pháp đề nghị Quốc hội, Chính phủ hoàn thiện các quy định về minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Bên cạnh đó, Chính phủ cần tổng kiểm tra công tác bổ nhiệm cán bộ trong phạm vi cả nước để trả lời cử tri về tình trạng bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý không đúng quy định, bổ nhiệm lãnh đạo nhiều hơn công chức, bố trí người thân vào những vị trí dễ phát sinh tham nhũng. Ủy ban Tư pháp cũng đề nghị làm rõ hơn nhận định “tham nhũng năm 2018 sẽ tiếp tục giảm” mà Thanh tra Chính phủ đưa ra.
Xét xử vụ án VN Pharma. “Đại gia, đại ca làm hỏng cán bộ”
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Võ Trọng Việt cho rằng, các vụ án lớn được phanh phui, đưa ra xét xử khiến cả xã hội quan tâm, đánh giá cao, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân.
Tuy nhiên, theo ông Việt, đơn thư khiếu nại, tố cáo còn nhiều, đẩy lên rồi lại đẩy xuống, làm dân bức xúc. “Đại gia, đại ca làm hư hỏng cán bộ, trong đó có một số cán bộ cấp cao, làm méo mó quan hệ đạo đức xã hội, vi phạm pháp luật còn khá phổ biến, nhưng vẫn đứng ngoài vòng pháp luật… Nhân dân thấy nhiều việc tốt, nhưng chỉ một vài việc không tốt thì nhân dân mất niềm tin. Nên đạo đức nghề nghiệp phải hết sức lưu ý”, ông Việt nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục Thanh niên Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình đề nghị các báo cáo cần đưa ra các dữ liệu chứng minh đầy đủ, thuyết phục. Ông ví dụ tội phạm ma túy, tội phạm công nghệ cao năm nay nổi lên, năm ngoái cũng vậy. Trước tình hình trên, chúng ta đã xử lý thế nào để chống các loại tội phạm này? Hay nhận định “sự xuống cấp về đạo đức trong xã hội đáng báo động”, theo ông Bình, phải có dữ liệu, chứng minh đầy đủ khi báo cáo ra Quốc hội.
Đề cập đến việc thu hồi tài sản tham nhũng, Phó Ban Dân nguyện Đỗ Văn Đương cho biết, năm nào cũng kiến nghị thu hồi hàng nghìn tỷ, hàng nghìn ha đất, nhưng thực tế thu rải ra nhiều năm và chỉ thu được 50%. Vậy số còn lại sao không thu được, cần làm rõ. Nhìn nhận nhiều vụ “thanh tra xong để đấy”, ông Đương đề nghị với những vụ việc lớn, kết quả thanh tra phải được công khai rộng rãi, đúng thời gian quy định.
“Vụ thanh tra tài sản của Giám đốc Sở TN&MT Yên Bái, dân rất quan tâm mà sao mãi chưa công bố? Trong khi đó, Ủy ban Kiểm tra Trung ương lại công bố đúng thời hạn, chỉ rõ từng việc, từng người, đâu ra đấy, tạo sự quan tâm đặc biệt, tạo sự đồng tình trong nhân dân. Nhiều việc làm nhiều công sức, nỗ lực nhưng vì cái đó mà người ta cảm thấy có khuất tất”, ông Đương nói.
Đề cập an ninh trật tự, đặc biệt các vụ án giết người, các vụ trọng án, ông Đương viện dẫn vụ hai tử tù trốn đã bắt được trong 6 ngày. “Đại án giết người hàng loạt bắt được ngay, dân khâm phục lắm, đất nước này yên bình vì công an rất giỏi”, ông Đương nhìn nhận. Ngược lại, vị Phó Ban dân nguyện cũng lo ngại khi tỷ lệ trả lại hồ sơ tới 37%, chủ yếu do toà trả. Rồi có vụ án 20 năm nay không thi hành được, rồi vụ án ly hôn, tuyên chồng tầng trên, vợ tầng dưới, không có đường ra. Hay vụ chìm xuồng ở Cần Giờ làm 9 người chết chỉ vướng kết luận giám định mà đến nay chưa giải quyết được. “Công lý chậm trễ là công lý bất công”, ông Đương bày tỏ.
Phó Ban Dân nguyện Đỗ Văn Đương cho biết, năm nào cũng kiến nghị thu hồi hàng nghìn tỷ, hàng nghìn ha đất, nhưng thực tế thu rải ra nhiều năm và chỉ thu được 50%. Vậy số còn lại sao không thu được, cần làm rõ. Nhìn nhận nhiều vụ “thanh tra xong để đấy”, ông Đương đề nghị với những vụ việc lớn, kết quả thanh tra phải công khai đúng quy định.
Theo bà Lê Thị Nga, nếu trước đây tình trạng “lợi ích nhóm”, “sân sau” mới chỉ là nghi ngờ của dư luận, cử tri nhưng qua một số vụ án lớn được đưa ra xét xử gần đây, qua kết quả kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra T.Ư, cho thấy những nghi ngờ của dư luận cử tri “có căn cứ”. Vì thế tới đây cần tập trung phát hiện, xử lý, phòng ngừa đối với tham nhũng dưới hình thức “lợi ích nhóm”, “sân sau”.
